Goodyear şirketler grubunun bünyesindeki Goodyear Aircraft Company, 1950’den beri ABD Ordusu için düşman topraklarında ve zor durumdaki pilotlara rahatlıkla ulaştırılabilecek, çok küçük ama yine de uçabilen bir uçak geliştirme çabalarına girişmişti. Bunu başarmak için Inflatoplane adıyla bir program başlatmıştı. Aslında bu düşünce, ilk kez 1931’de Taylor McDaniel tarafından “şişirilebilir planör” fikriyle ortaya çıkmıştı. Kimya teknolojilerindeki gelişme ve yenilikler, bu girişimi ancak uygulanabilir kılmıştı.
1956’ya gelindiğinde şirket, bünyesindeki sıcak hava balonuyla zeplinin üretim bilgi ve teknolojilerinden yararlanarak dünyada kendi türünün ilk deneysel uçağını geliştirip, Şubat’ın 17’sinde test uçuşuna çıkarmıştı.
Uçağın dışı “Airmat” denilen oldukça yenilikçi bir maddeden oluşuyordu: Özel naylon ağ ile birbirine bitiştirilmiş farklı niteliklerde iki ayrı kauçuk tabakaydı. Motordan alınan havayla uçuş için bu airmat şişerek gerekli sertliği sağlarken, havayla karşılaştığında içinde biriken suyu da dışarı atıyordu. Uçağın motorundan sürekli sağlanan hava, uçağın tüm çevresi boyunca özel kanallardan dolaşarak onun aerodinamik formunu da koruyordu.
Airmat’ın yapısal özelliği, Inflatoplane’ne çarpan başta mermi olmak üzere benzer maddelerin delmesine karşı kısmen esneklik ve dayanıklılık sağlamıştı. Örneğin altı adet 30 kalibrelik mermi deliğine karşın uçuşunu sürdürebilmekteydi. Ayrıca gövde, iniş takımı ve pilot koltuğu, uçuş istikrarını arttırmak için daha da güçlendirilmişti.
Goodyear GA-447 uçuşta
Inflatoplane tamamen sönük durumunda motoru, kullanma kılavuzu, şişirme pompasıyla birlikte paketlenmiş olarak 1.25m³’lük bir kutuya sığabiliyordu. Kamyon, jeep römorku veya uçakla taşınabilecek kadar küçüktü. Özellikle proje geliştirilirken, düşman bölgesinde paraşütle atlayan uçuculara bir şekilde ulaştırılarak, dost arazisine uçarak kaçmalarına yardımcı olması düşünülmüştü. Inflatoplane, bir araba lastiğinden daha az bir hava basıncıyla yaklaşık beş dakikada şişirilebilme özelliğine de sahipti.
Goodyear Aircraft Co. Inflatoplane’in iki versiyonunu tasarlamıştı. İlk modeli GA-468 tek kişilik ve 40 beygir gücündeki motorunu pilot elle çalıştırıyordu. 6.1m uzunluğunda, tam şişince kanat açıklığı 6.7 metre idi. Boş ağırlığı 102 kg, olup maksimum 108.8 kg yük (pilot ağırlığı ve yakıt yükü) taşırken, maksimum kalkış ağırlığı 249 kg idi.
Maksimum 20 galon≈ 75.7 litre yakıt yükü ile 6.5 saat havada kalabilirken, ortalama hava koşullarında 627 km’lik menzilinin yanısıra, maksimum hızı 72mph≈ 115 km/sa ve 10.000’≈3.048 metre tavanı vardı.
Kalkış için 250’≈ 76.2 metre toprak veya çim düz alan, eğer havalandıktan sonra 50’≈ 15.4 metrelik mania temizleyecekse 575’≈ 175.2 metrelik düz alana ihtiyacı vardı. İniş mesafesi, aynı tür zeminlere 350’≈ 107 metre idi.
Test uçuşlarında şirket bu modeli, GA-468 yerine GA-467 kod numarasıyla kullanmıştı...
Goodyear GA-447 inişte
Diğer model GA-466 olup iki kişilikti. Şişirilme süresi altı dakika tutarken boyu biraz daha küçük 5.5 metre, kanat açıklığı biraz daha büyük 8.5 metreydi. GA-466 sadece 18galon≈ 68.1 litre yakıt taşıyabiliyorken, motorunun gücü 60 beygirdi. Maksimum hızı 70mph≈ 112.6 km/sa olup, maksimum kalkış ağırlığı 335.6 kg idi. Yerden kesildikten sonra 50’≈ 15.4 metrelik bir engeli aşması gerekirse 745’≈ 227.1 metrelik bir düz alana ihtiyacı vardı.
Baştan beri askeri yetkililer Inflatoplane programına hiç olumlu yaklaşmamışlardı: Ne var ki, lobi faaliyetleri sonucu yoğun politik dayatmalarla projeyi incelemişlerdi. Askeri heyet, birçok olumsuzluk belirtirken en önemli noktalar olarak motor arızasında uçağın sönmesi ve ayrıca pilotun düşman arazisinden kaçabilmesi için Inflatoplane’in yeterince hızlı olmadığını öne sürmüşlerdi.
Inflatoplane programını sorgulayan iki kaza gerçekleşmişti. İlki Nisan 1959’da uçuşta kanadın biri sönünce pervaneye çarpmış ve fabrikanın test pilotu, uçak nehre düşmeden önce paraşütle atlayarak kurtulmuştu.
İkinci kaza ABD ordusundan Pilot Teğmen Malcolm Wallace’ın başına gelmişti. Eğitim uçuşunda, kanadın altındaki kontrol kumanda kablosu gevşemiş, makarasından kurtulmuş, ardından yuvasına sıkışarak kanatların sönmesine neden olmuştu. Bu esnada kanattan kopan alüminyum bir parça, pilotun kafasına çarpmıştı. 700’≈ 213.3 metre yükseklikte gerçekleşen kazadan pilotun paraşütle atlayıp kurtulma şansı olmamıştı.
Bu iki kazadan sonra ordu projeyi iptal etmişti. Goodyear Aircraft Co. 1962’nin sonuna kadar toplam 12 adet Inflatoplane üretmişti. Sönmeler, çökmelere rağmen şirket programı 1973’e kadar sürdürmüş ama seri üretime geçmemişti. Halen ABD’de iki ayrı müzede örnek Inflatoplane’ler sergilenmektedir.
Başvurulan Kaynaklar:
*www.thisdayinaviation.com
*www.smithsonianmag.com
*www.britanicca.com
*www.wikipedia.org
*https://aeroweb.info
*The World’s Worst Aircraft: Form Pioneering Failures to Multimillion dollar Disasters (Jim Winchester – Amber book, 2005)
*Summary: Report of the Development of one place Inflatoplane (Goodyear – 1957, PDF)