1. DÜNYADA:

*Jean-Pierre Blanchard: Fransız araştırmacı, sıcak balonculuğun gelişiminde büyük katkıları olan öncü bilim adamı. 20 Şubat 1808 günü Hollanda’nın Hague kenti yakınlarındaki uçuşunda, havada kalp krizi geçirince kontrolsüz kalan balon yere sertçe, kontrolsüz düşmüştü. Kazadan bir yıl sonrasına kadar hastanede kalan baloncu orada yaşamını yitirmişti.

*Sophie Blanchard: Ünlü Fransız kadın baloncu ve öncü baloncu Jean-Pierre’nin eşi. Paris’in Tivoli Bahçelerinde 6 Temmuz 1819’da balonuyla gösteri uçuşu yaparken, sepetten ateşlediği havai fişekler balonda yangın çıkarınca yere düşmüştü. Kazaya kadar kocasının kaybından sonra 60 kadar uçuş yapmış, dünyada hava kazasında ilk ölen kadın olmuştu.

*Robert Cocking: İngiliz amatör bilim adamı, ressam. Kendi tasarımıyla yaptığı dihedral paraşütle 5.000’≈1.500m ye yükselmiş balondan paraşütü açık olarak atlamıştı. 24 Temmuz 1837 günü yapılan bu denemede, ağırlık hesabını yetersiz yaptığı için yere çok az (60m) kala paraşütü şişmiş ve aşırı süratten hemen yırtılmıştı. Lee Green bölgesindeki bu denemede Robert yere çarpar çarpmaz ölmüştü.

*Charles Stewart Rolls: İngiliz işadamı, motor ve havacılığın öncülerinden, Rolls-Royce motor ve otomobil fabrikasının kurucularından. 12 Temmuz 1910 tarihinde Short-Wright Flyer tipi uçağıyla Bournemouth meydanından kalktıktan sonra, kuyruktaki yapısal hasar nedeniyle düşmüş, kazada kurtulamayarak ölmüştü.

*Samuel Franklin Cody: Amerikalı kovboy göstericisi, erken dönem havacılık öncülerinden. Balonlara alternatif olarak büyük ölçekli, insan taşıyabilen uçurtmalar ve uçaklar yapmıştı. 7 Ağustos 1913’te kendi tasarım ve imalatı olan Cody deniz uçağının test uçuşunda arkadaşıyla beraber havalanmıştı. 200’≈65m yükseklikte uçak parçalanmıştı. İkisi de bağlanmadıkları için savrularak düşüp ölmüşlerdi. Çok yıllar sonra kazaya neden olarak aerodinamik kuvvetlere dayanıklı, yeterince güçlü malzeme kullanılmaması ve bel kemerlerinin olmaması gösterilmişti.

*John Purroy Mitchel: Amerikalı politikacı, en genç New York Belediye başkanı. Seçimleri ikinci kez kazanamayınca Ordu Hava Birliğine pilot olmak için katılmıştı. 6 Temmuz 1918 günü Lousiana’da eğitim uçuşunda uçağı aniden dalışa geçince bel kemeri bağlı olamadığı için kokpitten fırlamış, yaklaşık 500’≈152m’den serbest düşerek ölmüştü.

*Enoch Leonard Thulin: İsveçli mühendis, havacılığın öncülerinden. 14 Mayıs 1919 tarihinde kendisinin tasarımı ve fabrikasının üretimi Thulin k-3 modeli uçakla test uçuşu yaparken, Landskrona limanı civarına düşerek ölmüştü. Kaza nedeni olarak, uçağının aerodinamik kuvvetlere karşı yeterince dayanıklı olmaması sonucu, havada parçalanması gösterilmişti.

*Maurice Connoly: Amerikalı işadamı, siyasetçi. Curtiss Aeroplane and Motor Co. Şirketinin tanıtım ve pazarlama faaliyetlerini yürütüyordu. Maryland eyaletinde Curtiss Eagle tipi uçağın hava ambulansı modelinin 28 Mayıs 1921 günü tanıtım uçuşunda, elektrik fırtınası ve şiddetli rüzgârda düşen uçaktaki yedi kişiden kurtulan olmamıştı.

*Harry George Hawker: Avustralyalı pilot, havacılık önderlerinden, Hawker uçak fabrikası kurucularından, işadamı. 12 Temmuz 1921 günü Nieuport Goshawk tipi uçakla, Londra’nın kuzeyindeki Hendon havaalanından kalkışta yaptığı kazada ölmüştü. Doktoru ve yakınlarının ifadesine göre uçuşta kanama geçiren Harry, meydana geri dönerken bilinç kaybıyla kazaya neden olmuştu.

*Elsa Teresia Andersson: İsveçli ilk kadın havacı, gösteri paraşütçüsü. 22 Ocak 1922’de İsveç’in Akersund civarında donmuş göle paraşütle atlamıştı. Ancak paraşütün açılma mekanizmasında bir problem olmuş, yere çok az yükseklik kala, ancak mum pozisyonunda açılabilmişti. Yere çarptıktan sonra Elsa, kurtarılamamıştı.

