Hava kirliliği, gürültü yok. Kontrol kulesi, geçerli uçuş planı, rötar, sıra, slot yok. Yakıt, yolcu, yük problemleri yok. Lisans, sertifika, SHGM, DGCA, EASA, FAA, CAA yok. Uçak üretiminde ve alışverişinde kurullar, komiteler, hükmet baskısı, banka kredileri, rüşvet, medya yok. Bir tek siz varsınız. Katlarsınız ve uçurursunuz; işte kâğıt uçak!

Çok genel tanım olarak kâğıt uçak, değişik biçimlerde ve çok farklı özellikteki kâğıtların genellikle elle katlanmasıyla elde edilen uçağımsı kâğıt maketlerdir.

a)Tarihçe: Kâğıt uçakların ne zaman icat edildiğine dair kesin bir bilgi yoktur. Kâğıt kullanılarak yapılan oyuncakların yaklaşık 2.000 yıl öncesinden Çin’e kadar gittiği varsayılmaktadır. Ancak üretilen kâğıt oyuncaklardan hangisinin uçabildiği ve ne kadarının sıradan insanlarca kullanıldığı hakkında farklı yaklaşımlar vardır. Öte yandan Japon kâğıt katlama sanatı “origami”nin yaygın bir dalı olan “aerogami” de popüler olmasına rağmen, başlangıç ve çeşitlilik hakkında kesin bilgi olmadığı gibi çok farklı varsayımlar vardır. Ayrıca o zamanlarda kâğıt üretiminin hayli kısıtlı ve farklı yapıda olması, teminindeki güçlükler, soru işaretlerini daha da arttırmaktadır.

Leonardo da Vinci’nin bazı uçuş makinaları projeleri için kâğıt modeller yapıp bunları uçurmaya çalıştığı ünlü el yazma eseri Codex Atlanticus’ ta (Kuşların Uçuşu) belirtmişti. Günümüzde birçok müzelerde bu modellerin yeniden benzeri kâğıttan üretimi ve uçurtma denemeleri sürmektedir.

Yazılı kaynaklardaki en eskilerden bir tanesi Amerikan iç savaşında cephe gerisinde çocukların eğlenmesi için kullanıldığından bahsetmektedir. 1860 yıllarında özellikle erkek çocuklara kâğıdı katla ve uçur yönteminin öğretildiği “Every Little Boy’s Book” kitabı en ilginç örnektir… Amerika’da uzun yıllar Paper Plane yerine Paper Dart ismi kullanılmıştır. Yine New York borsasının 1881 yılı bildirgesinde çok ilginç bir ifade yer almaktaydı: “İşlem tahtalarına kâğıttan uçak (paper dart) veya top fırlatmak 10Us$ ile cezalandırılacaktır.” Aynı yıllarda Amerika’da okullarda öğretmenlere tahta başında sırtı sınıfa dönükken sessizce fırlatılan kâğıt uçaklar da eğitimde ciddi disiplin önlemleri alınmasına neden olmuştu.

1900’lerde Paper Dart yerine Paper Aeroplane ifadesi kullanılmaya başlandı. Ancak o yıllarda üretilen modeller, günümüzün yaygın katlama biçimlerinden oldukça farklıydı. 1894 yılında Scientific American dergisinin mühendisleri kâğıttan bir uçak yaptılar. Bu model kuş biçiminde olup, farklı ve karmaşık katlama tekniğiyle üretildiği için toplum tarafından benimsenemedi. Ardından 1933 yılında yine Amerika’nın Popular Mechanics dergisinde Paper Dart’ın Paper Aeroplane’e evrimi geniş biçimde anlatılmıştı: Burada en belirgin fark Dart’ta kanat yüzeyinin çok az ve ince uzun gövdesiyle bir oka benzemesiydi. Oysa kâğıt uçakta artık kanat yüzeyleri daha geniş biçimde katlanmıştı.

