*/1959: İnönü’de ileri planör kursu sonucunda bir Hollandalı, iki Fransız olmak üzere toplam 157 genç “C” brövesi kazanmıştı...

*/1960: Türkkuşu’nun İnönü tesislerinde yaz dönemlerinde öğrencilere akademik ve uygulamalı planör kursları verilmekteydi. 1950-60’lı yıllarda talep fazla olduğundan okulların havacılık kolundaki öğrencilere öncelik tanınmıştı.

*/6 Ağustos 1967: Türkkuşu’na ait Chapla S2D-10Bis W132 tipi planör İnönü’de düşmüştü. Kazada iki uçucu yaşamını yitirmişti.

*/1967: Türkkuşu’nun İnönü’de açtığı ileri planör kursundan 27 Türk ve 4 yabancı öğrenci mezun olarak “C” brövesi kazanmıştı.

*/1968: Türkkuşu’nun düzenlediği planör kurslarında 18 planör öğretmen adayı, 16 amatör Türk kursiyer başarılı olurken ayrıca 13 yabancı öğrenci de kursa katılmıştı. Bu faaliyetlerde 1959 saat planör uçuşu yapılırken, kalkışların 760 adeti römork, 4754’ü ise oto vinçle sağlanmıştı.

*/9 Eylül 1971 tarihinde Türkkuşu’na ait Bocian tipi planör düşmüş öğretmen ve öğrenci yaşamlarını kaybetmişlerdi.

*/1973 yılı Türk Hava Kurumu kongresine sunulan rapora göre altı adet iki kişilik, iki adet tek kişilik toplam sekiz tane değişik modellerde planör vardı. Aynı raporda 1972 yılından itibaren planörlerin gövde revizyonları ve bez kaplamalarının Türkkuşu atölyelerinde yapılmaya başlandığı bildirilmişti...

*/1974 yılında Türk Hava Kurumu yurtdışından üç adet motorlu planör satın almıştı.

*/1975 yılı Türk Hava Kurumu kongresinin faaliyet raporuna göre toplam dokuz adet planör bulunduğu, bunlardan ikisinin motorlu ve iki kişilik, diğerlerinin ahşap ve bez kaplamalı olduğu belirtilmişti. Geri kalan yedi planörden ikisinin tek kişilik akrobasi, beş adedinin çift kişilik eğitim planörü olduğu raporda yer almıştı.

*/1980 ve 1981 yıllarında Türkkuşu ekipleri Antalya’ya intikal ederek bölgesel performans uçuşları yapmışlardı. Ayrıca Eylül 1981 yılında düzenlenen Balkan Hava Oyunlarına hazırlık için devamlı performans uçuşları yapıldığından amatör planör kursu açılmamıştı.

*/16-28 Eylül 1981 tarihlerinde Türk Hava Kurumunun düzenlediği IV. Balkan Hava Oyunları yarışması yapılmıştı.

*/1981 yılı Türk Hava Kurumu kongresinin faaliyet raporundan 22 adet planör olduğunu öğreniyoruz. Değişik modellerdeki planörlerin ikisi motorlu ve iki kişilik eğitim, on tanesi iki kişilik eğitim, sekiz tanesi tek kişilik yarışma ve iki tanesi de tek kişilik akrobasi tipidir.

*/1982 ve 1983 yıllarında dört Kanadalı, dört Batı Almanyalı İnönü kampında planör uçuşları yapmışlardı.

*/1983 yılı Türk Hava Kurumu kongresi raporuna göre toplam 19 planörle faaliyet gösterilmektedir. Planör filosu: İki tane motorlu iki kişilik eğitim, altı adet iki kişilik fiber-glass sabit iniş takımlı eğitim, bir adet ahşap iki kişilik eğitim, bir adet madeni gövdeli iki kişilik eğitim, iki adet tek kişilik ahşap akrobasi, yedi adet tek kişilik fiber-glass alınabilir iniş takımlı uzun menzilli yarış planöründen oluşmaktaydı.

*/1984 yılında İnönü’deki inşaat faaliyetleri nedeniyle bir dönem planör kursu açılabilmiş ve 48 kişiye eğitim verilebilmişti. Bu süreçte 763 saat toplam planör uçuşu yapılırken aynı dönemde Kanadalı iki, İngiliz iki, Batı Alman iki ve dört Amerikalı İnönü’de eğitim uçuşu yapmışlardı.

*/1998: Türkkuşu paraşütçüleri aynı kurumun planörlerinden serbest atlayış yapmışlardı.