*Bessie Coleman: Afrika kökenli, Amerikalı ilk kadın pilot. 30 Nisan 1926 günü Florida’nın Jackson Ville kentinde Curtiss JN-4 tipi kiralık uçakla antrenman uçuşuna çıkmıştı: Bessie ertesi günkü gösteride paraşütle atlayacağı için kemerini bağlamadan ve paraşütünü kuşanmış olarak kokpitte oturmuştu. Kalkıştan on dakika sonra uçak anormal duruma girmiş, Bessie uçaktan fırlamış, serbest düşme sonucu ölmüştü. Paraşütünü açmamasını daha sonra kafasını uçağa çarpma nedenine bağlanmıştı. Dalıştan çıkamayan pilot da kazada ölmüştü.

*Beverly Homer Delay: Amerikalı havacı, aktör, mühendis. Los Angeles’te kalabalıklar önünde yaptığı gösteri uçuşunda kanadı katlanmıştı. 4 Temmuz 1923’teki uçuşta anormal duruma giren WASP tipi uçak, yere çarptıktan sonra parçalanıp yanarken, Beverly ölmüştü. Daha sonraki araştırmalarda uçağa sabotaj yapıldığı doğrulanmıştı.

*Roald Amundsen: Norveçli kutup kâşifi. Kuzey Kutbu civarında İtalyan keşif grubunu kurtarmak için 18 Haziran 1928 günü uçuşa çıkmıştı. Latham-47 tipi amfibik uçaktaki toplam altı kişiden en son Barents Denizi civarında haber alınabilmiş, daha sonraki uzun sessizlikte kayıp olarak değerlendirilmişti… En son 2004-2009 yılları arasında Norveç Deniz Kuvvetleri çok kapsamlı araştırma yapmasına rağmen hiçbir iz bulunamamıştı.

*William Kirk Kaynor: Amerikalı politikacı. 20Aralık 1929’da Amerikan ordusuna ait Fokker F-VII tipi uçağının, Washington DC yakınlarındaki kazasında ölmüştü. Ömründe ilk kez bindiği uçaktan kurtulan olmamıştı.

*Christopher Birdwood Thomson: İngiliz baron, politikacı, Hava Bakanı yardımcısı. 4 Ekim 1930’da R-101 tipi zeplinle Cardington’dan Hindistan’a gitmek için havalanmışlardı. Rotada hava bozulurken motor arızaları baş göstermişti. Ertesi gün Fransa’da, Beauvais kenti yakınlarında motor arızası nedeniyle yere çarpınca yangın çıkmıştı. Araçta bulunan 54 kişiden 46’sı kaza mahallinde, ikisi de hastanede ölmüştü. Kazadan sonra İngilizler, zeplin projesini rafa kaldırmışlardı.

*Albert “Al” Wilson: Amerikalı gösteri pilotu, sinema artisti, yapımcı. Cleveland kentinde 4 Eylül 1932 tarihinde Ulusal Hava Yarışmasında bir tür otocayro ile çarpışmış, yaralı olarak kaldırıldığı hastanede iki gün sonra ölmüştü. Otocayronun iki pilotu kazadan ağır yaralı olarak kurtulmuşlardı

*Bronson Murray Cutting: Amerikalı asker, siyasetçi, yayımcı. 6 Mayıs 1935’te TWA Havayollarının DC-2 tipi uçağıyla kötü hava koşullarında Atlanta yakınlarında düşmüştü. Kazada uçaktan kurtulan olmamıştı.

*Carlos Gardel: Arjantin asıllı şarkıcı, aktör; özellikle tango söz yazarıydı. 24 Haziran 1935’te Kolombiya’nın Medellin kentindeki uçak kazasında ölmüştü. Ford Trimotor tipi uçak, kalkış için pistte koştururken istikamet kaçırıp, yerde başka uçakla çarpışmıştı. Uçaktaki altı kişiden beşi ölürken, yaralı kurtarılan gitarist de hastanede hayata veda etmişti.

*William Penn Adair “Will” Rogers: (Amerikalı aktör, tiyatro ve gösteri sanatçısı, gazeteci), Wiley Hardeman Post (Amerikalı pilot, dünyayı tek başına uçarak dolaşan, jet stream’ı [yüksek irtifa rüzgârları] keşfeden, pilotlar için “G” süit [basınç elbisesini] geliştiren kişiydi.): 15Ağustos 1935’te Lockheed Model-9 Orion tipi ve sabit iniş takımlı ve floater’li [su kızakları] bir uçakla Seattle’dan Alaska’ya uçarken, rota ve yönünü kesinleştirmek için Walakpa körfezi yakınlarındaki göle inmişti. Tekrar kalkışta motor arızası olunca uçak kontrolden çıkıp göle düşmüş, her ikisi de ölmüştü.

