Küresel kriz nedeniyle uluslararası yolcu trafiğinin yüzde 20'lere varan oranda gerilemesi havayolu şirketlerini iç pazara yöneltti. Havayolu şirketlerinin koltuk aralıklarını genişletmekten, ücretsiz uçak biletine kadar düzenlediği farklı kampanya ve promosyonlar sayesinde ise iç yolcu trafiği ocak ayında yüzde 15 arttı.
Yolcu trafiğindeki gerilemenin etkisini azaltmak için kampanya yapan şirketlerden biri Atlas Jet. Koltuk aralıklarını 77 cm yaparak genişleten Atlas Jet, uçakta ücretsiz verdiği ikramlarını gelen taleplere göre değerlendirerek çeşitlendirdi. Pegasus, mart ayında yaptığı kampanyayla 90 kişiye uçak bileti kazandırırken, 20-31 Mart tarihlerinde bilet alanlar nisan ayında kampanya kapsamındaki yurtiçi hatlarda her şey dahil 33.99 TL'ye uçma fırsatı yakaladı. Pegasus bu kampanya ile yolcu sayısını ilk 3 ayda yüzde 45 artırdı. Onur Air özel bir kampanyaya girişmese de, "Şirketler ne promosyon yaparlarsa yapsın, en ucuz biziz" sloganını benimsedi. Sunexpress ise 14 Mart'tan beri her cumartesi günü saat 20:00'de, internet sitesinden de duyurduğu 20 iç hat uçuşunda, 20 koltuğu her şey dahil 20 TL'ye satışa sunuyor.
Uluslararası Havayolu Taşımacıları Birliği'nin (IATA) son yaptığı açıklamaya göre dünyada şubat ayında uluslararası yolcu trafiği bir önceki yıla göre yüzde 10'luk düşüş gösterdi. Türkiye'de ise yurtdışı trafikte düşüşün yüzde 20'leri bulduğu belirtiliyor. Her ne kadar petrol fiyatlarındaki düşüş sektörü bir nebze rahatlasa da dış hat yolcu rakamlarındaki eksi büyüme, havayolu şirketlerinin iç pazar stratejilerini gözden geçirmelerine sebep oluyor. Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Genel Sekreteri Musa Alioğlu, azalan dış pazarı kompanse etme çabası nedeniyle şirketlerin iç pazarda kampanyalara ağırlık verdiklerini söyledi. Alioğlu, "Şu anda sektöre hareket gelsin diye kampanyaların sayısı giderek artıyor" diye konuştu.
Pegasus'u kampanyalar uçurdu
Sektörde çeşitli ve bol kampanyalarıyla tanınan Pegasus Havayolları'nın Genel Müdürü Sertaç Haybat, "Yeni yıla kampanyalarla merhaba dedik ve hâlâ tam hız kampanyalarımızla büyüyoruz, bu sayede misafir trafiğimiz 2009'un ilk üç ayında geçen yıla göre yüzde 45'e yakın artış gösterdi" diye konuştu.
Dünya genelinde havayolu firmalarının maliyetlerini azaltmak ve ağlarını genişletmek için çok yoğun bir şekilde birleşmeler yapmaya başladığını belirten Haybat, "2009 Türkiye için de belli ki zor geçmeye devam edecek ve sadece ciddi yönetilen kurumlar ayakta kalabilecek. Biz, sektör oyuncuları arasında birleşmelerin kaçınılmaz olduğunu düşünüyoruz. Bu arada devlet desteğine de ihtiyaç olacaktır. Bu konuda bazı sübvansiyonlar gündeme getirilebilir. Biz de Pegasus olarak olası birleşmelere ve havayolu satın almalarına her zaman olduğu gibi sıcak bakıyoruz" dedi.
