8 Eylül 1921: Pilot Vecihi ve Rasıt Üsteğmen Hasan Basri’nin yaptığı keşif uçuşunda Çal dağındaki Yunan birliklerinin azaldığı, Kavuncu köprüsündeki tümenin geri çekildiği, Sakarya istikametinde topçu ve süvari birlikleri ile kamyon konvoyu ve piyade alayının dağınık biçimde çekildikleri tespit edilmişti. İkinci keşif uçuşunda ise Polatlı batısındaki Yunan kuvvetlerinde azalma, Beylikköprü’ deki uçakların yerde durdukları, batıya (geriye) çekilen kamyon trafiği dikkat çekmişti. Yunanlıların önceden Alahüseyinoğlu’nda bulunan yeşil hastane çadırları geriye, İnlerkatrancı’ya taşınmıştı.

9 Eylül 1921: Yapılan her iki keşif uçuşu raporları sonucunda Garp Cephesi Komutanlığı Yunanlıların kesin çekilmekte olduğunu değerlendirdi.

10 Eylül 1921: Türk Ordusu karşı taarruza geçerken Malıköy’de bulunan Mürettep Tayyare Bölüğüne Polatlı-Beylikköprü-Sazılar-Kavuncu köprüsü dolaylarının keşfedilmesi emredildi. 11.00'de yapılan keşif uçuşunda Beylikköprü yolunda karışık araç trafiği ile piyade birliklerinin geriye çekildiği, Yunan ordugâhlarının karmakarışık olduğu, Beylikköprü meydanındaki Yunan uçaklarının yerde 9 tane olduğu gözlendi. Ayrıca Polatlı’ya doğru herhangi düşman hareketinin olmadığı, bir düşman topçu birliğinin batıya-Toydemir’e doğru çekildiği rapor edildi.

11 Eylül 1921: Pilot Vecihi ve Rasıt Üsteğmen Hasan Basri’nin çıktığı keşif uçuşunda Yunan cephesinin sağ kanadı ve gerilerini gözlemlediler. Bir ara Türk topçusunun yanlış atışı önlerinde patlamasına rağmen hasarsız kurtuldular. Geri çekilen dağınık haldeki Yunan birliklerinin son durumlarını inince raporlarında bildirmişlerdi.

12 Eylül 1921: Sabah yapılan keşif uçuşunda, Sapanca civarındaki üç Yunan tümeninin düzensiz olarak çekildiğini, Çal dağındaki piyade taburlarının batıya yürüyüşe geçtikleri, Sakarya nehrinin batısında üç alayın da dinlendiği gözlenmişti. Bu arada keşif uçuşu esnasında havada karşılaşılan Yunan uçağına saldırılmış, kaçan uçağı yeterli dönüş yakıtı olmadığı için takip edilememişti.

 ******

Sakarya Meydan savaşı boyunca Pilot Yüzbaşı Fazıl 12, Pilot Vecihi 24, Pilot Hayrettin 4, Rasıt Üsteğmen Hasan Basri 18, Rasıt Teğmen Hamdi 7, Rasıt Teğmen Bahattin 3 uçuş yapmışlardı. Sadece mevcut iki uçakla 19 gün boyunca 40 uçuş yapılmıştı.

           ******

13 Eylül 1921: Keşif uçuşunda Yunanlıların tamamen Sakarya nehrinin batısına çekilerek mevzilerini boşalttığı, nehir üzerindeki bütün köprülerin yandığı tespit edilmişti. Toplanan bilgiler ışığında Sakarya savaşının son bulduğu netleşmişti. Geri çekilen Yunan ordusundan ele geçirilen malzemeler arasında iki uçak ta bulunuyordu.

14-18 Eylül 1921: Eskişehir-Sivrihisar-Seyitgazi-Afyon genelinde durumun çok yakından incelenmesi amacıyla Mürettep Tayyare Bölüğü 13 uçuş yapmıştı. Mihalıççık, Sarıköy, Sivrihisar’ın civarındaki muhtelif Yunan birliklerinin çekildiği, Sazak civarındaki pistte altı Yunan uçağının bulunduğu görülmüştü.