*Gerhard Samberd: Fokker uçak fabrikasının sahibi. Hollanda asıllı baron Gerhard, uçaklarını Türkiye’ye satmak için Ankara’ya gelmişti. Pazarlama için bir gösteri uçuşu düzenlemişti. 5 Eylül 1935 günü kendi kullandığı uçağın kanatları havada kopunca Atatürk Orman Çiftliği’nin yakınlarına düşerek ölmüştü.

*Adolf II, Prince of Schumburg-Lippe: III. Reich’tan önceki Schumburg-Lippe’nin son prensi. 27 Mart 1936 günü Ford Trimotor tipi uçakla, Meksika’da volkan kraterini görmek için uçmuşlardı. Yeterince irtifa alamadıkları için Zumango bölgesinde yamaca çarptıkları kazada, uçaktaki dört kişiden kurtulan olmamıştı.

*Juan de la Ciervay Codorniu: (İspanyol bilim adamı, mühendis, pilot, otocayro aracını ilk keşfeden), Salomon Arvid Lindman (İsveçli eski başbakan, amiral, sanayici): 9 Aralık 1936’da KLM Havayollarının DC-2 tipi yolcu uçağı, güney Londra’daki Craydon Havaalanından kalkışında eve çarptığı kazada ölmüşlerdi. Yoğun siste yapılan kalkışta pilot istikamet kaçırınca, uçaktaki 17 kişiden 15’i hayatını kaybetmişti.

*Martin Johnson: Amerikalı film yapımcısı, maceraperest. 12 Ocak 1937’de Western Air Express’in Boeing-247D tipi uçağıyla Kaliforniya’nın Newhall kenti yakınlarında dağa çarpmışlardı. Düşük görüş şartları ve yağmurda inişe yaklaşırken, uçağın sağ kanadı Los Pinetos dağının tepesine vurmuştu. 13 kişilik uçakta beş kişi ölürken sekizi değişik yaralarla hayatta kalmışlardı.

*Amelia Earhart: Birçok havacılık rekorunun sahibi Amerikalı ünlü kadın pilot. Lockheed Electra tipi iki motorlu, pervaneli uçağıyla ve seyrüsefer yardımcısıyla birlikte dünya turuna çıkmıştı. 2 Temmuz 1937 günü Pasifik Okyanusunda bir daha kendisinden haber alınamazken, enkaz ve cesetlerin aramaları günümüzde de sürmektedir.

*Prenses Cecilia: (Yunan asıllı Danimarka prensesi), Georg Donatus (Almanyalı Hesse Dükü): Almanya’dan İngiltere’ye Sabena Havayollarına ait Ju-52 tipi uçakla giderken Belçika’nın Ostend kenti yakınlarındaki kazada ölmüştü. 16 Kasım 1937 günü kötü hava koşullarında Ostend meydanına inerken kanat ucunun civardaki bir fabrikaya çarpması sonucu, uçaktaki dördü ekip, yedisi Danimarka kraliyet ailesi mensubu yolcudan kurtulan olmamıştı. Sekiz aylık hamile kraliçenin bebeğinin cesedi sonradan yanık olarak bulunmuştu.

*Frank Charles: İngiliz motosiklet yarışçısı. 15Temmuz 1939’da hobi olarak yaptığı planörcülükte yaşamını kaybetmişti. Derbyshire bölgesindeki Ulusal Planör yarışmasında Slingsby Petrel tipi aracıyla inişte yaptığı kazada ölmüştü.

*Richard Ormonde Shuttlewarth: İngiliz otomobil yarışçısı, havacı, koleksiyoner. II. Dünya savaşı başladığında Kraliyet Hava Kuvvetlerine (RAF) gönüllü olarak katılmıştı. 2 Ağustos 1940’ta Fairey Battle tipi uçakla eğitim uçuna çıkmıştı. Gece saatlerinde Oxford civarında tepeye çarparak hayatını kaybetmişti. Kaza nedeni tam aydınlatılamamıştı.

*José Félix Estigarribla: Asker ve Paraguay Devlet Başkanı. 7 Eylül 1940 günü yurtiçi gezisinde Potez-25 tipi uçakla kaza geçirmişlerdi. Eşi de dâhil hiç kimse sağ kurtulamazken, kaza nedeni açıklığa kavuşturulamamıştı.

*Frederick Grant Banting: Kanadalı bilim adamı, ressam, insülini bulanlardan, hardal gazı etkilerine karşı tedavi geliştirmişti. 21 Şubat 1941’de Lockheed L-14 Super Electra tipi uçakla yolculuk ederken, motor arızasına bağlı yangın çıkmıştı. Kanada’nın Gander yakınlarında, kalkıştan hemen sonra gelişen bu olayda pilot mecburi iniş yapmıştı. Kazadan ağır yaralı olarak kurtarılan Frederick sonradan hastanede ölmüştü.

Devam edecek…