KRİZ LEASİNG İLE AŞILIYOR

Finansal kriz dünya havacılık sektörünü kıskaç altına alırken, Türkiye'de uçaklarını leasing yoluyla kiralayarak krize cevap veren ve kampanyalarla iç pazara yönelen şirketler başarı hikayeleri yazıyor. Sektördeki 160 uçağın 40 tanesi yurtdışında uçuyor. Atlas Jet ve Onur Air'in uçakları Suudi Arabistan'da, Pegasus'un uçakları ise Bangladeş de uçuyor. Ortadoğu, Afrika ve Güney Asya bölgelerine uçak verdiklerini anlatan sektör yetkilileri, "Krizde risksiz operasyonun yolu leasingden geçiyor" diyor. Öte yandan, uluslararası yolcu trafiğindeki düşüşü kompanse etmek için iç pazara yönelen şirketler kampanyalara da hız veriyor.

Geçtiğimiz yıl roket hızıyla artan petrol fiyatlarının normale dönmesinin ardından yaralarını sarmaya çalışırken, bir anda kapısında finans krizini bulan sektörde, uluslararası yolcu rakamlarındaki yüzde 20'lere varan düşüşlere finansal sıkıntılar da eklenmişti. Bu süreçte ABD'de 50'ye yakın hava yolu şirketi krizden etkilenerek batarken, AB'de ise onlarca şirket iflas sinyalleri vermişti.

İç pazarda büyüme devam ediyor

Ancak henüz pazar doygunluğunu sağlamamış olan Türkiye'de havacılık sektörü krizi "teğet" geçti. Uçağı günlük bir ulaşım aracı olarak görmeye yeni yeni başlayan iç pazar yolcusu, sektörün krizin pençesine düşmesini engelledi. Sivil havacılıkta artan rekabetle şirketlerin de kampanyalara hız vermesi, iç pazardaki yolcu sayısını geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla yüzde 15 artırdı. Uluslararası hava yolu trafiğinin yüzde 94'ünü karşılayan ve 240 hava yolu şirketini temsil eden Uluslararası Havayolu Taşımacılığı Birliği'nin (IATA) verilerine göre, dünyada şubat ayında yolcu trafiği yüzde 10.1 azalırken, Türkiye'deki bu artış gözleri iç pazara çevirdi. Dünyada gözlenen şirket birleşmeleri, uçakların yerde bırakılması gibi ciddi trendler Türkiye'de gözlenmese de tedbiri elden bırakmayan hava yolu şirketleri, maliyetleri kısmak için koltuk aralarını daraltmak, bazı hizmetleri ücretli hale getirmek, leasing yöntemi ile uçak kiralamak ve petrol hedge etmek gibi önlemleri ajandasına aldı.

Şirketlerin iş modellerini verimli olarak sürdürdüklerini ve sektörde yurtdışındaki gibi birleşme talebi olmadığını anlatan Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) Genel Sekreteri Musa Alioğlu, "Birleşerek büyüme talebi Türkiye'de yok. 3 şirket kalacak öngörüsü tutmadı. Türk özel sektöründe 17 tane şirket var. Son 6 ay içinde bu şirketlere Turkuaz ve Tailwind de katıldı. Şirketler kapanmıyor tam tersine şirket açılıyor. Bürokratik mekanizma kolaylık sağlasa yenileri de açılır" dedi. Sektörde krize leasing ile cevap verildiğini anlatan Alioğlu, "Müslüman ülkelerde en fazla uçağa ihtiyaç duyulan dönem Hac dönemi ve Müslüman ülkelerin bu uçaklara ihtiyacı var. Bu coğrafya İslam dininin yaygın olduğu ülkelerden oluşuyor. Bizim personelimiz Müslüman. Bu sayede Türkiye'yi benimsiyorlar. Leasing ile uçakları kiralamak Türkiye'yi kurtarıyor" diye konuştu. Önümüzdeki dönemde psikolojik bir sürecin yaşanacağına işaret eden Alioğlu, büyük bir sıkıntının yaşanacağına inanmadığını vurguladı. Alioğlu, "Önümüz yaz. Şirketler de bu dönemi iyi değerlendiriyor, kışın hesabı şimdiden yapılıyor ve önlemler alınıyor. Kiralık yer bulunuyor ve petrolü hedge ediliyor" dedi.

Pegasus, indirimli bilet kazandırıyor

Pegasus, mart ayında yaptığı kampanyayla 90 kişiye uçak bileti kazandırırken, 20-31 Mart tarihlerinde bilet alanlar nisan ayında kampanya kapsamındaki yurtiçi hatlarda her şey dahil 33.99 TL'ye uçma fırsatı yakaladı. Pegasus bu kampanya ile yolcu sayısını ilk 3 ayda yüzde 45 artırdı. Önümüzdeki dönemde ise internet sitesi flypgs.com'dan 12-15 Mayıs tarihleri arasında bilet alanlar, 15 Haziran-15 Eylül tarihleri arasında pazartesi, salı, çarşamba ve perşembe günleri İstanbul'dan karşılıklı Antalya, Bodrum, Dalaman, İzmir ile Ankara'dan karşılıklı Bodrum uçuşları için her şey dahil 39.99 TL'ye bilet alabilecek.

