Mutlaka bu satırlarda yer almayan havacılık için söylenmiş daha birçok aforizmalar vardır: Henüz tamamlanmamış bu derlemede bildiklerinizi, sizin için önemli olanları paylaşmak dileğiyle keyifli okumalar...

                                                   ***

“Yeryüzü uzay gemisinde hiç yolcu yoktur. Biz, hepimiz mürettebatız.”

Marshall McLuhan

“Yüksekten uçan yüksekten düşmeye mahkumdur.”

José Saramago

“En büyük bilgelik gökten gelene hiç dikkat etmemektir ister yağmur olsun ister güneş…”

José Saramago

“Uçmak isteyip de uçamayan bir kuş gibiydim.”

Frida Kahlo

“Ayaklar, uçmak için kanatlarım varken sana ne gerek var.”

Frida Kahlo

“Gökteki kuşları seyredin: Onlar ekmez, biçmez ve ambarlara istiflemez. Onlar yarından kaygısızdır.”

Søren Kierkegaard

“Uçan tüm kuşların ayaklarına sonsuzluğun ipi bağlı.”

Victor Hugo

“Dâhiler kanatlarını ödünç vermezler.”

Halil Cibran

“Ay’da insan var mı bilmiyorum ama varsa dünyayı tımarhane olarak kullanıyorlar herhalde.”

Bernard Shaw

“İyimserler ve kötümserler; hepsi de topluma katkı yaptılar. İyimserler uçağı, kötümserler ise paraşütü keşfettiler.”

Bernard Shaw

“Uçaklar ara sıra düşebilir, pilotları ölebilir. Ama bir pilot için uçuş daima çok ilginçtir, tehlikeli değildir.”

Richard Bach

“Uçak pervanesi aslında pilotu serinleten büyük bir vantilatördür. Kanıtı, havada pervane durduğunda pilotun aşırı terlemesidir.”

Anonim

“Zaman durduğunda ne başlangıç vardır ne son: Yalnızca sonsuz uçuş.”

Peter Sis

“Doğrudan hedefe uçma. Çünkü hedef te sakin durmaz yerinde.”

Bir Zen Ustası

“Görüleceği kadar görüldü. Görmenin karşılaşmadığı şey kalmadı gök kubbede.”

Arthur Rimbaud

“Göğsümde büyük bir delik açıldı. Bütün gökyüzünün lezzeti yumuşak, taze bir akışla buraya süzüldü.”

Şair Filippo Tommaso Marinetti’nin uçağa ilk binişindeki hislerini aktardığı sözleri.

“Benliğin uçuşudur uçak. Bu makineler ne kadar mükemmelleşirse, fonksiyonlarının gerisinde o kadar görünmez oluyorlar.”

St. Exupéry

“Antifaşist, fütürist şairini bekleyen uçağa ben bayılırım. Zira uçak yeni bir metafizik getirir. Zamana ve mekâna dair başka bir kavrayışı yaratmaya katkıda bulunur.”

Michel Onfray

“Uçmanın sırrını bir kuştan öğrenmek, sihrin sırrını bir sihirbazdan öğrenmeye çok benzer.”

Orville Wright

“Yeşile gömülmüş kentin üzerinde bir uçak, soyu çoktan tükenmiş bir kuşu andırırcasına tur atıyordu.”

Yevgeniy P. Dubrovin

“Kadim zanaatkar Daidolos (Ikaros’un babası), hırslarımızın sembolü ve ruhudur; insanlık tarihinin üzerine kasvetle düşen balmumu, maktulün gölgesidir.”

Mark O’connell

“Yaşamınızın üstünde gökyüzü daima bir yama, koruyun.”

Marcel Proust

“Uçan kuşların patronu yoktur.”

Fransız atasözü

“Nasa için uzay, halâ yüksek bir önceliktir.”

George W. Bush’un dil sürçmelerinden

“Light rain outside, heavy rain insight”

DC-3/C-47 pilotlarının windshield’deki su kaçakları yüzünden söyledikleri tekerleme

“Yoksa bulutlar kuşların dağları mıdır?”

Nihat Behram

“Pistten kesildikten sonra yapacak başka çaren yok; uçacaksın. Uç ki yukarıda ve uzakta olasın.”

Turhan Gürhan

“Göğü kucaklayıp getirdim sana; kokla, açılırsın.”

