Önce 11 Eylül'le sarsıldılar şimdi de petrol fiyatları... Havayolu şirketleri için 2008 oldukça zor geçiyor. Avrupalı havayolu şirketleri birer ikişer ya ortak arıyor ya da iflastan kurtulmak için hissedarlar şirketi elden çıkarmaya bakıyor. 2008 başından bu yana sıkıntıda ya da iflasın eşiğinde olduğunu bildirenler arasında; Alitaila, Futura (İspanya), Avusturya Havayolları var. Maliyetlerini düşürmek için British Airways, İberia ile ABD'li iki havayolu şirketi Delta ile Northwest de birleşme görüşmeleri yapıyor. Kârı yüzde 50 azalan Finair de 400 kişiyi işten çıkarmamak için maaş indirimine gidiyor. Petrol fiyatlarının 147 dolara kadar çıktığı günlerde havayolu şirketlerinden gelen olumsuz haberlerin sayısı arttı. Finans krizi, durgunluğu, durgunluk da petrol fiyatlarını 90 dolarlara kadar çekti. Ancak bu arada bazıları için iş işten geçti. Bugün bazı havayolu şirketleri için artık yolun sonuna gelindi. Gelişmeler, British Airways CEO'sunun hafta sonu yaptığı "30 kadar şirket Noel'den önce batar" açıklamasını doğrular nitelikte.
AVUSTURYA ZORDA
Sorunlu şirketlerin başında bu yıl 90 milyon Euro zarar açıklaması beklenen Avusturya Havayolları. Şirket sıkıntılarını satışla gidermeye çalışıyor. Avusturya Havayollarının talipleri arasında THY de var. Yüzde 4'ü kamunun elinde bulunan şirket için deyim yerindeyse kuyruk var. 15 firma talip olduğu açıklanmasına karşın son teklifler bugünlerde verilecek. Diğer talipler arasında Air France-KLM, Lufthansa, Rus S7 gibi şirketler var. Ancak Lufthansa'nın Swiss Air tecrübesi bu satın almada onu avantajlı kılıyor.
Havayolları birbiri ardına devriliyor
FUTURA: İflasın eşiğindeki İspanyol şirket ile Sabancı'nın Pegasus'u ilgileniyor.
AIR BOSNA: Yüzde 49 kamu hissesi için teklif verenler arasında THY var.
FINAIR: Geçen yıl 8.6 milyon yolcu taşıyan Finair'ın kârı yılın ilk yarısında yüzde 46 azaldığı için maaş indirimi gündemde.
ZOOM AIRLINES: Kanadalı şirket 600 kişiyi işten çıkarmak zorunda kaldı.
OASİS: 18 ay piyasada kaldı. Borçlarının sadece yüzde 10'unu ödedi ve iflas etti.
XL: İngiltere'nin en büyük 3'üncü tur operatörü olan XL Leisure'un iflası nedeniyle 85 bin kişi havaalanlarında mahsur kaldı ve evine dönemedi.
'Anlaşma olmazsa iflas bayrağını çekeriz'
İtalya'nın fiilen batan ulusal havayolu şirketi Alitalia, kurtarma planlarına karşı gelen işçilerin grev kararı ile dün tam 40 uçuşu iptal etti. KLM-Air France ve Lufthansa gibi potansiyel alıcılar tarafından sunulan bu planlara, işten çıkarmalar olacak kaygısıyla karşı çıkan sendikalar, İtalyan hükümetini kızdırdı. Alitalia'nın yüzde 49.9'una sahip olan İtalyan hükümetinin Ulaştırma Bakanı Altero Matteoli ise sendikaları uyardı: "Grev büyük sorumsuzluk, anlaşmazlarsa şirketin hesaplarını iflas mahkemesine götürmek zorunda kalacağız." Alitalia'nın çok az dayanacak kaynağı kaldığını vurgulayan İtalyan Başbakanı Silvio Berlusconi ise hükümetin işten çıkarılacak 3 bin 250 kişi için 8 yıl boyunca yüzde 80 maaş garantisi sunduğunu söyledi.
Gatwick 1.8 milyar sterline satışa çıktı
İngiliz Havacılık Müdürlüğü (BAA) Gatwick havalimanının satışa çıkarıldığını açıkladı. BAA'in sahibi olduğu İngiltere'nin ikinci büyük havalimanı olan Gatwick'e biçilen fiyat ise 1.8 milyar sterlin. Gatwick'e Avustralya'dan Macquarie, Almanya'dan Fraport ve Manchester havalimanını işleten firma talip.
Otomobili kullanana da üretene de kredi yok!
Tüketicilerin ve üreticilerin kredi bulamaması otomobil talebini iyice daralttı. Lehman'ın iflası üreticilerin ABD hazinesinden beklediği 25 milyar $'ı zora soktu..
Daralan krediler ve zorlaşan finansman ihtiyacı yüksek seyreden petrol fiyatlarından sonra otomotive ikinci darbeyi vurdu. Başta ABD'liler olmak üzere dünya otomotiv üreticilerinin yaşadığı kriz daha da derinleşti. Lehman Brothers'ın batması ve Merrill Lynch'in satılması sonucu kabus dolu günler yaşamaya başlayan dev üreticileri, 'İnsanlar benzin fiyatları yüksek diye oto satın almıyordu, şimdi ise oto satın almak için kredi bulmak bile zorlaştı' korkusu sardı. 'Kara Pazartesi'den sonra faizlerin yukarı ivmelenmesi, vadelerin azalması, sertleşen kredilendirme standartları ve kredilendirme için istenen gelir seviyesinin yükselmesi oto pazarındaki daralmanın daha da artacağını gösterdi. Otomotiv devi General Motors (GM) kredi daralması nedeniyle ABD pazarında ayda 10 bin ila 12 bin adet arası daha az otomobil satmaya başladı, bir başka Detroit'li üretici Chyrsler ise Ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42.9'luk düşüş ile kabus görmeyi sürdürdü. Aynı rakam GM ve Ford için ise yüzde 15 olarak gerçekleşti.
25 MİLYAR DOLARIN AKIBETİ
Hükümetin Lehman'ın batışına seyirci kalması otocuların 25 milyar dolarlık borç talebini unutması anlamına geldiği söylendi. Söylentilere temkinli yaklaşan Ford'un patronu Bill Ford,"Wall Street'teki çalkantı ile ihtiyacımız olan para ayrı" dedi. GM'in CEO'su Rick Wagoner ise "Kriz bu parının gerekli olduğunu gösterdi" şeklinde konuştu. Detroit merkezli devlerde son durum, bekle-gör oldu.
ÖZHAN TEZEL-Sabah
