2 Şubat 1915: Başlangıçta Osmanlı deniz tabyalarına İngilizler’in saldırı planı çok basitti: Deniz uçakları ve küçük gemiler, topçu atışını değerlendirip işaret düzeltmeleri ile yönlendirirken, büyük savaş gemileri düzenli bombardıman yapacaktı. İngiliz komutan Carden ilk saldırı için 12 savaş gemisi, 6 kruvazör, 16 muhrip ve 4 tane de deniz uçağına ihtiyaçları olduğuna karar verdi. Yine Amiral Carden’in Kabatepe’den boğazdaki tabyaları bombalama planı, esas saldırı için bir deneme-başlangıç olarak kabul edilmişti. Öte yandan İngiliz deniz uçaklarının motorları, gemilere top atışı tanzimi görevi için yeterince güçlü değildi: Deniz uçaklarına gemilerle anında iltişim kurmak için telsiz-radyo takılınca, uçağın ağırlığını motorlar taşıyamadı ve uçaklar Osmanlı piyade tüfek ve top atışıyla vuruldular. Bu kez uçaklar bombaların düşüş noktalarını gözlemledikten sonra gemilere geri dönerek su geçirmez torbaların içinde gerekli notları denize bırakmaya başladılar. Ancak hava koşulları, özellikle rüzgar, akıntı gemileri etkilediği için bu yöntem de geçersiz oldu. Daha sonra işaret fişeği uygulamasına geçildi. Bunda da gemi mürettebatının uçaklarla birlikte çalışma deneyimi olmaması, nişancılara verilen yönlerin belirsiz, bazen de ters olmasından kaynaklanan yanlış uygulamalar oldu. Ayrıca gemiciler uçaklardan gelen mesajlara aldırmaması da çok yaygındı. İngiliz denizcilere göre bu işbirliği, atışı yavaşlatan bir faktördü...

3 Şubat 1915: Alman Pilot Yüzbaşı Erich Serno Ayastefanos Tayyare Müdürlüğü görevine başladı. Kendisi İstanbul’a üsteğmen rütbesiyle gelmiş, burada yüzbaşı olmuştur. Göreve başlar başlamaz E. Serno, Alman hükümeti nezdinde Osmanlı havacılığını güçlendirme girişimlerinde bulundu. Sonuçta Alman hükümeti üç tane uçak yardımı yapmayı kabul etti: Yardımla verilen uçaklar demonte olarak Macaristan’a nakledildi. Orada Alman teknisyenler uçakları uçabilir hale getirdiler. Türk pilotlardan Üsteğmen Hasan Tahsin, Üsteğmen Ali Rıza ve Üsteğmen Mehmet Ali bu uçakları uçurarak İstanbul’a getirmek için görevlendirildi. Ancak pilotlar Macaristan’ın Mehadia (günümüzde Romanya sınırları içindedir. O.G.B.) kentinde parasız kaldılar. 500 liranın acilen Macaristan büyükelçiliğine gönderilmesini İstanbul’a bildirdiler. Yollanan parayı alan pilotlar zorlu uçuşlarla Yugoslavya, Bulgaristan üzerinden uçakları, peyderpey Edirne’ye getirmişlerdi.

4 Şubat 1915: İngiliz uçakları Seddülbahir, Kumkale mevzileri üzerinde uçmuş ve bomba saldırısında bulunmuştur. Atılan bombalar herhangi bir zarar vermemiştir.

5 Şubat 1915: Nara’dan kalkan bir Osmanlı uçağı Bozcaada’daki müttefik ordugâhına bomba saldırısı yaptı. Düşman piyadesi makineli tüfek ve topla savunma ateşi yaparken, saldırının sonucu bilinmiyor. Aynı gün Çanakkale’de uçak hangarına saldırı yapan müttefik uçakları 6 tane bomba attılar. Bombalar civarda hasar yaptı.

