LİSELİLER GÜVENLE UÇURACAK

Türkiye'de havacılıkla ilgili son 10 yılda çok iyi gelişmeler olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Tek eksik, kendi üreteceklerimiz. Ama bu meseleyi halledecek bir nesil geliyor. Kanıtı, Bağcılar Endüstri Meslek Lisesi Uçak Bakım Alanı'nda…

Uçak teknisyeni yetiştirmek için açılmış 14 senelik okul, her yıl havacılıkla ilgili ilginç projeler hazırlayıp yarışmalarda derecelere giriyor. Öğrencilerini mucitliğe iten okul yine ilginç bir tasarımla karşımızda. Bu seneki proje, Ultra Sonik Motor Koruma Sistemi. Uçak motorlarına kuş kaçmasını ve böylece büyük kazaları önleyen, dünyada eşi olmayan sistemi proje koordinatörü öğretmen Hikmet Duran ve 17 yaşındaki 3 proje öğrencisi Büşra Özdemir, Ramazan Gül ve Kerem Bayrak'tan dinleyelim.

Projeden bahseder misiniz?

Hikmet Duran: Her yıl Milli Eğitim Bakanlığı mesleki eğitim yapan okullar arasında, Proje Tabanlı Beceri Yarışması düzenliyor. Bu yıl da çocuklarımızdan yarışmayla ilgili bir çalışma yapmalarını istedik: Ultra Sonik Motor Koruma sistemi. Amaç, uçak motorlarına kuşların kaçmasını engelleyecek bir ses frekansı oluşturmak ve kuşların duyduğu, insanların duymadığı bir sinyal yaymak suretiyle kuşları uçağın uçuş rotası üzerinden uzaklaştırmak. Bu tür bir uygulama şu anda ticari uçaklar üzerinde bulunmuyor.

Fikir ilk kimden çıktı?

Büşra Özdemir: İnternetteki videolarda uçak motoruna kuş girdiğinde nasıl kazalar yaşandığını gördüm. Birkaç gün sonra THY'nin Paris seferinde uçak kalktıktan sonra motoruna kuş girdi ve geri döndü. Motora kuş kaçması yüksek irtifalarda uçak yangınları, havada infilaklar gibi büyük sorunlara da sebep olabiliyor. Hem kuşların, hem de insanların güvenliği için böyle bir frekansı yaymayı düşündüm. Sonra böyle bir devre kurduk. Devreyi önce motora koyalım dedik. Bir uçakta 2, 4 hatta bazen daha fazla motor olduğunu düşününce ön taraftaki radoma (uçağın burnu) koyarsak daha elverişli ve kullanışlı olacağına karar verdik. Devre, gerçek bir uçağa takıldığında fark edilmeyecek kadar hafif, net 120 gram. Devredeki "piose tweeter" 120 derecelik bir açıyla bu sesi yaymayı sağlıyor, böylelikle motora gelmeden çok önce kuşu etkileyip uçaktan kaçırabiliyoruz.

Proje nasıl oluştu?

Ramazan Gül: Genel bir iş bölümü yaptık. Mesela gövde kaplamasını Büşra yaptı. Kanat, kablolar diğer arkadaşımızdaydı. Elektronik konusunda öğretmenimizden yardım aldık. Lehimleri birlikte yaptık.

Nazım Melih Oğhan-Habertürk