Kriz kampanyaları çeşitlendirdi
Sun Express Genel Müdür Yardımcısı Hacı Say, yaşanan ekonomik krizin kampanyaları artırmadığını ama çeşitlendirdiğini söyledi. Say, "Zamanın iyice değerlendiği günümüzde, seyahat eden kitle havayolunu öncelikli tercih ediyor. Bu bağlamda ekonomik krizde kampanyalar belki artmadı ama çeşitlendi" dedi. Sektörde yaşanan fiyat rekabetinin sürdürülebilir olmasının güç olduğuna dikkat çeken Say, "Havayolu gibi maliyetlerin yüksek olduğu sektörlerde fiyatlarda belirli sınırların altına inmek, her zaman çok sürdürülebilir olmayabilir. Geçen yıl inanılmaz seviyelere yükselen yakıt fiyatları havayolu şirketlerini çok zorladı. Bu yıl fiyatlar makul seviyelere inmiş olsa da, yakın gelecekte ne olacağı belirsiz. Bu noktada uluslararası piyasalardaki rahatlamaların Türkiye'ye de yansıyacağını söyleyebiliriz. Biz SunExpress olarak, bir yandan geniş bir iç ve dış hat tarifeli uçuş hizmeti sunarken, diğer taraftan charter (tarifesiz) uçuşlarla, ana iş kolumuz olan turizmde önemli sayıda turisti Türkiye'ye taşıyoruz" açıklamasını yaptı.
Hesabını iyi yapan zor dönemi atlatır
Atlas Jet yetkilileri ise "Şu an son 10 yılın en düşük bilet ücretleri ile seyahat etmenin mümkün olduğunu görebilirsiniz. Hali hazırda bilet ücretlerinde indirim fiilen yolculara da yansıtıldı. Havacılık sektörü her yıl yaşanmasa da gerek dünyada gerekse ülkemizde yaşanan çeşitli kriz ve de nedenlerden dolayı bu tür sorunlarla karşı karşıya kalmakta ve de yaşanan bu sıkıntılar karşısında önlemlerini geliştirerek yoluna devam etmeye çalışmaktadır. 2009 yılının havacılık sektörü için rahat bir sene olmayacağı kesin" dedi. Yetkililer, "Hesabını iyi yapan ve yolcu sadakat oranını verdiği hizmet ile yükseltmeyi başaran havayolu bu önemli dönemi atlatabilecektir" diye konuştu.
Promosyonlar kafa karıştırıyor
Onur Air Genel Müdürü Şahabettin Bolukçu'ya göre dış hatlardaki düşüş yüzde 19 ile 23 seviyesinde. Ancak iç pazarda yolcu çekmek için düzenlenen kampanyaların giderek kafa karıştırıcı bir boyut aldığını, Onur Air olarak şu anda böyle bir kampanyaya gerek duymadıklarını belirten Bolukçu, "Kampanyalarda artık bir sınır yok, promosyonlar iyice kafa karıştırır hale geldi. Bizim stratejimiz en ucuz fiyatın bizde olması üzerine kurulu" dedi. Koltuk aralıklarını genişletmek gibi yöntemlerin yolcu çekmek için yeterli bir kampanya olmadığını belirten Bolukçu, şöyle devam etti: "Bizim koltuk aralıklarımız zaten 77 cm. Kim ne promosyon yaparsa yapsın, en ucuza biz uçuruyoruz."
Yolcu trafiği dünyada yüzde 10,1 azaldı
Uluslararası Havayolu Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından son açıklanan rakamlara göre yolcu trafiği geçen yılın şubat ayına göre yüzde 10,1 azaldı. (ocakta yüzde 5.6). Şubat uluslararası kargo hacimleri de 2008 rakamlarına göre yüzde 22,1 azaldı. IATA CEO'su Giovanni Bisignani yaptığı açıklamada, "Sis devam ediyor. Şubat ayında yolcu trafiğindeki düşüş yaşadığımız krizin boyutunu gözler önüne seriyor. 2008 Haziran ayından itibaren düşmeye başlayan kargo trafiği 3 aydır eksi büyüme gösteriyor" dedi.
Sevda Yüzbaşıoğlu-Referans