*/10 Temmuz 2008: Türkiye planör uzun mesafe rekoru Metin Özbey tarafından 7saat 36 dakikalık uçuşunda 612km ile kırmıştır. Bu dalda dünya rekoru Alman pilot Klaus Ohlman tarafından 2003 yılında And dağları üzerindeki uçuşunda 3.009km lik dereceyle kırılmıştı.

                                                    *****

Sadece kıyaslamak açısından 1951-1954 yıllarında İnönü’de toplam 20.578 adet planör uçuşu yapılırken 735 öğrenci (A,B,C) bröveleri almıştı. 1982-1985 yıllarında İnönü’de planörde 264 aday yetiştirilirken toplam 3.870 saat uçuş yapılmıştı. Yıllar içindeki gerilemenin nedenleri çok çeşitli olup ayrı bir inceleme konusudur.

Sonuçta Dünya ile Türkiye’deki planörcülük kıyaslandığında hayal kırıklığı kaçınılmazdır. Sadece Almanya’nın elinde 10 binin üzerinde planör varken maalesef ülkemizde bu sayı 30’un altında olup II.Dünya savaşından önceki yıllarla bile Türkiye’deki faaliyetleri kıyaslamak acıklıdır.

                                                    *****

 PLÂNÖR TÜRKÜSÜ

Motorsuzsan, içinde çırpınıyor duygumuz,

Bizim ülkü hızımız sana yeter planör.

Özyurdu gökten görmek, kavramak istiyoruz

Emsalsiz azmimize yolu göster plânör…

Bizim Türk kanımız var, bizim Türk adımız var;

Yan bakan çarpılacak, çelik kanadımız var.

Bizim gök kadar temiz, engin maksadımız var.

Emsalsiz azmimize yolu göster plânör.

Biz ne Yemen kumunda, ne Sibirya karında,

Hizmete koşuyoruz İnönü sırtlarında…

Bir hava destanı yazsın tarih yarın da

Çelik kanadımıza artık yol ver plânör.

                                   Behçet Kemal Çağlar-1940

Faydalanılan Kaynaklar:

*Türk Uçak Üretimi (Tuncay Deniz-Kendi Yayını,2004)

*Gökteki Venüs (M. Bahattin Adıgüzel-Sonçağ Kültür Yayınları,2019)

*Havacılık Tarihinde Türkler Cilt: II-III (Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı, 2006)

*Türk havacılık Kronolojisi (Stuart Kline-Dönence, 2002)

*Atatürk’ün Tayyarelerinin Tarihçesi 1926-1955 (M. Bahattin Adıgüzel-Sonçağ Kültür Yayınları,2019)

*İstiklal Göklerin Gökler Bizimdir Cilt I-II (Oktay Verel-Türk Hava Kurumu Yayınları, 1985)

*Türkiye’de Havacılık ve Uçak Yapımı (Zafer Orbay-Türk Bilim Tarihi Kurumu Yayınları, 2009)

*Hava Ulaşımında Motorsuz Uçak: Planörcülük (Muhittin Özdirim-THK Basımevi, 1989)

*Atatürk’ün Tayyarelerinin Tarihçesi, Belgeler (Mehmet Arif Demirer-Sonçağ Yayınları, 2017)

*Mustafa Kemal’in Uçakları (İsmail Yavuz-İş Bankası Kültür Yayınları, 2013)

*Havalarda İlk Türk Kadınları (Fikret Arıt-Baha Matbaası, 1967)

*Bulutlarla Yarışan Kadın (Halit Kıvanç-Y.K.B. Kültür Yayınları, 1998)

*Sabiha Gökçen (Güven Uluköse-Kastaş Yayınları, 2007)

*Atatürk’le Bir Ömür: Sabiha Gökçen (Oktay Verel- Altın Kitaplar, 2007)

*Göklerin Kızı Sabiha Gökçen (Ercan Dolapçı-Kategori Yayıncılık, 2017)

*Havacılık Tarihi (Arthur Fürst-Türk Tayyare Cemiyeti Neşriyatı/Ankara, 1930)

*Türk Hava Kuvvetleri Tarihinde Astsubaylar (Salim Dikduran-T. İş Bankası Kültür Yayınları, 2019)

*Uçan Türk Dergisi (Türk Hava Kurumu, çeşitli sayılar)

*Türk Kültürü Dergisi (Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü- Sayı116 Haziran 1972)

*Popüler Tarih Dergisi (Sayı:38 Ekim 2003)

*Toplumsal Tarih Dergisi (Sayı:138 Haziran 2005)

*Mühendis ve Makina Dergisi (Cilt:60 Sayı:695, 209)