|
|
SULLENBERGER’DEN SİNEMATOGRAFİK CRM DERSİ
|
|
|
|
|
Clint Eastwood’un yönettiği 2016 yapımı ‘SULLY’ filmi halen vizyonda. New York’tan kalkışında kuş çarpması nedeniyle iki motoru duran uçağı nehre indirerek 155 kişinin yaşamını kurtaran (Tom Hanks’in başarıyla canlandırdığı) kaptan pilot Chesley B. Sullenberger’in hikâyesi şöyle: 15 Ocak 2009 günü New York’un La Guardia Havaalanından kalkan United Airlines’a ait Airbus A 320 tipi uçak kısa süre sonra 2.800 bin feet irtifada kaz sürüsüyle çarpışıyor. Patlama sesleri, sarsıntı ve motorların durmasıyla birlikte (‘Sully’ olarak hitap edilen) kaptan C. Sullenberger ve ikinci pilot Jeffrey Skiles inisiyatif kullanarak Hudson Nehrine iniş kararı veriyorlar. Yolcuların panik tepkileri ve dualarla karışık bağrışmaları sırasında kabin ekipleri hepsine can yelekleri giydiriyor ve Brace pozisyonu aldırıyor. Pilotlar suya inişte uçağın dengesi bozulup alabora olmasın diye iniş takımlarını açmıyor, belirli bir açıda ustaca ve soğukkanlılıkla inişi gerçekleştiriyor. Çevreden yetişen tekneler uçaktakilerin hepsini tahliye ediyor. Uçağı en son terk eden kaptanın kaygısı, uçakta ölen, yaralanan veya kalan insan olup olmadığıdır. Görevlilerden sayım yapılmasını istiyor ve 155 rakamını duyduğunda yaşadığı rahatlama yüzünden okunuyor. Bu sırada TV kanalları canlı yayındadır ve kaptan pilot 155 insanın yaşamını kurtardığı için kahraman ilan edilmektedir. Ama FAA ve NTSB görevlilerinin olaya bakışı önyargılı ve şüphecidir. Sorgulamacılar daha ilk görüşmelerinde, uçağın bir motorunun çalışmakta olduğunu söylüyor; uçağı geri döndürmek veya yakındaki iki havaalanından birine yöneltmek yerine nehre düşürdüklerini, uçağı da insanların yaşamlarını da riske attıklarını ima ediyorlar. Sully görevlinin sözünü sertçe keserek, bunun bir düşüş değil ‘iniş’ olduğunu söylüyor.
Sonraki günler sıkıntılı geçiyor; başarılı bir iş yaptığını sanıp takdir bekliyorken, alaycı ve tehditkâr tutumlarla karşılaşması yüzünden kaptanın uykusuz ve sıkıntılı geceleri başlıyor. Sokaktaki insanların sevgi göstererek beraber fotoğraf çektirdiği Sully, acaba gerçekten bir pilotaj ve karar verme hatası yapmış olabilir mi diye kendini sorguluyor. Eşi destek ve sevgi sözcükleriyle moral vermeye çalışsa da, işinden atılması durumunda karşılaşacakları ekonomik sorunları dile getiriyor. Ama Sully’nin kaygısı başkadır; Hava Kuvvetlerindeki F-4 pilotluğuyla birlikte 42 yıldır severek yaptığı işinden, hem de ‘pilotaj hatası’ kararıyla ayrılmak çok onur kırıcı olacaktır...
Bir süre sonra NTSB’nin mahkeme benzeri karar toplantısı başlıyor; iki pilot ayrı bir masada suçlu gibi oturmaktadır. Önce alkol, uykusuzluk, hastalık veya özel yaşamlarına ait stresli durumlar olup olmadığı soruluyor. Sonra simülatörde kurgulanan kuş çarpması ve 10 mil mesafede bulunan iki havaalanına ayrı ayrı yönelerek yapılan iniş senaryo videoları salona izlettiriliyor. İki motoru da duran uçağın planör gibi süzülerek bu iki havaalanına da inişinin mümkün olduğu görülüyor. Salonda ‘suçlu bulundu’ anlamında bir sessizlik oluyor; ama Sully kararlı ve güvenli konuşmasıyla bunu bozuyor. Bu VTR’deki simülatör uçuşu ile gerçek uçuşun asla aynı olamayacağını; simülatör uçuşu yapan pilotların senaryoyu önceden bildiklerini; biraz sonra uçağa kuş çarparak motorların duracağına ve hangi havaalanına yönelip ineceklerine zihnen hazır olduklarını, ayrıca 155 insanın yaşamsal sorumluluğunu ve heyecanını hissetmedikleri sakin bir ortamda uçağı kontrol ettiklerini söylüyor. 15 Ocak günü kendilerinin gelişen olayları beklemedikleri bir anda sürpriz biçiminde yaşadıklarını, zihnen hiçbir ön hazırlıkları olmadan o anki yoğun stres koşullarında doğru karar verip eyleme geçmelerinin zorluğunu anlatıyor. Bunun gerektirdiği ek zamanın simülatör programına eklenmesini istiyor. Kurul itirazı haklı buluyor; olaydaki sürpriz ve heyecan unsurlarının simülatör uçuşunda bulunmadığını ve test pilotlarının 17 kez prova yaptığı için zaman yitirmeden yakındaki meydanlara yönelmiş olmalarının avantaj kazandırmış olabileceğini kabul ediyor. Senaryo yeniden düzenlenerek zaman ilavesi yapılıyor; bu koşulda yapılan simülatör uçuşunda, yakındaki havaalanlarına yönelen uçakların piste erişemeden düştükleri görülüyor. Nehre inme kararının doğru olduğu anlaşılıyor… Sonuç konuşmasını duygusal bir tonda yapan başkan, bu olayda 155 kişinin yaşamını kurtaran şeyin (x) faktörü olduğunu; bunun da tecrübe, sezgi, soğukkanlılık, cesaret ve doğru karar becerisiyle C. Sullenberger olduğunu söylüyor; kaptana samimiyetle teşekkür ediyor. Sully bir kez daha itiraz ederek herkesi şaşırtıyor. Kendisinin sadece işini yaptığını; ikinci pilot, kabin ekipleri, kule, kurtarma görevlileri ve diğerlerinin desteği olmasaydı bunun başarılamayacağını söylüyor. Yani alçakgönüllüce, takım çalışmasının önemini vurgulayarak CRM dersi veriyor.