Arkadaş Z. Önger

“-Kuşların da içi sıkılır mı anne?

-Sıkılmaz mı kuzum? Sıkılmasa neden başlarını alıp oraya buraya gitsinler?

-Geçer mi sonra?

-Geçer elbet. Hani yükselirler, yükselirler sonra süzülmeye başlarlar ya… İşte o zaman bil ki ferahlamışlardır.”

Mehmet Fırat Pürselim

“Kim bilir, sesini gökyüzü sanan kuşlar bile vardır.”

Sait Faik Abasıyanık

“Hiç tavsiye üzerine uçan kuş gördünüz mü?”

Küçük İskender

“Bizim şimşek sandığımız iki meleğin gökyüzünde kucaklaşmasıdır aslında…”

Selahattin Yolgiden

“Paraşütle atlamak yalnızca bir duygu işi değil… Gökyüzüyle ilk temas ellerini açıyorsun, çok değil; makul bir düzeyde. Ve kendini havada buluyorsun. Kuşların en yakın arkadaşısın şimdi…”

Yusuf Al

“Paraşütçüler yüksekliğe ve düşme korkusuna meydan okumuştur: Yüksekte boşlukta ya da boşluğa açılan eşikte bulunanlar için yer çekimi hem endişeye hem de oyuna açık bir alan yaratır.”

Yaşar Çubuklu

“Dalgın bir kırlangıçtı annem. Uçmayı öğretmedi bize.”

Sinem Sal

“Ben her fırtınaya bir kanat verdim.”

Ahmet Erhan

“Gökyüzünün sonsuz mavisine, sesini duymadığı çok yüksekten uçan bir uçak çizik attı.”

Mustafa Çakar

“Kuşların neden şarkı söylediğini ancak paraşütçüler bilir.”

Paraşütçülerin anonim sözü

“Uçaklar mitolojik kuşlar gibi uçuyor tepenizde.”

İlhan Durusel

“Gökyüzü neden başımıza düşmüyor?”

Aydoğan Koç

“Karaya çalışıyor kanatları, renkleri solmuş kuşların.”

Latife Tekin

“Alışamadım bir türlü, uçak havalanırken kazaların çeşidi gelir aklıma.”

Nazım Hikmet Ran

“Uçağa binmeyi ameliyat olmaya benzetiyorum. Ameliyata giren doktor (lar) la en azından birkaç kez görüp konuşursunuz: Pilotları hiç görmüyorsunuz. Ama asıl önemli fark şu ki, uçağa binerken bayılmıyorsunuz.”

Kürşat Başar (Çok Güldük Ağlamayalım kitabından)

“Tabağımda bir bulut, kadehimde gökyüzü...”

Oktay Akbal

“Havalanmadan önce kanatlarımızın yerli yerinde olduğunu kontrol etmek zorundayız.”

Elif Durdu

“Yıldızların canını sıkacak bir şey yapmış olmalıyız; hiçbiri yüz vermiyor bize bu gece.”

Elif Durdu

“Dünya üzerinde kimsenin konuşmadığı bir dili kullandığını iddia ettiğim; ama ispat edemediğim pilotla vedalaşıp…”

Beste Tok

“Seviyorum uçurumumdan kanatlarımı takıp gezip dolaşmak engin ovaların ve nehirlerin üzerinde.”

Hakkı Çınar

“Tayyare tayyaredir. Ağırı, hafifi, jeti, pervanelisi, tek motoru, beş motoru, kolayı, zoru diye bir kavram olmaz.Yanlış yorumlarla genç pilotlarda bu gibi ürkütücü inançlar yaratmamak gerekir”

Hakkı Göründü

“Alıcı (yırtıcı) kuşun ömrü az olur.”

Atasözü

“Uçurtma rüzgâra karşı durduğu için yükselir.”

Anonim

“Gök(yüzü) yurttaşları: Kuşlar!”

Anonim

“Fırtına ve yağmur başladığında diğer tüm kuşlar sığınacak yer ararken, kartallar fırtınaya karşı koyarak bulutların üstüne çıkar.”

Anonim

“Mezarımı bilge kargalar kazsın, göğün mavisini bilmeyen kartallar olmasa da olur.”