19 Eylül 1921: İki kez yapılan hava keşfinin sonucunda Sivrihisar civarında Yunanlıların iki süvari alayı, üç topçu bataryası, üç piyade alayı ile Sivrihisar’ın güneydoğusunda bir süvari iki piyade alayı ve bir topçu bataryasının emniyet tertibatı almış halleri görüldü. Düşman birliklerine bomba atılmış ve makineli tüfek atışı yapılmıştır. Sonuçları bilinmemektedir.

20-25 Eylül 1921: Uçakların faaliyet durumu elverdikçe keşif uçuşu ve bomba saldırısı yapıldı. Sivrihisar-Sarıköy arasında dört Yunan tümeni ve kamyon trafiği dikkati çekiyordu. Yine Mihalıççık köprüsünün güneyinde üç tümen ile kamyon trafiğinin yanısıra 30-40 vagonlu bir tren Eskişehir yönüne hareket etmekteydi. Sazak yaylasında düşmanın iki piyade ve bir süvari alayı keşfedilmişti. Yunanlılara bomba taarruzu yapılmış ama kesin sonuçları alınamamıştı.

26 Eylül 1921: Mürettep Tayyare Bölüğü Sarıköy meydanına intikal etti. Böylelikle daha çok havada kalıp düşmanın derinliklerine uçabileceklerdi. Toplam 12 keşif ve bombardıman uçuşu yaptılar. Kesin sonuçları bilinmiyor.

27 Eylül 1921: Bréguet 14 B-II tipi bir Yunan uçağı Sarıköy meydanına zorunlu iniş yaptı. Uçak sağlam olarak ekibiyle esir alındı. Aynı gün ekibin hayatta olduklarını bildiren mektupları Yunan karargâhına yapılan bir uçuşla havadan atıldı. Ganimet uçak “Sakarya” ismiyle II.Tayyare Bölüğünde kullanıldı.

29 Eylül 1921: Elazığ’dan yola çıkan kağnı kafilesi Ankara’ya ulaştı.

30 Eylül 1921: Keşif uçuşunda Ağapınar civarında Yunanlıların iki süvari bölüğü, iki topçu bataryası, İnşehir dolayında bir piyade taburu, bir süvari bölüğü, Hayriye’nin güneyinde üç süvari alayı ve 100 çadırlı bir ordugâh tespit edildi. Eskişehir, Seyitgazi civarında üç piyade tümeni ve dört süvari birliği de bulunmaktaydı. Önceden bilinen iki tümen yerlerini değiştirmemişti. Bu birliklere havadan bomba atılıp, makineli tüfek ateşi açılmıştı. Sonuçları bilinmiyor.

                                                       ******

Sakarya savaşında Yunan havacıları da oldukça yoğun uçuşlar yapmışlardı. Ancak Türk tarafı üzerinde çok az görüldüler. Türk uçaklarıyla üç kez karşılaşmalarına rağmen, hava savaşını kabul etmeden hemen geriye dönüp uzaklaşmışlardı. Uçak modelleri ve teçhizat bakımından Kuvva-yi Milliye havacılığına göre çok üstün olmasına rağmen uçuş faaliyetleri çok etkin değildi.

                                                       ******

20 Ekim 1921: Fransızlarla Ankara İtilafnamesi (Antlaşması) imzalandı. Bunun sonucunda Fransızlar güney ve Güneydoğu Anadolu’dan çekildiler. Fransızlardan 10 adet Bréguet 14-2B keşif uçağı ve iki adet bezden yapılmış hangar teslim alındı. Ayrıca İtalyanlardan bir adet Aviatik tipinde eğitim uçağı satın alındı. Eğitim uçağına “Karga” ismi verildi. Eğitim uçağı hariç ilk dört av-keşif uçağını Cepheye götürmek için Pilot Yüzbaşı Fazıl, Pilot Yüzbaşı Yahya ve Sivil Pilot Vecihi ile Sivil Pilot Hayri (Hoca) görevlendirildiler. Silahsız olan bu uçaklara daha sonra I. Dünya savaşında Almanlardan kalan uçak makineli tüfekleri monte edilecekti.

Daha güvenli diye Tayyare Mektebi Adana’ya taşındı. Ancak ulaşım, malzeme teminindeki güçlükler ve cephelerin yer değiştirmesi sonucu Tayyare Mektebinin daha sonra Konya’ya taşınması düşünüldü ve bunun için hazırlıklara başlandı.

