T.B.M.M Hükümeti, Büyük Taarruzun 26-29 günlerinde en çok uçak uçurdukları için 30 Ağustos Zafer Bayramının, Havacılar Bayramı da olmasını ve birlikte kutlanmasını kabul etmiştir. (Bu kutlamalar 1940 yıllarına kadar sürecekti.)  

31 Ağustos 1922: Sabah Pilot Yüzbaşı Fazıl ve Rasıt Teğmen Osman Nuri (Baykal) Uşak civarında keşif için kalktılar. Aynı gün 08.00-09.30 arasında dört keşif uçuşu daha yapılmıştı. Keşif sonuçlarına göre dört Yunan tümeni batıya doğru yürüyüşte, demiryolunun kuzeyinde iki süvari alayı da Uşak istikametinde çekiliyordu. Eskişehir-Seyitgazi bölgesinin bulutlarla kapalı olması nedeniyle bölgede keşif yapılamamıştı. Geri çekilen düşmana saldırmak için hazırlanan diğer uçaklar fırtına yüzünden kalkamamışlardı.

Cephe Tayyare bölüğünde bulunan pilot, rasıt ve diğer ihtisaslardaki tüm askeri personel bir üst rütbeye terfi ettirildiler…

1 Eylül 1922: Meteorolojik şartlar düzelmesine rağmen ağır savaş koşulları nedeniyle ancak 6 uçak faal durumdaydı. Sabah 07.20'den 16.45'e kadar Eskişehir-İnönü-Kütahya-Uşak bölgelerinde toplam 13 keşif ve saldırı uçuşları yapıldı. Pilot Hakkı (Öcal) ve Rasıt Basri (Bilgin) Uşak civarında bir Yunan uçağını takip ederken yakıtsızlıktan Banaz civarında bir tarlaya zorunlu iniş yaptı. Civardaki Türk askerleri onları Yunanlı zannetmeleri yüzünden zorlu anlar yaşamışlardı. Ertesi günü karadan gönderilen benzinle ikmal yapıldıktan sonra uçak bölüğüne dönecekti…

2 Eylül günü için Garp Cephesi Komutanlığından gelen emirle, düşmanın daha yakından takip edilebilmesi için Cephe Tayyare Bölüğünden bir müfreze oluşturularak Uşak Meydanına intikali isteniyordu. Ancak Çay meydanındaki malzemeler henüz Afyon’a taşınamamıştı. Bu kez Garp Cephesinin 148 sayılı çok ivedi emriyle önceden tahsis edilen beş kamyon sayısı ona çıkarılıp Cephe Tayyare Bölüğünün emrine verilmesini I.Kara Ordusuna bildirdi. Ayrıca ertesi günü için Garp Cephesi Komutanlığından gelen uçuş emirleri şöyleydi:

1-Uşak-Alaşehir bölgesindeki yolların izlenmesi,

2-Eskişehir-İnönü-Kütahya yollarındaki Yunan birliklerinin keşfi,

3-Alaşehir’de düşman tesisleri ile tren istasyonunun bombalanacaktı.

2 Eylül 1922: Sabah erkenden iki keşif uçuşu yapıldı. Buna göre Türk birlikleri İnönü’ye doğru ilerlerken 150 kadar Yunan motorlu aracı, İnönü’den Bozüyük’e doğru hareketteydi. Ayrıca iki düşman tümeni düzenli bir şekilde İnönü’ye doğru çekilirken, tren istasyonu güneyinde 200 kadar Yunan aracı hareket halinde olup, bir tümen de Türk topçusunun ateşi altında Çukurhisar’a doğru yürüyüşteydiler. Türk birliklerinin Eskişehir’e girmek üzere olduklarını bildirdiler. Yine 07.45'te Alaşehir’e yapılan diğer bir keşif uçuşunda Yunan uçağı saldırdı. Kısa süren hava muharebesi sonucunda düşman uçağı batıya yönelerek kaçtı. Keşif görevini tamamlayan uçak Alaşehir tren istasyonunu bombaladı. Sonuçları bilinmiyor.