Barış Terkoğlu (Cumhuriyet Gazetesi: Müteveffa Vural Avar için yazdığı makalesinden)

                                                  ****

*II. Dünya savaşında bir Amerikan nakliye uçağı Moskova’ya inince, Rus komutan uçağın yanına nöbetçi asker dikip, uçağa kimseyi bindirmemesini emretmişti. Daha sonra Amerikan uçuş ekibi geri dönüp uçuş için uçağa girmeye çalışınca nöbetçi asker onlara da izin vermemişti. Ekibin anlattığına göre nöbetçiye uçuş emirlerini, izin belgelerini, kimliklerini göstermeleri de fayda etmemiş, hatta vurulmanın eşiğinden dönmüşlerdi. Sonunda emir değiştirilemese de nöbetçi asker değiştirilmişti. Oradaki Rus komutan, emirlerin değişmez nitelikte olduğunu ve emri değiştirmektense askeri değiştirmenin çok daha kolay olduğunu anlatmıştı. Birinci askere “uçağa kimseyi bindirme” dendiği gibi ikincisine “uçağın yanındaki insanların uçağa binmesine izin ver” emri verilmişti.

John Steinbeck (Rusya Günlüğü)

*Eğitimdeki pilotun ilk yalnız uçuşunda Kule sorar: “-Pozisyonunuzu bildirir misin?”

Pilot: “-Aslana benzeyen bulutun yanındayım.”

Kule: “-Biraz daha ayrıntı verir misin?”

Pilot: “-Simba!”

İnternetten

*Kore savaşında Kuzey ve Güney Kore’yi birbirinden ayıran doğal sınır Yalu nehrinin güneyinde ABD’nin F-86 uçakları devriye uçuşlarını kanat altı yakıt depoları (tiptank) ile yaparlarmış. Kuzey Kore veya Rus MIG-15 leri te nehrin kuzeyinde benzer görevleri uçarlarmış. Ne ki ABD’li pilotlara kesinlikle kuzeye geçmeme emri verildiğinden saldırı için MİG’lerin bir şekilde güneye geçmelerini beklerlermiş. Kuzeyden birkaç MIG uçağı güneye doğru uçunca ABD pilotları hava muharebesine hazırlık için tiptanklarını atarlarmış. Bunu gören MIG’ler derhal kuzeye uçunca ABD’nin F-86 devriye uçakları kısa bir süre sonra yakıt zafiyeti nedeniyle üslerine dönüş rotasına yönelince,diğer MIG’ler tekrar güneye, sınırı geçerek yer hedeflerine taarruzları gerçekleştirirlermiş. Bu hileyi çok geç öğrenen ABD hava kuvvetleri, gerekli hava devriye yedeklemesini alıncaya kadar epeyce zaiyat vermiş.

Avni Kandemir

*Balıkesir’de 1950'lerin sonunda bir gece geç vakitte meyhaneden hayli alkollü çıkan iki pilot arkadaş bir faytona binip, faytoncuya “Çek İzmir’e” derler. Faytoncu şaşkın bir vaziyette “Hemşerim bu saatte İzmir’e gidilir mi?” diye sorunca, pilotlardan birisi “Hemşerim, İzmir dediysek Konak Meydanı demedik ya. Karşıyaka’ya çek!”

Avni Kandemir

*Bursa’da konuşlu Tayyare Alayını Karacı Kolordu Komutanı ziyaret eder. P-47 Thunderbolt uçağının bir uçuşta kullanabileceği roket, bomba ve makinalı tüfek mermileri de uçağın önüne sıralanır. Uçağın silah yükünü anlatan pilot üsteğmen 6 adet makinalı tüfek, 4 adet 5 inçlik roket ve 2 adet bomba yükü ile uçağın ateş gücünün yüksek olduğunu belirtir. Karacı korgeneral dayanamaz “Peki bunları kaç kişi kullanıyor” diye sorar? Bir kişi cevabına bir türlü inanamayan korgeneral “Attın üsteğmenim! Sen beni saf mı zannettin. Bu kadar mühimmat ve silah bir kişi tarafından nasıl kullanılır?”demekten kendini alamamış...

