Küresel finans krizinin en çok etkilediği sektörlerin başında havayolu taşımacılığı geliyor. Küçülen Avrupalı turizm şirketleri kiralık uçak siparişini iptal etmeye başlarken, Türk özel havayolu şirketleri kış döneminde azalan yolcu açığını hacca yolcu taşıyarak aşacak.
Krizin ardından bir taraftan tasarruf yapan firmalar diğer yandan filolarındaki fazla uçakları uçuş ekibiyle birlikte kiralayarak maddi sıkıntıyı aşmaya çalışıyor. Bu yıl 7 Türk şirketi toplam 37 uçağı yurtdışına kiraya verdi.
Saga Havayolları, filosundaki 6 uçağı Cezayir Havayolları'na kiraladı. Onur Havayolları ise Suudi Arabistan Havayolları ile iyi bir anlaşmaya imza attı; 25 uçağın 11'ini, 516 personel ile 27 Ekim 2008'den 10 Ocak 2009'a kadar Suudi Arabistan'a kiraladı. Kiraya verilen 7 Airbus 300 ve 4 Airbus 321 olmak üzere toplam 11 uçak vasıtasıyla gerçekleştirilecek operasyonla yaklaşık 10 bin saat uçuş yapılacak. Bu yılki operasyonda 96 pilot, 320 kabin, 80 teknik ile 20 yer işletme, dispeç ve ekip planlama görevlisi olmak üzere toplam 516 kişilik Onur Air ekibi görev yapacak. Son 10 yıldır aralıksız hac operasyonuna katılan şirket, bu yıl Fas'tan Hindistan'a tüm İslam ülkelerinden toplam 600 bin hacı taşımayı planlıyor. Ayrıca şirketin 6 uçağı, hac sonrası umre için tüm sene Suudi Arabistan'da kalmaya devam edecek. Atlas ve Sky Havayolları da, 5 uçağını Suudi Arabistan Havayolları'na kiraya verdi. Yurtdışına kiralanan uçaklar, özel şirketlerin yurtiçinde yolcu trafiğinin azalması sebebiyle zarar etmemesi için kalkan oluşturuyor.
Alioğlu: Şu an siperdeyiz
Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Genel Sekreteri ve Saga Havayolları Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Musa Alioğlu, küresel kriz sebebiyle turizm şirketlerine kiralanan uçaklar için iptallerin gelmeye başladığını söyledi. Hollanda, Belçika ve Fransa'daki tur operatörlerinin uçakları iptal etmeye başladığını duyuran Alioğlu, bu yüzden özel havayolu şirketlerinin de tedbir aldığını söyledi. Havayolu şirketlerinin ilk etapta 2009 hedeflerini revize etmeye başladığına dikkat çeken Alioğlu, "Sektörde 12 yolcu ve 3 kargo hava taşımacılığı olmak üzere toplam 15 şirket var. Bu şirketler filoyu genişletmek için hedeflenen yaklaşık 25-30 uçağın alımını erteledi. Kriz fırtınası geçtiği anda tekrar uçak siparişi vermek için karar alınmaya başlanır. Şu anda siperdeyiz, kurşun yememeye çalışıyoruz." dedi.
“Zor duruma düşen şirket yok”
Alioğlu, iç hatlarda uçuş yapan çoğu şirketin, fazla sefer sayısını azalttığını belirterek, 30 yolcu ile uçuş gerçekleştiren şirketlerin, zarar etmemek için seferlerini ileri saate kaydırdığını dile getirdi. Şu anda zor duruma düşen şirket olmadığını ifade eden Alioğlu, "Sektörden çekilme durumunda kalan şirketimiz bulunmuyor. Şirketlerde birleşme ve satın alınma gibi bir çaba da henüz görmedik." şeklinde konuştu. 3,5 milyar dolarlık finansal gücü olan sektörün, krizi fırsata çevirmek için ellerindeki uçakları Körfez ve Afrika ülkelerine kiraya vermeye başladığına vurgu yapan dernek yöneticisi, "Uçaklar ilk kez bu yıl çok yoğun bir şekilde yurtdışına kiraya verildi." diye konuşuyor.
94 bin kişiyi THY uçuracak
THY ise 2008-2009 hac seferlerine 30 Ekim'de Türkiye'nin 22 noktasından yapılacak ek seferlerle başladı. 94 bin hacı adayını Cidde ve Medine'ye ulaştırmayı hedefleyen şirket, gidiş-dönüş olmak üzere 190 bin yolcu taşıyacak. THY'nin 'Özel Hac Programı', 30 Ekim-10 Aralık gidiş, 11 Aralık 2008-11 Ocak 2009 arasında dönüş olmak üzere Cidde ve Medine havalimanları üzerinden gerçekleşecek. THY'nin hac seferleri, uzun menzil uçma kabiliyetine sahip geniş gövdeli ve büyük kapasiteli A340 ve A310 uçaklarla düzenlenecek. Uçuşlar için Diyanet İşleri Başkanlığı ve TÜRSAB koordinasyonu ile yurtiçi acentelerinin talepleri doğrultusunda Adana, İzmir, Antalya, Kayseri, Dalaman, Diyarbakır, Erzurum, Ankara, Şanlıurfa, Gaziantep, Isparta, İstanbul, Konya, Nevşehir, İstanbul Sabiha Gökçen, Samsun, Trabzon, Van, Bursa, Denizli, Muş ve Sivas havalimanları kullanılacak. THY aynı zamanda Türk nüfusunun yoğun olarak yaşadığı Fransa (Paris, Lyon, Nice), Almanya (Düsseldorf, Köln, Frankfurt, Münih, Berlin, Stuttgart, Nürnberg, Hamburg, Hannover), Belçika (Brüksel), İsviçre (Zürih, Basel), Hollanda (Amsterdam), Avusturya (Viyana), Danimarka (Kopenhag), İsveç (Arlanda), Norveç (Oslo), Finlandiya (Helsinki) ve İngiltere (Londra, Manchester) gibi yurtdışı noktalarından da 10 Kasım-2 Aralık arasında gidiş, 11 Aralık-31 Aralık arasında dönüş olmak üzere aktarmalı hacı adaylarını taşıyacak.
MUSTAFA GÜN-Zaman
