Uçakları yere indirilip mumyalanıyor, yolcu bulamayan hatları bir bir kapatılıyor, devam eden uçuşların frekansları azaltılıyor, uçaklarını ve hatta uçuş personelini birlikte kiralayacak şirketler aranıyor ve bunun gibi bir sürü tedbirle ayakta kalmaya çalışıyor.

THY’de krizin faturası kuşkusuz çalışanlara kesilecektir. Ve bu arbede esnasında, çalışanların daha evvelki dönemlerde “sendika’ya gerek yok” şeklindeki tercihleri, onları bu bedeli öderken daha da çok örseleyecektir. Anlatılan hikayeye koşulsuz inanan ve bu saflıkla geleceklerini iyi planlayamayan çalışanlar, işsizler ordusunun neferi olmaktan kurtulamayacaklardır.

Bu satırlar yazılırken, hiçbir koşul ve kurala uymadan işine son verilen kabin görevlilerinin THY koridorlarında telaşla koşuşturduklarını herkes biliyor. Ücretsiz izin, yere çekme veya eğitime alma gibi önlemler, bu devasa krizin etkilerini geçiştirmeye yetmez. Bu bakımdan, deyim yerinde ise önümüzdeki günlerde toplu kıyımların yapılması “zorunluluk” olarak açıklanacaktır.

Kokpit için durum pek de farklı değildir. Hatta, ücret farkı gözönüne alınırsa, kıyımın bu yerde daha da acımasız olacağı tahmin edilebilir. Yabancı pilot sayısı ve topun ağzındaki kişilerin onlar olacağı varsayımı doğru olsa bile, bu yeterli değildir. Dolardaki yükseliş nedeniyle kazançları oldukça düşen yabancılar zaten son birkaç aydır kendi istekleri ile ayrılmaktadırlar. Ayrıca yılbaşında kontratları biten pilotlara büyük olasılıkla yenileme yapılmayacaktır.

Ama dediğimiz gibi; gerçekten çok zor durumda olan THY, başka önlemler almak zorunda kalacaktır. Bu anlamda akla ilk gelen pilotlardaki yaş limitini öne çekerek sayıyı azaltmak olacaktır. Bunu, garanti saati daha da yükseltme önlemi takip edebilir. Zaten şu anda, pilotlarına çeşitli tekliflerle giden THY’nin talepleri, kendilerine ‘tuzak’ kurulduğu hissine kapılan uçucu personel tarafından reddedilmektedir. Ve üst yönetim, otoritesini kaybetmemek için bu teklifleri, idari hiçbir sorumlulukları olmayan kademelere yaptırıp toplumun tepkisini ölçmektedir.

Petrol fiyatlarının düşük olması nedeniyle sıkıntısını bir nebze olsun hafifletebilen THY, son dönemdeki artış eğilimi ile burdan da darbe yiyebilir. Doların küresel anlamda artışı, THY’nin özellikle Afrika ülkelerinde olduğu gibi kendi para birimlerini kullanan ülkelerdeki operasyonel kazancı neredeyse sıfırlanmıştır. Yıllardır oturtamadığı (fuel consumption policy) yakıt harcama politikası, gereksiz sponsorluklar ve kime peşkeş çekildiği belli olmayan reklam giderleriyle nasıl değerlendirildiği belli olmayan komisyonlar, zamanı geldiğinde yöneticilerin başını ağrıtacaktır.

2009 yılında Dünya’yı etkisine alan küresel ekonomik kriz, birilerinin halkı uyutmak için söylediği “teğet geçti” masalları aksine nihayet gelip kapımıza dayanmıştır. O tarihten bu yana; büyüme dahil her konuda son derece ihtiyatlı davranan büyük havayolu şirketleri, THY’deki bu büyüme ve israfa hayretle bakarken, bizim büyük yöneticilerimiz “krizi fırsata çevirme” söylemleri ile şişinip geziniyorlardı. Haliyle sayın halkımız ve finans piyasasının çok büyük uzmanları; “kardeşim, herşey iyi güzel de, neden bu THY hisseleri bir kuruş artmıyor” diye sormadıkları ve bir önlem alınmadığı için 4 Aralık tarihinde THY hisseleri tarihinde görmediği seviye olan 4.61’e düştü.

Ama eminiz ki, hesap sorma geleneği olmayan, kamu kaynaklarının sorumsuzca heba edilmesini umursamayan, daha doğrusu ne olup bittiğinin farkına varamayan ve kendisi ile sürekli alay edilen halkımız, Sayın Cumhurbaşkanı’nın emri ile dolar bozdurma kuyruğundayken, THY’nin sarayın emrine verilmek üzere 78.5 milyon dolara Airbus-340-500 model yeni bir uçak aldığını duymamıştır. Yani, sen elindeki uçakları sarıp sarmalayıp uçuştan çek, millete “yastık altındaki dolarını bozdur da dış mihrakların oyunu bozulsun” diye masal anlat, ama öte yandan onca doları verip yeni uçak al! Türk tipi yönetim bu olmalı herhalde.