21 Ekim 1921: Mürettep Tayyare Bölüğünün bir kısmı Sivrihisar’ın batısında Akviran köyünün yakınında hazırlanan yeni bir meydana intikal ettiler.

Ekim 1921: Sakarya Savaşında Yunanlı pilotların Akşehir’deki meydana havadan attıkları İngilizce mektupta “Çoktandır görüşemiyoruz, vereceğimiz çay ziyafeti için şimdiden kendinize bir yer seçin.” ifadesi, Aeroplanes Helenikos Todoros başlığıyla yazılmıştı.

 6 Kasım 1921: Amasra Deniz Tayyare Bölüğünün Komutanlığına Deniz Pilot Binbaşı Savmi (Uçan) Bey atandı. İstanbul’dan Amasra’ya kaçırılan dört adet Gotha tipi deniz uçaklarını Anadolu’ya geçen deniz tayyare pilotları uçuracaktı. Bu uçaklar sökülmüş şekilde sandıklarla Haliç depolarındaydı. Bu depolardan Felâh ve Muavenet-i Bahriye grupları tarafından gizlice çalınıp, deniz yoluyla İnebolu’ya yollanmıştı. Ayrıca Amasra’da Deniz Tayyare İstasyonu kurulmuştu.

14 Kasım 1921: Pilot Vecihi ve Rasıt Üsteğmen Hasan Basri Afyon’daki Yunanlıların uçak birliklerini bombalayıp, makineli tüfek taarruzu yaptılar. Saldırıda uçak hangarlarına maddi hasarlar vermişlerdi. Dönüşte karşılaştığı bir Yunan uçağıyla kısa süren hava muharebesi sonucu düşman uçağı kaçmıştı. Pilot Yüzbaşı Yahya ve Sivil Pilot Zeki de Mürettep Tayyare Bölüğüne katılarak görev uçuşlarına başlamışlardı. Bu dönemde 6 keşif uçuşu yapılarak Yunan birlikleri hakkındaki gelişmeler takip edilmişti.

Kasım 1921: İtalyanlardan silahsız olarak 20 adet (bazı kaynaklarda 21 olarak geçmektedir) Spad-XIII av uçağı satın alındı. Antalya’da İtalyan bir tüccar (eski İtalyan pilotu Parakini) uçak satışını koordine eden tüccardı. Uçaklar Brindizi limanından İtalyan gemisine yüklendi. Gemi limandan ayrıldıktan sonra iki Yunan savaş gemisi tarafından takip edildi. Şilep bir süre Mısır istikametinde yolculuğuna devam etti. Ardından Suriye ve Türkiye’nin güney sahillerine geldi. Ancak Yunan torpidoları Şilep kaptanına Türkiye sahillerine yaklaşırsa uçakların zorla alınacağı ve geminin batırılacağı tehdidine rağmen, gece karanlığında ışıklarını da söndürerek mersin limanına yanaştı. (İlk antlaşmada uçakların teslimi Antalya limanı idi. Ancak Antalya’daki Yunan casusluk faaliyetleri nedeniyle teslimat son anda Mersin’e yönlendirilmişti.) Uçaklar yola çıktıktan iki ay sonra Türkiye topraklarına ulaşabilmişlerdi…

Garp Cephesi Komutanlığı Karargâhını Akşehir’de kurunca, Hava Şubesi Genel Müdürlüğü ve I.Tayyare Bölüğü savaşın gelişmesine bağlı olarak Kasım’ın ilk haftası Haymana üzerinden Konya’ya karayolu ile gönderildi. Böylelikle Konya’daki eski meydan ile bakım-tamir atölyelerinden daha etkin yararlanılacaktı. Erzincan Hava Meydanı boşaltıldı.

Elazığ’dan Ankara’ya kağnılarla taşınan malzeme de Konya’ya intikal eden Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğünün diğer malzemeleriyle birlikte taşındılar.

30 Kasım 1921: Akviran’ da bulunan hava birliği, Akşehir’in Maarif köyü yakınlarında yeni düzenlenen meydana intikal etti. Konya’da onarılan uçaklar daha sonra bu birliğe katılarak daha da güçlenmişlerdi.

Devam edecek...