Avni Kandemir

*1951 yılında Trakya’daki tatbikata katılan iki Thunderbolt P-47 tipi uçak, yer hedeflerine taarruzlarını tamamladıktan sonra karacı ordu komutanın emriyle alçak geçiş yaparlar. Bir kez daha istendikten sonra geçişler tamamlanınca üsse dönüş rotasına yönelirler. Ne ki ordu komutanı bir kez daha geçiş yapmalarını isteyince yakıtlarının azaldığını ve ancak meydana dönüş yapabileceklerini söylerler. Tatbikatın komutanı bu cevaptan hoşnut olmayıp verdiği emir çok ilginçtir: “Bir daha göreve gelirken bir teneke yedek benzinle uçmalarını emrediyorum!”

Hakkı Göründü

*1957’de F-84G tipi uçakla görev uçuşunu tamamlayan pilot, meydana dönüş rotasına girer. Ancak bulutların tamamen kapatmasıyla meydanı bulamadığı gibi yakıtsızlıktan araziye zorunlu iniş yapar. İnişte burun iniş takımı kırılır ve hava alığı deforme olarak uçak durur. Pilot uçağı terk eder etmez dört adet çok iri çoban köpeği kendisine saldırınca çareyi tekrar uçağa çıkmakta bulur. Kanat üstünde epeyce bekleyen pilotu civardan gelen köylüler köpeklerden kurtarırlar.

Saim Eryaşa

*1965’te Bandırma’dan Diyarbakır hava üssüne tayin olan ve ava meraklı bir pilot yüzbaşı eşyalarını karadan naklettirir. Ne ki kendisi için çok değerli av köpeğini nasıl götüreceğini kara kara düşünür. En sonunda T-33 uçağıyla gidiş geliş için özel izin alarak uçuşunu planlar. Arka kokpitte hiç kimse köpek kucağında uçuşu kabul etmediği için tek başına ve köpeği yanında uçuşa başlar. Rotada av köpeği gayet sakin durmuştur. Erhaç-Malatya üssü civarında yakıtının yetersiz olacağını hesaplayan pilot iniş yapıp yakıt aldıktan sonra yola devam etme kararı verir. Son yaklaşmada pas geçip bir meydan turu attıktan sonra inişe gelmesi talimatı verilince harfiyen uyar. İnişten sonra park yerine yaklaştığında meydanda önemli bir faaliyet olduğunu, çevrenin bayraklarla süslü olmasından anlar ve uçağı kalabalığın hemen yanına park ettirilir. Motor durdurulup, kanopi açılınca av köpeği bir anda yere atlayıp kalabalığın içine doğru ve herkesin şaşkın bakışları arasında kaybolur. Pilotu karşılayan ilgili teknisyen durumu kısaca özetler: Hava Kuvvetleri Komutanı Erhaç’a denetleme amacıyla geleceğini ve üs personelinin karşılama merasimi beklediğini söyler. Pilot durumun vahametini anlayarak “Ben köpeği bulmaya gidiyorum. Aman kimseler görmeden kurtulayım, hemen yakıt alıp kalkayım, yoksa köpek yüzünden hapı yutacağım” der.

Ahmet Çörekçi

*Pilotun “Şu tepeyi dönünce geldik sayılır, hadi gene yırttınız…” dediğini varsaydığımız anonsla alçalmaya başlıyoruz.

Beste Tok

                                                                      ****

*“İlm-i İfâye”: Cahiliye dönemindeki Arapların kuşların uçuşuna ve bazı hayvanların ayak izine bakarak kehanette bulunmalarına denilmekteydi.

*“Antivol”: Fransız yazar-çizer Jean-Louis Fournier’in yükseklik korkusu nedeniyle uçmaktan korkan bir kuşun kahramanı olduğu çizgi-karikatür dizisiydi. (Fransızca’da Antivol kelimesi, uçma karşıtı anlamını da taşımaktadır.)

* Tayerân: (Osm.) Uçma, uçuş anlamında olup 1912 yılında Fazıl Ahmet Aykaç tarafından türetilmiş bir sözcüktür.

* Tayr: (Osm.) Kuş

* Tayyâr: (Osm.) Erkek pilot

* Tayyâra: (Osm.) Kadın pilot

* Tayyare: (Argo) Çok sarhoş kimse

* Tayyare meydanı: (Argo) Kel kafa, saçsız baş

* Uçak: (Argo) Sarhoş, esrik, fahişe

* Uçuş: (Argo) Bir uyuşturucu maddenin ya da alkolün etkisi altında kendinden geçme

* Uçuşçu: (Argo) Fahişe, jigolo, uyuşturucu madde kullanıcısı