Ertesi günü için Cephe Tayyare Bölüğüne gelen uçuş emirleri şöyleydi:

1-Alaşehir-Salihli civarındaki düşman birliklerinin tespiti ve bombalanması,

2-Kuzey cephesinde Pazarcık-Karaköy yönünde çekilen Yunan birliklerinin keşfi ve bombalanması.

3-Düşmanı daha yakından izleyebilmek için görev sonu inişlerin Uşak meydanına yapılması.

3 Eylül 1922: 07.20'de kalkan uçak keşif görevini tamamladıktan sonra Uşak meydanına indi. Görev sonu raporunu ilettikten sonra diğer uçakların gelişine hazırlık için (T) iniş işaretini düzenledi. Dumlupınar Türk Ordu Karargâhına keşif sonu raporlarını uçaklar, havadan torba içinde attılar. Kuzey cephesine gidiş-dönüş benzini menzile yeterli olmadığı için uçak gönderilemedi. Uşak meydanında Yunanlıların bıraktıkları uçak malzemeleri, teçhizatlar ile uçak bombaları (yaklaşık 18bin), Türk havacıları hem şaşırtmış hem de sevindirmişti.

4 Eylül 1922: 08.30'da havalanan üç av ve beş keşif uçağı, benzinlerinin elverdiği ölçüde görevlerini tamamladıktan sonra Uşak meydanına indiler. Uşak’a benzin ve diğer uçuş destek malzemeleri henüz ulaşamadığı için uçuş görevleri aksadı. Sadece 3,5 ton benzini yolların bozuk oluşu, trafik tıkanıklığı yüzünden Afyon’dan 24 saatte ulaştırabilmişlerdi. Bölük komutanı Binbaşı Fazıl’ın ısrarla “savaş gücünü yitirdikleri” raporlarına rağmen yeterli destek alamamıştı. Ayrıca civardaki kaçak Yunan askerleri de sabotaj için tehdit yaratıyorlardı. Kısıtlı olanaklarla güvenlik önlemlerini almışlardı.

5 Eylül 1922: Uşak-Alaşehir arasında keşif uçuşu yapan bir uçağın motoru arızalanınca Karakuyu civarına zorunlu iniş yapmıştı. Ayrıca tamir ve bakımı tamamlanan başka bir keşif uçağı da Afyon’dan uçarak Uşak’a geldi.

6-7 Eylül 1922: Benzin ve malzeme yetersizliğinden uçuş yapılamadı.

8 Eylül 1922: Cephe Tayyare Bölüğüne çekilmekte olan Yunan birliklerinin Manisa-Nif-Torbalı bölgesindeki durumlarının tespiti, görev sonu Alaşehir veya Salihli’ye inmeleri emredildi. Yer destek, bakım malzemelerinin Salihli’ye taşınması başladı. Salihli’nin 10km kuzeydoğusunda hazırlanan piste bölük uçakları intikal etti. Ancak Cephe Tayyare Bölüğünün esas malzemeleri henüz Salihli’ye ulaşamamıştı. Ayrıca Alaşehir ve Salihli’deki pistlerin tesviyesi için askeri birlik gönderildi.

Aynı gün bir Yunan uçağı Turgutlu (eski ismiyle Kasaba) üzerinde keşif uçuşu yaptı. Bu Yunan havacılarının son uçuşuydu.

9 Eylül 1922: Uşak’tan kalkan iki keşif ve bir av uçağı Salihli meydanına indi. O gün keşif ve bombardıman görevleri için 8 uçuş yapıldı.

10 Eylül 1922: Malzeme yetersizliğinden Cephe Tayyare Bölüğü görev uçuşu yapamadı.

11 Eylül 1922: Binbaşı Fazıl’ın 26 Ağustos'ta düşürdüğü Bréguet 14-B2 Yunan uçağının (Garipçe) tamiri tamamlandı. Uşak’taki iki Spad-XIII av uçağı ile birlikte Salihli’ye uçarak geldiler. Ayrıca Uşak’ta bulunan malzemenin bir bölümü demiryolunun tahrip olması nedeniyle kamyonlarla Salihli’ye gönderildi. Uşak’ta arızalı durumdaki bir Albatros C-XV, bir Bréguet 14-B2 ve bir de Havilland-IX uçağı bırakıldı.

