Grevi yasaklayıp zammı düşürdüler
Yüksek Hakem Kurulu (YHK), Türk Hava Yollarındaki (THY) sözleşmeyi bağıtladı.
Bilindiği gibi THY işvereni ile Hava-İş Sendikası arasındaki toplu sözleşme görüşmeleri resmi arabulucu aşamasında iken Mayıs 2012’de bir AKP milletvekilinin önergesiyle hava işkoluna grev yasağı getirildi.
Bu durumda sözleşme hükümet kesiminin 6'ya 2 ağırlıklı olduğu YHK'ya gitti. YHK'nın bağıtladığı sözleşmeye göre, THY çalışanlarına birinci yılın (2011) ilk altı ayı için yüzde 5.2, ikinci altı ay için de yüzde 5 oranında zam yapıldı.
İkinci yıl (2012) zammı ise yüzde 4.4 artı yüzde 3 olarak gerçekleşti.
Bu oranlar ne anlama geliyor? Hava-İş, birinci yıl için kümülatif, yani ikinci altı ayın sonunda oluşan toplam zam oranı olarak yüzde 17 oranında teklif yaparken YHK'nın verdiği kümülatif (toplu) zam yüzde 10.5 oldu. İşveren ise yüzde 3.2 oranında zam önerirken 2011 enflasyonu da yüzde 10.5 olarak gerçekleşti.
2012 yılını kapsayan ikinci yıl için Hava-İş'in toplu zam teklifi yüzde 11 olurken, işveren yüzde 3 zamda ısrar etti, YHK'nın toplu zammı ise yüzde 7.5 olarak gerçekleşti. Temmuz 2012 itibariyle de enflasyon yüzde 9.1 oldu.
Sözleşmenin detayları belli olmadığı için 2012'de enflasyon oranın zam oranını aşması halinde aradaki farkın verilip verilmeyeceği öğrenilemedi.
Daha önceki sözleşmelerde bu fark veriliyordu.
Gelelim grev hakkının olduğu zamanlarda yapılan sözleşmelerin durumuna... 2007 yılında THY'de yapılan grev oylamasına (evet) kararı çıkınca toplu sözleşmenin seyri de değişti.
Oylamadan önce THY işvereni, "Bunun dışında verecek tek kuruşumuz yok" derken oylama sonrasında teklifini değiştirmek zorunda kaldı.
Hava-İş greve çıkmadı ama (evet) sonucu pazarlık gücünü artırdı.
2007'de kamuda 320 bin işçi adına yapılan toplu sözleşmede yüzde 10 oranında zam alındı.
Hava-İş Sendikası ise, THY'de grev oylaması sonrası yapılan toplu sözleşmede ücret, ikramiye ve vardiya primleri dahil yüzde 14 oranında zam aldı. Ayrıca sözleşmeli personelin giriş ücretleri artırıldı, uçuş personelinin dinlenme süreleri uzadı, idari maddelerde önemli kazanımlar elde edildi.
2009'da, yani bir önceki toplu sözleşme görüşmelerinde de sendika grev kararı aldı, bunun üzerine tekrar müzakereye oturuldu. 2009 ve 2010 yıllarını kapsayan iki yıllık dönemde kümülatif (toplu) zam yüzde 23 olarak gerçekleşti.
YHK'nın bağıtladığı bu son sözleşmede ise iki yıllık toplu zam yüzde 18 oldu.
Ayrıca idari maddelerdeki teknik detaylar belli olmadığı için özellikle uçuş personeli ile ilgili iyileştirmelerde geriye gidiş olasılığı mevcut.
Sözleşme öncesinde çıkan bir protokolde uçuş süreleri artırılırken dinlenme süreleri azaltıldı.
YHK'nın bağıtladığı sözleşmede protokolün sözleşmenin eki olduğu ifade ediliyor.
Uygulamada protokol hükümlerinin geçerli olup olmayacağı belli değil. Bu arada işten çıkarılan 305 THY çalışanının işe iadesi konusundaki teklif de, YHK'da kabul edilmedi.
Grev yasağı olan memurlara da 2012 yılı için yüzde 4 artı yüzde 4 zam verildi. THY çalışanları da aşağı yukarı aynı zammı aldı. Sonuçta grev hakkı için mücadeleden başka çare yok...
Atilla ÖZSEVER – Yurt Gazetesi