1930’larda Northop uçak fabrikasının kurucularından Jack Northop tarafından geliştirilen kâğıt uçak modelleri dönüm noktasıdır. Çünkü geliştirdikleri kâğıt uçak modelleri tasarım, test aşamalarından geçirilerek gerçek uçak üretimi için ön bilgiler elde etmeye yönelik çabalardı…

Öte yandan ülkemizde ilk kez kâğıt uçakların ne zaman kullanıldığı hakkında kesin bilgi maalesef yoktur. Bazı teorilere göre havacılık eğitimi için Avrupa’ya gidenlerin dönüşünde bunu getirmiştir. İstanbul’un işgali ile Avrupalı askerlerden kâğıt uçak katlamasının ayrıntılarının önce azınlık toplumu gençleri arasında öğrenilip benimsendiği ve zaman içinde yavaş yavaş Anadolu’ya yayıldığı varsayılmaktadır.

b) Kâğıt Uçak Yapım Teknikleri: Genellikle defter sayfası, fotokopi, yazıcı kâğıdı (A-4 boyutu) eşit olarak uzunlamasına ortadan ikiye katlanarak işe başlanır. Bu aşamadan sonra çok farklı yollarla değişik uçak modellerine katlamayla yol alınır. Elbette bol bol sınama yanılma yöntemiyle kendi ideal model(ler)inize ulaşacaksınız.

Kâğıt uçak yapılırken aerodinamik, bilinçli veya deneye dayalı olarak öğrenilir. Şöyle ki: Dört ana aerodinamik özellik olan kaldırma kuvveti, yerçekimi, itki, geri sürükleme ve bunların birbirleriyle olan ilişkileri, ardından ağırlık ve aerodinamik merkezlerin varlığının farkına varmak başarılı uçuş için önemlidir. Uçuşu etkileyen dört ana kuvvetin ilişkileri sınama, yanılma ve gözlem yöntemleriyle fark edilip anlaşılacaktır.

c) Kâğıt Uçak Model İsimleri: Modellerin isimlerinin çok büyük bölümü İngilizcedir. Maalesef dünyada Türkçe isimli kâğıt uçak modeli yoktur. Olsa bile ulusal düzeyde bilinmemektedir. Üç kategoride toplanan model isimleri aşağıdadır:

1) Başlangıç Modelleri: Classic, Standart, Arrow, Delta, Delta Wing, Dart, Classic Dart, New Dart, Super Dart, Saturn, Neptune, Venus, Mercure, Jupiter, Seagull, Condor, Eagle, Hawk, Falcon, Owl, Dragon Fly, Pelican, Pike, Panther, Zebra, Antelope, Gazelle, Jaguar, Cheetah, Leopard, Puma, Chinook, Kingfisher, MantaRay, Hammerhead, Barracuda, Salmon, Sprinter, Kookaburra, Ketch, Willow, Trout, Minnow, Clipper, Galeon, Hickary, Sloop, Trireme, Mansoon, Typhoon, Hurricane, Tornado, Sricco, Wildebest, Ma(e)rlin, Maersk, Redwood, Oak, Classic Glider Type, Tail Plane.

2) Orta Düzey Modelleri: Canard, Bullet, Raptor, Spade, Albatros, Bottle, Nose, Chestnut, Dove, Shibumi, Dragon-Bird, Sail Wing, Saber-Toothed Bat, Gull, Lock-Back Jack Knife, Fly, Gremlin, Hunter, Ram Jet, Bee Bomber, X-Wing Fighter, King Wing, Improved Standart, Folded-Nose Box, Delta Fighter, Wildcat Fighter, Modified Tail Plane, Spin King, Circular Airfoil, Flat Flyer, Major Arrow, Tumble-wing, Dragon Fly.

3) İleri Düzey modelleri: Interceptor, Bulldog, Boomerang, Trap, Glider, Stealth, Wing, Helicopter, Flying, Ring, Catfish, Elk, Chodyra, Propeller, Flying Propeller, Blockburn, Duck Plane, Windblown, Uranus Arc II, Non-Stop, Wind Fly, Imaginary Voyage.

Devam edecek…