12 Eylül 1922: Üç keşif bir av uçağı Uşak’tan kalkarak Salihli meydanına intikal etti. Aynı gün Cephe Tayyare Bölüğünün Salihli’den İzmir’e intikali emredildi. Binbaşı Fazıl Seydiköy (günümüzde Gaziemir) meydanının durumunu bilinmediği ve Ordu Komutanlığından yeterli bilgi gelmediği için bir kişinin görevlendirilerek İzmir’e yollanmasını istedi.

Amasra’daki Deniz Tayyare Birliğine İzmit-Sapanca Gölüne intikal emri verildi. Deniz Pilot Yüzbaşı Nuri Bey, Gotha tipi uçağıyla Amasra’dan Sapanca’ya gitmek üzere havalandı. Akçakoca yakınlarında arızalanan uçakla kıyıya zorunlu iniş yaptı. Uçak daha sonra tekneyle yedekte çekilerek Amasra’ya tamir için geri götürüldü.

13 Eylül 1922: İzmir’e intikal için kalkan iki keşif uçağı, arızaları nedeniyle Salihli’ye geri döndüler.

14 Eylül 1922: Sivil Pilot Vecihi’ye (Hürkuş), Seydiköy meydanına uçarak gidip, intikal edecek bölük uçakları için ön hazırlıkların yapılması emredildi. Yunanlıların boşalttığı İzmir Seydiköy meydanına ilk Türk uçağını Pilot Vecihi (Hürkuş) indirerek işgal etti… (Bazı kaynaklarda Seydiköy meydanına Vecihi’nin uçuşu 13 Eylül olarak geçmektedir.) Dört av ve iki keşif uçağı daha sonra Seydiköy meydanına indiler. Arızalı olan üç keşif uçağı Salihli’de kaldı.

15 Eylül 1922: Çeşme-Seferihisar bölgesinin havadan keşfinde kaçan Yunan birliklerinin Alaçatı-Çeşme’de yığıldıkları, Çeşme iskelesinde büyük kalabalığın gemilere binmeye çalıştıkları, açıkta ise 50 kadar şilep ile bir kruvazör ve iki torpidonun beklediği görüldü. Uçakta bomba olmadığı için sadece makineli tüfek ateşi açıldı. Sonuçları bilinmiyor. Türk Birliklerinin Urla civarına yaklaştıkları bildirildi.

Salihli’deki arızalı uçaklardan biri tamir edilerek İzmir’e uçtu. Diğerleri tamir edilmesine rağmen havada biri Çobanisa istasyonu, diğeri de Seydiköy’e 10km kala tekrar arızalanarak zorunlu iniş yaptılar. Salihli Tayyare Bölük Komutanlığının yardımcılığına Binbaşı Yahya atanarak orada kaldı. Binbaşı Fazıl İzmir’de Bölük Komutanı olarak görevini sürdürdü.

Konya’dan İzmir’e gelen Hava Kuvvetleri Müfettişi Yarbay Muzaffer (Ergüder) Bey, 16 uçak olan bölükte yeni düzenlemeler yaptı. Buna göre:

1-Uçakların üzerlerine isimleri yazılacak ve her bir uçağın ayrı defteri olacaktı,

2-Uşak’ta tamirdeki uçak ile Afyon’daki 5 numaralı uçağının faaliyetleri, Afyon meydanının göreviydi,

3-Yunanlılardan ele geçirilen çift kumandalı eğitim uçağı şimdilik İzmir’de kalacaktı.

                                                               ***

Afyon-Uşak-Alaşehir-Seydiköy’ de Yunan ordusunun bıraktıkları havacılıkla ilgili malzemelerin başlıcaları şöyleydi: 6 adet Nieuport ve 2 adet de Havilland-IX av uçakları, bir tane Avro-504 eğitim uçağı. Alsancak tren istasyonunda 30 vagona yüklü uçak gövde, kanat ve pervaneler. 18 bin 240 adet uçak bombası, 40 ton benzin, emayit, kanat bezleri, kaplama tahtaları, uçak lastikleri ve jantları, kablo, buji, motor yedek parçaları, yağlar, uçucular için uçuş gözlükleri, uçuş eldivenleri, uçuş tulumları vb. Tüm malzemeyi tasnif etmek için personel sıkıntısı çekilmişti.

Devam edecek...