KUŞLAR İÇİN ‘ULTRASONİK FREKANS’

Önemli kuş toplanma alanlarından olan Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri ile Boğaziçi ve Adalar’ın tam ortasında yer alan Atatürk Havalimanı’nda kuşlarla mücadele için bilim adamlarından yardım istendi. Yılda ortalama 40 kuş, uçaklara çarpıyor ve milyonlarca liralık hasar oluşuyor. Kuşları kaçırmak için en son ultrasonik frekansla ses yayan cihaz devreye sokuldu.

Kuşların göç yolu üzerinde bulunan Atatürk Havalimanı, Marmara’nın 4 önemli kuş alanı, Büyükçekmece Gölü, Küçükçekmece Gölü, Boğaziçi ve Prens adaları (Adalar) arasında kalıyor. Bölgedeki yüksek kuş popülasyonu, uçuş güvenliğini tehlikeye sokuyor. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ), 1970’li yıllardan beri, kuşlarla mücadelede farklı yöntemler denedi. Hep kuşların galip geldiği savaşta yeni bir cephe açıldı. DHMİ, kuş savaşlarında, kurmayları arasına aldığı İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi, havalimanı çevresindeki kuş türleri ve bilimsel mücadele yöntemleriyle ilgili bir rapor hazırlıyor.

Piste manda bile girdi
1980’li yılların başına kadar, Atatürk Havalimanı’nın çevresi beton duvarlarla çevrilmemişti. O yıllar, sadece kuşlar değil, sokak köpekleri, hatta büyük baş hayvanlar, piste giriyordu. 1970’li yıllarda piste giren manda yüzünden, 425 yolculu PanAmerican uçağı Ankara’ya indirildi. Atatürk Havalimanı’na hayvanların karayoluyla girişi engellendi ama kuşların yarattığı tehlike hâlâ çok büyük. Havalimanı çevresinde yılda ortalama 40 kuş çarpması meydana geliyor. Milyonlarca liralık hasara neden olan kuş çarpmaları yüzünden düşen uçaklar var. Martılar havalimanını seviyor.

Uçuşlara leylek rötarı
Sonbahar ve ilkbaharda leylekler Atatürk Havalimanı’nın 1000-3000 metre üstünden geçiyor. Sürülerin geçişi, 10-30 dakikada tamamlanıyor. Kule; bu süre içinde zaman zaman iniş ve kalkış trafiğini durduruyor. Martılar geceyi Ataköy sahilinde geçiriyor. Sabah saatlerinde havalimanı üzerinden geçen martılar Küçükçekmece Gölü’ne karınlarını doyurmaya gidiyor. Akşam da havalimanı üzerinden Ataköy sahiline dönüyorlar. Bazı martılar pist çevresindeki yeşil alanlarda böcek yiyor. Martılar, açık alanda yaklaşan tehlikeyi önceden görebildikleri için pist çevresini seviyorlar. İniş yapan uçaklar yaklaşana kadar yemlenmeye devam edip, son anda kaçmaya kalkışmaları da çarpışma riskini arttırıyor. yıllarca uygulanan teknikler fayda etmezken, işi ele alan DHMİ İtfaiyesi son olarak, sonik ve ultrasonik frekanslarla kuşları rahatsız edici binlerce ses yayan bir cihazı inceliyor.

Heathrow’da 90 kişilik kuşla mücadele timi var
İngiltere’nin başkenti Londra’daki Heathrow Havalimanı’nda 90 kişilik bir kuşla mücadele birimi var. Atatürk Havalimanı’nda sadece kuşla mücadele edecek özel bir birim yok. İtfaiye ve apron trafikte görevli 25 kişilik ekip görevlerinin yanı sıra kuş mücadelesine katılıyor. 1970’li-1980’li yıllarda, kuşlarla DHMİ’nin apron birimi de mücadele ediyordu. Kule, piste yoğun kuş uyarısı yapınca, alarma geçen apron birimi, o bölgeye gidip ses tabancası ve av tüfekleriyle havaya ateş ediyordu. Kuşlar kısa sürede bu sese alıştılar.

Özel cihazlar da kuşları korkutmuyor
İstanbul’da; Atatürk Havalimanı İtfaiyesi, 1990’lı yıllarda kuşlarla mücadele çalışmalarına katıldı. İtfaiye araçları siren çalıp kuşları korkutuyordu. Kuşlar ses tabancası ve av tüfeklerinin sesinden sonra, siren sesine de alıştı. Hatta; 1000 yılından sonra itfaiye araçlarına kuşları rahatsız edecek şahin, atmaca ve kartal gibi yırtıcı kuşların sesini çıkaran cihazlar da yerleştirildi; onun etkisi de kısa sürdü. Atatürk Havalimanı’nda kuşla mücadelede kullanılmak üzere, ultrasonik ses yayan sabit cihazlar getirildi. Kuşlar bir süre sonra sese alışıp, cihazların üzerine konmaya başladı.

Şenol COŞKUNER-Hürriyet