6 Şubat 1915: Pilot Teğmen Cemal Bey, Merkep adası ile Bozcaada arasında yaptığı 1.5 saatlik keşif uçuşunda müttefiklere ait bir denizaltı, bir nakliye gemisi ve 13 torpidobot görmüş, gemilerden üzerine ateş açılınca geriye dönmüştü. Durumu, inince raporunda bildirmişti.

13 Şubat 1915: Sultan Mehmet V. Reşat yayınladığı fermanda savaşta düşman uçağı düşürene 40 altın ödül vereceğini bildirdi!

17 Şubat 1915: İngiliz Ark Royal uçak gemisi Çanakkale Boğaz sularına geldi. Ark Royal uçak gemisinden keşif için dört uçak denize indirildi. Ancak akşamüstü bir tanesi 17.30’da havalanabildi. Ekip Rasıt Binbaşı H. A. Williamson ve Pilot Yüzbaşı G. R. Bromet idi. 172 kuyruk numaralı Wight Pusher tipi uçakla Gelibolu yarımadası üzerinden 1300’≈ 396m yükseklikten uçtular. Seddülbahir ve Kumkale’ye 10 kg’lık birer bomba attılar; herhangi bir hasar olmadı. 1.5 saatlik uçuş sonrası uçak gemisine yakınına, denize iniş yaptılar. Gövde ve kanatlardaki mermi delikleri ekipleri korkutmuştu. Bunun üzerine donanma komutanı amiral S. C. Carden, Gelibolu yarımadası içinde iyice gizlenmiş Osmanlı topçu bataryalarının yerlerini keşfedip, açığa çıkartmak için İngiliz deniz uçaklarının sırasıyla 330m, 550m ve en sonunda 1.000m yükseklikten uçuş yapmalarını istedi. Ancak olumsuz hava koşulları bu görevi engelledi.

18 Şubat 1915: İstanbul’da faaliyet gösteren Donanma Cemiyeti, daha önceden yardım, piyango vb. girişimlerle topladığı parayla, Almanya’da L.V.G. uçak fabrikasına, üç tane deniz uçağı siparişi vermişti. Yüzbaşı Savmi Uçman, Yüzbaşı Hüseyin ve Üsteğmen İsmail Beyler Almanya’ya uçakları almaya gittiler. Ancak fabrika, ilk kez deniz uçağı ürettiği için siparişleri karşılamada kesin bir tarih veremeyince, pilotlar boş zamanı değerlendirmek ve bilgilerini pekiştirmek için Almanya’da tekrardan uçuş eğitimi alacaklardı... Siparişlerin gecikmesi üzerine Alman Deniz Bakanlığı beş tane Gotha WD.1 deniz uçağını Osmanlılara verdi. Önceki siparişler gibi uçaklar trenle Macaristan’ın Mehadia kentine demonte olarak getirilip, orada Alman teknisyenler uçakları uçuşa hazırlamıştı. Daha sonra uçaklar iki parti olarak İstanbul’a ancak Mart sonu gelecekti. Uçakların ikisi İzmir, ikisi İstanbul’da biri Çanakkale’de görevlendirilecekti.

19 Şubat 1915: Bozcada’dan kalkan bir İngiliz uçağı boğaza doğru uçarken, arızalanarak Eşek adası kayalıklarına düştüğü Türk gözetleme postalarınca rapor edilmesine rağmen İngiliz kaynaklarında böyle bir bilgiye rastlanmamıştır... Ark Royal uçak gemisinden Short135 tipinde uçak sabah 07.00’de suya indirildi. Boğaz girişinde iki saatlik keşif uçuşundan sonra geri döndü. Saat 11.00’de yine Ark Royal’den Wight tipi uçak suya indirilerek uçuruldu. Bu uçak, taşıdığı telsiz aracılığıyla savaş gemilerine top atışlarında yönlendirme yapabiliyordu. Uçuş sonu raporuna göre Osmanlı topları henüz sağlamdı. Bu uçağın ardından Ark Royal’den kalkan iki deniz uçağı da Kabatepe, Arıburnu ve Ertuğrul tabyaları üzerinde uçarak piyade birliklerine bomba attılar: Bombardıman ciddi bir hasar vermedi. Fransızlar’ın Nieuport6H tipi iki tane deniz uçağı da Kumkale civarında keşif ve bomba taarruzu yapmışlardı. Kumkale tabyasına attıkları bombaların sonucu bilinmemektedir. Pilot Teğmen Cemal Durusoy, Ertuğrul isimli Blériot uçağıyla boğaz girişi ve Bozcaada önündeki müttefik deniz filosu üzerinde keşif uçuşu yaptı.