Krizin tüm şiddetini hissettirdiği günlerde Avrupa'nın en büyük hava yolu şirketlerinden olan Air Berlin'e ortak olarak krize farklı bir cevap veren Pegasus'un Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, "Krizler, içinde fırsatları da barındırıyor. Biz de bu ortamda en doğru fırsatları yakalamanın gayreti içindeyiz" dedi. Şu anda yüzde 17 olan pazar payını 3 yıl sonunda yüzde 25'e çıkarmayı planlayan Sabancı, "Büyümezseniz yok olursunuz. Kendi markamı güçlendirmek istiyorum. Yeni fırsatları her zaman değerlendiriyoruz" diye konuştu.

THY, yeni kampanyaya başladı

Kriz döneminde kampanyalara hız veren Türk Hava Yolları (THY) da son olarak, 7 Mayıs-15 Haziran arasında Türkiye ve KKTC'nin Ercan Havalimanı çıkışlı 17 uzun hatta yönelik promosyon ücretleri uygulamaya başladı. Dünyada genel bir kriz olduğunu ve bu dönemde herkesin kendi konumunu belirlemek zorunda olduğunu vurgulayan THY Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin, "Bizim elimizdeki iş modelleri başarılı. Piyasamızda gidecek yol var. Sektör aslına rücuu ediyor, bugüne kadar büyük bir şişme vardı. Kimin iş modeli sağlamsa, hedefleri doğru ise, bu hedeflere göre uygun kaynakları istihdam ediyor ve işine konsantre oluyorsa onlar ayakta kalacak, onlar için büyüme potansiyeli var" dedi.

Sunexpress, kampanyalarla yolcu sayısını artırdı

Sunexpress, 14 Mart'tan bu yana her cumartesi günü saat 20:00'da, internet sitesinden de duyurduğu 20 iç hat uçuşunda, 20 koltuğu her şey dahil 20 TL'ye satışa sunuyor. Aynı kampanya yurtdışı hatlarında da geçerli. 2009'un ilk 4 ayında taşıdığı yolcu sayısını, bir önceki döneme göre yüzde 45 artıran Sunexpress'in Genel Müdür Yardımcısı Hacı Say, krizin Türkiye hava yollarında etkisi olduğunu, ancak Avrupa ve Amerika'daki trendlerle kıyaslamanın yanlış olduğunu söyledi. "Çünkü Türkiye'de yeni ivme kazanmakta olan bir sektörden bahsediyoruz" diyen Say, "Türkiye'deki rakamlara baktığımızda hep artış var.Tabii ki trendlerde değişim var. Kampanyalar yapıyoruz. kampanyalarda verimliliğe gidiyoruz, belki kriz rekabeti artırdı diyebiliriz ama şunu unutmamak gerekiyor ki, Türkiye bu konuda başka bir kulvarda" değerlendirmesinde bulundu.

Atlas Jet, bilet fiyatlarını indirdi

Yolcu trafiğindeki gerilemenin etkisini azaltmak için koltuk aralıklarını 77 cm yaparak genişleten Atlas Jet, uçakta ücretsiz verdiği ikramlarını da gelen taleplere göre değerlendirerek çeşitlendirdi. Atlas Jet tarafından yapılan yazılı açıklamada, "Şu an son 10 yılın en düşük bilet ücretleri ile seyahat etmenin mümkün olduğunu görebilirsiniz. Hali hazırda bilet ücretlerinde indirim fiilen yolculara da yansıtıldı. Havacılık sektörü gerek dünyada gerekse ülkemizde yaşanan krizler nedeniyle çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalıyor ve bu sıkıntılar karşısında önlemlerini geliştirerek yoluna devam ediyor. 2009 yılının havacılık sektörü için rahat bir sene olmayacağı kesin. Hesabını iyi yapan ve yolcu sadakat oranını verdiği hizmet ile yükseltmeyi başaran hava yolu şirketi bu önemli dönemi atlatabilecektir" denildi.

Krizde Lufthansa'nın gelirleri yüzde 10 azaldı

Lufthansa Yönetim Kurulu Üyesi Stefan Lauer, 2009 yılında sektörün zararının 8 milyar dolar olduğunu belirterek, Lufthansa olarak aldıkları yerinde önemlerle zararı minimuma düşürdüklerini söyledi. Lauer, "Bu yılın ilk çeyreğinde yolcu sayımızda yüzde 6-7'lik azalma oldu. Gelirde ise yüzde 10'luk bir gerileme söz konusu. Business Class'tan ekonomi sınıfına kayma var. Birçok uçağımız yerde duruyor. Uçakların yüzde 85'i bize ait. Bu nedenle yerde durmaları zarara neden olmuyor. Çalışma saatlerini de azalttık" dedi.

Sevda Yüzbaşıoğlu-Referans