Fiyatlar rekabet nedeniyle düştükçe havacılık sektörü büyüyor. Sektör gelişirken uçak ve eleman ihtiyacı da artış gösteriyor. Şirketler büyüdükçe uçak alsa da, pilot açığı yaşanıyor. Öyle ki şirketler yurtdışından pilot getirmek zorunda kalıyor. Bon Air Havacılık Okulu Genel Müdürü Bican Erçakır, sektördeki pilot ihtiyacının artmasıyla, pilot maaşlarının son üç yılda iki kat arttığını söylüyor.
19 özel şirket var
1980'lerde dünyada kitle turizminin ve buna bağlı olarak seyahat talebinin artmasıyla beraber, özel havayolu şirketleri yaygınlaşmaya başladı. Şu anda Türkiye'de, özel havacılık sektöründe hizmet veren 19 şirket var. Son dönemde, havadaki bu yoğun trafiğe bir de işadamlarının kullandığı özel jetler eklendi. Kitle uçaklarındaki 'business class' uçuşların artık zengin kesime yetmemesi üzerine, tipine göre 10-30 milyon dolarlık özel jetler de pistlerde yerini aldı. Bu durumda, mevcut pilotlar artan uçak sayısını karşılayamayınca, sektördeki tam donanımlı pilot ihtiyacı arttı. Şu anda özel sektörde yolcu taşımacılığı yapan uçak sayısı 114. Türk Hava Yolları'na bağlı uçak sayısı ise 101'e ulaştı.
Kaptan pilota 7 bin dolar
Bican Erçakır, özel sektördeki kalabalığa bağlı olarak, pilot açığının ilk kez 2004'te belirginleştiğini vurguladı. Bunun pilot okullarına olan talebi de artırdığını belirten Erçakır şunları söyledi: "İşletmelerin hazır pilot ihtiyacı artınca, açığı kapatmak için maaşları artırma yoluna gittiler. İki yıl önce 3 bin dolar olan kaptan pilot maaşları şu anda 6-7 bin dolar. En fazla 2 bin dolar olan ikinci pilot maaşları da, 3 bin dolardan başlıyor. Yani son üç yılda sektör maaşları ikiye katlandı. Maaşlar şirkete göre değişiyor."
Erçakır, 14 ay süren kursların 44 bin dolar olduğunu belirterek,
"Öğrencilerin çoğu üniversite öğrencisi. Kendi mesleklerinde düşük maaşlarla çalışmaktansa, pilotların yüksek maaşlarından etkilenip pilot eğitimi için 40-45 bin doları gözden çıkarıyorlar" dedi. Uçakların yüksek bakım maliyetlerine de dikkat çeken Erçakır, küçük uçaklarda 20 bin dolar olan kapsamlı bakımların, büyük uçaklarda 500 bin dolara kadar çıkabildiğini ve denetimlerin düzenli olarak yapıldığını ifade etti.
200 yabancı pilot geldi
Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği Genel Sekreteri ve Saga Airlines Başkan Yardımcısı Musa Alioğlu, Türkiye'de özel havacılığın ilk olarak uluslararası uçuş yapan İstanbul Hava Yolları ile 1986'da başladığını söyledi. Özel havayolu şirketlerinin sürekli arttığını ve bunun beraberinde de sektörde pilot sıkıntısı yaşandığını belirten Alioğlu, "Şimdiye kadar pilot açığı Türk Silahlı Kuvvetleri'nin emekli ettiği subaylardan karşılanıyordu. Fakat artık ihtiyaç arttığı için özel okullardan da pilot yetiştiriliyor. THY bile kendi okulunu kurarak pilot yetiştirme yoluna gitti" diye konuştu. Özel şirketlerin pilot sıkıntısını gidermek için 200'e yakın yabancı pilotu bünyelerinde çalıştırmak zorunda kaldığını ifade eden Alioğlu, son dönemde sektördeki pilot açığından kaptan pilotların maaşlarının artarak ortalama 7 bin avro, 'first officer'ların da ortalama 4 bin avroya yükseldiğini söyledi. Tecrübeli hosteslerde de maaşların arttığını belirten Alioğlu, maaşların 900 avrodan 1200 avroya çıktığını sözlerine ekledi.
'Denetim eksik'
Türkiye Sivil Havacılık Sendikası Genel Sekreteri Mustafa Yağcı ise özel havacılık sektöründeki kuralsız büyümeden şikayetçi. "Sektörde kuralsız bir büyüme başladı ve denetimler kontrolsüzlük nedeniyle aksatıldı" diyen Yağcı, Türkiye'nin denetim ve altyapı eksiklikleri nedeniyle havacılık sektöründe giderlerin yüksek ama kâr marjının çok düşük olduğunu söyledi. Ayrıca Mustafa Yağcı, havacılık sektöründeki eksiklikleri şöyle anlattı: "Özel havayolu şirketlerinin ve uçaklarının sürekli artması sebebiyle mevcut pilotlar, ihtiyacı karşılamaya yetmiyor. Şirketler de pilot bulabilmek için maaşları artırıyor. Hatta bu yetersizlikten dolayı sendikayı bırakıp pilotluğa geçenler bile var."
Yağcı, Türkiye'de sivil havacılık sektöründe uçak bakımlarında sadece 125 kişi görev yaparken, Almanya'da bu sayının 9 bin olduğunu belirtti. Yağcı, "Bugüne kadar yaşanan büyük uçak kazalarına baktığımızda, çoğu iç hatlarda meydana gelmiş. Demek ki Türkiye'de bu konuda bir sorun var" ifadesini kullandı.
İlk özel havayolu şirketi İngiltere'de kuruldu
Türkiye'de kurulan ilk özel havayolu şirketi, 1986'da Türksan Holding bünyesinde kurulan İstanbul Havayolları'ydı. İstanbul Havayolları, 1999'da 19 uçak ve 3 bin 375 koltuk kapasitesiyle Türkiye'nin en büyük özel havayolu şirketi durumuna geldi. Şirketin cirosu 1998'de 450 milyon markken, 2000'de yaşanan kriz nedeniyle 350 milyon marka düştü. 30 Ağustos 2000'de borçlar nedeniyle uçuş faaliyetleri tamamen durduruldu. Dünyada özel havayolculuğunu ilk kullanan ülke İngiltere. Özel havacılık sektörü İngiltere'den sonra Almanya, Hollanda ve Yunanistan'da yaygınlaştı. Türkiye'deki özel havayolu şirketleri arasında Güneş Ekspres Havacılık, Pegasus, Onur Hava Taşımacılık, Atlas Jet, Fly Havayolları, Hürkuş Havayolu, Inter Ekspress, Sky Hava Taşımacılık, Saga Hava Taşımacılık var.
NURİYE DOĞU-Radikal
0
0
