'HERKES KONTROLÖR OLAMAZ'

Başlarının üstünde yüzlerce uçak dönerken damarlarında buz akan adamlar…

Korsan kule’ son dönemin en ilginç olayıydı. “Korsan”, tıpkı bir hava trafik kontrolörü gibi, uçakla kule arasındaki telsiz frekansına girdi. İki uçağa talimatlar verdi ve birini istediği yöne gönderdi. Neyse ki çabuk farkedildi. Olası bir acı durum önledi

Korsanla gündeme gelen hava trafik kontrolörlerini, halk arasındaki deyimiyle kulecileri mercek altına aldık. Atatürk Havalimanı’nda günde tam bin 400 uçağa hükmeden, pilotlara yol gösteren, göz kulak olan kontrolörlerle konuştuk

Olayı Murat Çakır’ın haberiyle duyduk. Önce şüpheyle karşılandı ama sonra doğrulandı. Birçok gazete ilk sayfasından duyurdu. Olay henüz tam olarak aydınlanmadı, korsan da yakalanamadı. Ama konuyu yakından takip edenlerle yaptığım görüşmelerde sona yaklaşıldığını anladım. O gece yaşananlarla ilgili ilginç detaylar öğrendim.
Havacılıkta kuraldır. Kuledeki kontrolör talimatı verir, pilot askerdeki gibi talimatı aynen tekrar eder (readbacak). Eğer talimatla, readback uyuşuyorsa kontrolör onaylar, sonra pilot talimatı uygulamaya başlar. Bu prosedür yapılmadan pilotun harekete başlamaması gerekir. Bu en güçlü güvenlik önlemidir. Yani, korsan frekansa girmeye kalksa dahi, pilot readback yaptığı anda yakalanır.

Germanwings inandı

25 Mayıs’ı 26 Mayıs’a bağlayan gece 02.00 sıralarıydı. Korsan Sabiha Gökçen’e yaklaşan iki uçağın frekansına girdi. Biri Alman Germanwings diğeri THY. Korsan önce Alman uçağını hedef aldı. Uçak yaklaşma vektörüne başlamış ama henüz pisti tam karşılamamıştı. Korsanın verdiği talimattaki yönle (uçuşbaşı), uçağın yönü arasında çok büyük bir fark yoktu. Pilot beklemediği bu talimatı bir düzeltme olarak algıladı. Korsan konuya öyle hakimdi ki pilot hiç şüphelenmedi. İnişin son aşamasındaki Alman pilot, belki de bir tezcanlılık içinde ‘artık ineyim’ psikolojisiyle hareket etti, prosedür hatası yapıp kuleden onay almadan talimatı uygulamaya başladı.

THY pilotu farketti

Kule, Alman uçağının beklenmedik hareketini çözmeye çalışırken, korsan THY uçağıyla bağlantı kurdu. Ona da talimat verdi. Ancak THY pilotu Alman pilot gibi hata yapmadı. Talimatı tekrarladı. Pilot döneceğini söyleyince kule önce bir anlam veremedi. Sonra “Hava şartları ya da tehlikeli bir bulut nedeniyle bir kaçınma yapmak istiyor herhalde’ düşüncesiyle pilotun söylediğini onayladı. Ancak pilot bu onayı duyunca bir yanlışlık olduğunu anladı. “Kule bana talimat verdi. Ben o talimatı tekar ettim. Peki niye kendi söylediğine onay veriyor” diye düşündü. Kuleye, “Ben böyle bir şey talep etmedim, siz talimat verdiğiniz için dönecektim” dedi. O anda kule de dışardan frekansa giriş yapıldığını anladı. O sektörde (bölgede) görevli iki kontrolör de kadındı. Pilotla konuşmalar sonunda talimatın bir erkek tarafından verildiği anlaşıldı ve olay ortaya çıktı. Tüm pilotlara gerekli bilgilendirme yapıldı. Uçaklar normale döndürüldü ve sağ salim inmeleri sağlandı.

Kule korsanı duymadı

Önce korsanın bir başka uçaktan bu girişimi gerçekleştirdiği akla geldi ama bunun doğru olamayacağı ortaya çıktı. Çünkü korsanın talimatlarını kule duyamıyordu. Yerden bağlantı kurulduğu için için duymak mümkün olmadı.