AVRUPA’NIN AKILLI PLANI

Havayolları, Salınımlar ve Avrupa'nın Akıllı Planı

Uçakların çıkardığı karbondioksit, tüm sera gazı salınımlarının yüzde 3'ünü oluşturuyor. Hava trafiğinin artmasıyla birlikte, bu oranın yükseleceği düşünülüyor.

Avrupa Birliği şimdi, Avrupa'ya veya Avrupa'dan uçan havayolu şirketlerinin bu salınımlar için ücret ödemesini istiyor. Bu, acil bir soruna akıllı bir müdahale. Plana karşı çıkan ABD ile diğer ülkeler, ya hemen daha iyi bir fikir getirmeli ya da itirazlarından vazgeçmeli.

Aslında bir salınım üst sınırı ve ticareti düzenlemesi olan plana göre, havayollarına bir salınım üst sınırı verilerek izin belgeleri dağıtılacak. Havayolları ancak üst sınırı geçerlerse, yeni izin satın almak zorunda kalacak. Bu da verimliliği teşvik edecek. Avrupa bu programın, 2004-6 dönemindeki referans değerlere göre bu yıl yüzde 3'lük bir kesintiyle başlayarak salınımlardaki artışı önlemesini ve küçük de olsa bir düşüş sağlamasını umuyor.

ABD, Rusya, Çin ve plana karşı çıkan diğer 20 ülke, verecekleri yanıtı tasarlamak üzere Şubat'ta Moskova'da toplandı. Belirli bir eylem kararı alınmasa da, çok sayıda saldırgan konuşma yapıldı. Hatta uluslararası uçuş yapan Avrupa merkezli havayollarından geçiş ücreti alınması dâhil muhtemel misilleme eylemlerini içeren bir liste bile vardı. Rusya, Avrupa'dan Asya'ya uçan Avrupalı havayollarının Sibirya üzerinden uçma iznini kaldırabileceğini söyledi.

Çoğu havayolu, mali açıdan ayakta kalmak için daha verimli hale gelmeye çalışıyor. Ama salınım sınırına ve ticaretine direnen enerji şirketleri gibi havayolları da, ceza tehdidi olmadan kendi programlarına göre değişmek istiyor. Hükümetlerin havayollarını dinlediği belli. Başta Çin ve Rusya olmak üzere çoğu, egemenliklerine saldırı olarak gördükleri bu plana kızıyor. Obama yönetimi BM himayesinde küresel bir anlaşmayı tercih ettiğini belirtiyor. Bu harika olurdu. Ama AB, bu tür bir anlaşmayı hedefleyen görüşmelerin 15 yıldır sonuç alınamadan sürdürüldüğünü oysa iklim değişimi sorununun büyüdüğünü savunuyor.

Kaç havayolunun salınım kotasını ne kadar aşacağı belli değil. AB'nin tasarıyı geçirmesi halinde bir miktar ödeme yapacaklarını düşünen bazı havayolları, biletlere şimdiden ek ücret uyguluyor. Delta Havayolları bilet başına 3 dolar alıyor.

Maliyet tahminleri birbirinden çok farklı. AB'nin tahminine göre Avrupa-Çin uçuşlarında bilet ücreti ilk yıl 2.60 dolar artacak. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, artışların 20 ila 45 dolar aralığında olacağını söylüyor.

Her halükarda, yolculara göre ek ücret tek bir çantanın bagaj maliyetinden daha çok değil. Bu, havayollarını daha verimli yapmak ve küresel ısınmayı ele almaya başlamak için ödenecek küçük bir bedel gibi görünüyor.

Sabah/New York Times