20 Şubat 1915: Kabatepe önünde müttefik zırhlıları atış yaparken bir İngiliz uçağı da yukarıdan atış yönlendirme ve keşif görevini yürütüyordu. Ancak Osmanlı mevzilerinden açılan ateşle uçak vurularak düşürülmüştü. Ekibin akıbeti bilinmiyor.

25 Şubat 1915: Bozuk giden havalar kısmen düzelince İngiliz deniz uçakları hemen keşif-bombardıman görevi için havalandılar: Ancak alçak bulut tavan deniz uçaklarının keşif görevine uygun olmadığı için görev hemen iptal edildi.

26 Şubat 1915: Ark Royal’den Short tipi bir deniz uçağı kalkarak Osmanlı tabyalarını incelemek üzere keşif uçuşu yaptı.

1 Mart 1915: Çanakkale meydanında bulunan üç uçak, Alman pilotlar ile Yeşilköy Tayyare Mektebinde eğitim görmüş üç Türk pilot subayı, Alman bakım personeliyle beraber I. Tayyare Bölüğü kuruldu... Pilot Teğmen Cemal Durusoy Blériot tipi uçağıyla Karanlık limanda Osmanlı tabyalarına top atışı yapan Majestic zırhlısına bomba saldırısında bulundu. Bombalardan bir tanesi denize, bir tanesi de geminin kıçına düşmesine rağmen bombanın küçük olması nedeniyle etkisi az oldu. Yine de zırhlı saldırıyı keserek bölgeden uzaklaştı. Seddülbahir civarına gelen Ark Royal uçak gemisinden keşif amaçlı bir deniz uçağı uçuruldu. Kumkale Erenköy topçu tabyaları üzerinde keşif uçuşu yaptıktan sonra Dardanos bataryasına bomba ve flaşet (çivi bombası) attı; saldırı etkisiz oldu. Yerden açılan ateşten rahatsız olarak geri döndü.

2 Mart 1915: Bir İngiliz deniz uçağı Dardanos kalesine bomba attı. Bomba isabet etmedi, yerden açılan topçu ateşi nedeniyle uçak hemen uzaklaştı.

3 Mart 1915: Ark Royal’in uçakları Kumkale, Erenköy ve Dardanos tabyaları üzerinde keşif uçuşu yaptılar. Aşağıya gelişi güzel bomba attılar. Herhangi bir hasar olmadı. Ancak yerden açılan şiddetli top atışı nedeniyle bölgeden uzaklaştılar. Tasvir-i Efkâr gazetesinden bir haber: “Tayyarelerimiz, düşman gemilerine muvaffakiyetle bombalar atmıştır. (Milli Ajans)”

4 Mart 1915: Kumkale ile Seddülbahir’deki Morto koyuna küçük çaplı çıkartma yapan İngiliz piyadelerini havadan desteklemek ve keşif amacıyla İngiliz deniz uçakları havalandılar. Türk mevzilerine bomba atan uçaklara Seddülbahir ve Orhaniye tabyalarıından topçu ve piyadelerin şiddetli ateşleri üzerine geri döndüler. Bir uçak 8, diğeri 28 isabet almalarına rağmen ağır hasarlı olarak geriye dönebildiler. Başka bir İngiliz uçağı Kumkale üzerinde düşürüldü; ekibin akıbeti bilinmiyor. Bir kaç gündür devam eden uçak bombardımanlarından istenilen sonuç elde edilemeyince İngiliz Donanma komutanı amiral Cardon, hava birlikleri takviye edilinceye kadar Çanakkale’de hiçbir şey yapılamayacağını Londra’ya bildirdi.

Devam edecek…