G) İspanya iç savaşında çektiği fotoğraflarıyla tüm dünyada ünlenen Robert Capa’nın özellikle Madrid’in hava saldırılarında sivillerin görüntüleri, çok anlamlıdır. Her savaş gibi ancak dönüm noktası olarak II. Dünya savaşından sonra sanat dünyasındaki eserler bu etkileşimi ifade ediyordu. Uçlardan bir örnek olarak II. Dünya savaşı sonrası dönemin ilginç Alman sanatçılarından olan Anselm Kiefer, Almanya’nın karanlık, kasvetli ve yıkık zamanlarında çocukluğunu yaşayarak büyüdü. Fotoğraf ve resim sanatçısı olarak estetik beğenilerinde Hitler ve Nazi döneminin ikonografisini betimlediği için çalışmaları kinik olarak yorumlanmıştı… Öte yandan yazar W.G. Sebald savaşın hemen bitiminde doğmuş, çocukluğunda Almanya’nın acılarını yaşamıştı. Romanlarında savaş sonrası geçmişini unutan Almanya’ya tepkisini işledi. Örneğin Dresden gibi ağır şekilde bombalanan, yıkıntı haline gelip, cesetlerle dolu Alman kentlerini yazmaktan kaçınmakla, Almanya’nın sokaktaki insanlarının mağduriyetlerini Alman edebiyatçıların belirtmediklerini söylemişti. Çoğunluğu kadın-çocuk onbinlercesinin ölümü ve Yahudi soykırımını, Almanların unutarak belleksizleştirilmesinin kasten ve neredeyse hükümet politikası olarak uygulanmasını sertçe eleştirmişti. Alman toplumunda kolektif suçluluk, utanç ve eziklik duygularının bellek yitimi ve sessizlikle örtülürken, müttefiklerin binlerce sivilin öldürüldüğü hava saldırılarının unutulması, enkazların en kısa zamanda kaldırılıp, şehirlerin onarılarak eskiye dönebileceği duygusunu da kıyasıya eleştirmişti. Aynı şekilde Almanların 1942 Ağustos’unda çok sayıda mültecinin bulunduğu Stalingrad’ı dehşet verici bombardımana tuttuklarını ve sadece hava saldırılarında 40.000 kişinin öldüğünü söyleyerek, bunların unutulmaması gerektiğini eklemişti. Ancak Alman toplumu W.G.Sebald’e inat, kısa zamanda tüketim toplumuna dönüşmüştü. Bu acıları yaşayan çocuklara da “kayıp kuşak” denilmişti.
H) Bu konudaki örneklerin çokluğu ve çeşitliliği o kadar çok ki, insanlık adına üzüntülerin dünyada marjinal sorumluluk sahipleri dışında kanıksanması bir o kadar acı verici… Son olarak yakınlarda, İsrail’in Gazze’yi sürekli ve yoğun havadan bombardımana tutarken Filistinli bir çocuğun ilginç yorumu dünya kamuoyuna yansımıştı: Çocukcağız çok yükseklerden bombaları atan uçakları göremediği için patlamalar hakkındaki algısını “olanların tanrının günahları için cezalandırması” diye açıklamıştı… Yine bizim coğrafyada Roboski katliamından sağ kurtulan Hasan, hastaneden çıktıktan üç yıl sonra yaptığı açıklamada “her bir seste uçakların bombaladığını sanıyorum” demişti. Psikologlar bu travmanın kalıcı olup, onarılmasının oldukça zor ve zamana ihtiyaç duyduğunu belirtmişlerdi. Yakın zamanda farklı coğrafyalarda gittikçe artan sayıdaki örnekler, durumun vahametini ve önemini yoğunlaştırmaktadır.
J) Son olarak insancıl hukuk 1990’lara kadar uluslararası hukukun gölgesinde kalmış ve ihmal edilmişti. Şehirlere hava saldırıları, yaralıların korunması/tedavisi, mültecilerin hakları, arkeolojik ve insanlık mirası eserlerin korunması gibi sivillere ait konular Cenevre’de değişik zamanlarda yapılan dört sözleşme ve bunların tamamlayıcı Brüksel, Lahey protokollerini birçok ülke kabul edip onaylamıştı. 1977 yılında Cenevre sözleşmesine yapılan ek maddeye göre saldırı sonucu sivil yaşamlardaki kayıpların, sivil amaçlı araç gereçlere zarar vererek bunlardan askeri avantaj sağlamaya yönelik eylemler yasaklanmıştı. Ancak birçok ülkenin bu maddeye çekince koyduklarını belirtmeliyiz. Günümüzde egemenlerin bu maddelere aykırı saldırı ve davranışları, bu sözleşmeler zincirini neredeyse hiçe sayarak, kadük hale getirmektedir.
Başvurulan Kaynaklar:
*Bir Hava Taarruzu Sırasında Barış Üzerine Düşünceler ( Virginia Woolf-Kafka Kitap, 2015)
*Gerçekliğe ve geleneğe Karşı (Halil Turhanlı-Encore Yayınları, 2015)
*Çanlar Kimin İçin Çalıyor (Ernest Hemingway-Bilgi Yayınevi, 1967)
*Savaş Pilotu (Saint Exupéry-Oda Yayınları, 1994)
*Umut (André Malraux-İletişim Yayınları, 1998)
*Anarşinin Kısa Yazı (Hans Magnus Enzensberger-Ayrıntı Yayınları, 1993)
*Bir Savaş vardı (John Steinbeck-Sel Yayıncılık, 2015)
*Pera Palas’ta gece Yarısı (Charles King-Kitap Yayınevi, 2015)
*Bir Zamanlar Hayat Bizimdi (Marian Izaguirre-Delidolu, Tudem Yayın Grubu, 2015)
*Geyikli Park (Sunay Akın-İş Bankası Kültür Yayınları,2013)
*Hayal Kahramanları (Sunay Akın-İş Bankası Kültür Yayınları,2015)
*Ayçöreği ve Deniz Yıldızı (Sunay Akın-Çınar Yayınları, 2002)
*Nazlı Kar (Jun’ıchıro Tanizaki-Can Yayınları, 2015)
*Cumhuriyet Gazetesi
*Leonis: Dünyanın Merkezindeki Şehir İstanbul 1914-1922 (Yorgos Theotokas - İstos yayın, 2013)
*Hava Hücumları ve Sinir Mukavemeti (John Langdon-David, Ankara-1943)
*100 Tuhaf Kitap (Ahmet Büke-Ağaçkakan Yayınları, 2015)
*Atlas Tarih Dergisi (Doğan-Burda Yayıncılık sayı:33 Nisan-Mayıs 2015)
*Toplumsal Tarih Dergisi (Tarih Vakfı sayı:163 Temmuz 2007)
*Bilim ve Teknik Dergisi (Tübitak sayı:561 Ağustos 2014)
*Humanity in Warfare: The Modern History of the International Law of Armed Conflicts (Geofrey Best-Methuen, 1983)
*Ethics and Airpower in World War II (Stephen A.Garret-St. Martin’s Press. 1996)
E-posta
Facebook
Twitter
Yazdır
Önceki sayfa
Sayfa başına git
Katılıyorum
Katılmıyorum
