1941:
*/ Elazığ, Afyon, Sivas, Samsun havaalanları yıl ortasından itibaren düzenlenerek açılmıştı. Ayrıca Adana’ya D.H.Y düzenli uçak seferleri başlatmıştı.
*/ İzmir’deki Müstakil 5.Deniz Tayyare Taburu, harekât yönünden doğrudan Donanma Komutanlığına bağlanmıştı. Daha sonra tüm teçhizat ve malzemeleriyle önce İznik Gölüne, kısa bir süre sonra da İstanbul Büyükdere’deki deniz uçakları alanına intikal etmişti. Buradan İstanbul Boğazı, Batı Karadeniz’in kıyılarında keşif-gözetleme-mayın tarama gibi görevleri yapmışlardı.
*/ Eskişehir Hava Okulunda ilk kez Link eğitimi (günümüzdeki simülatörün görüntüsüz, hareketsiz ilkel ve temel modeli) başlamıştı.
*/ Polonya’dan kaçan uçak mühendisleri ve teknik ekibin yardımıyla T. Hava Kurumunca uçak fabrikası projesi hayata geçirilerek inşaatı Etimesgut’ta başlamıştı. 1947 yılına kadar 35 Polonyalı mühendis ve teknisyen fabrikada görev almışlardı.
*/ İstanbul Yüksek Mühendis Mektebi (bugünkü İstanbul Teknik Üniversitesi) Makine Mühendisliği Fakültesinin bünyesinde Uçak Mühendisliği Şubesi geliştirilmişti. Başlangıçta öğretim görevlilerinin arasında Etimesgut Uçak Fabrikasında görevli Polonyalı mühendisler de (bazı kaynaklarda toplam yedi kişi olarak belirtilmektedir) vardı.
*/ABD Türkiye’ye ödünç-borç verme (Land-Lease) programı çerçevesinde 36 adet Curtiss P-40 Tomahawk uçaklarını vermişti.
*/ İngiltere’den 20 adet Avro Ansan ile 36 adet Westland Lysander-I tipi uçaklar alınmıştı. Ayrıca Etimesgut Uçak Fabrikasında üretilenlerle birlikte toplam 70 adedi bulan Miles Magister uçakları T. Hava Kuvvetlerinde eğitim uçuşlarına başlamıştı.
*/ Düşman hava hücumlarının sivil halk üzerinde yarattığı panik, korku, sinir bozukluğu gibi olumsuz etkiler için hükümet vatandaşları bilgilendirici basılı yayınların arttırılması, sözlü/uygulamalı pratik eğitimlerin arttırılması için önlemler almıştı. İstanbul’da kaldırım taşları, elektrik direkleri ve ağaç gövdeleri kireçle beyaza boyandı. Bundan amaç gece karartmalarında nispeten daha seçilir olup, vatandaşların bunlara çarpmamalarını sağlamaktı…
Ocak 1941: İngiliz Havacı eğitimcilerden Yarbay Vorley Harris ve Yarbay Bartolomew, Hava Harp Akademisinde uzman öğretmen olarak üç yıllığına görev aldılar.
13 Ocak 1941: İtalyanlara ait Savoia-Marchetti SM-79 tipi bombardıman uçağı bilinmeyen nedenle Antalya civarında sahile iniş yapmış, uçak kuma saplanıp kırılmıştı. Altı kişilik uçuş ekibi botla denizden kaçmışlardı.
16 Ocak 1941: Kara Harp Okulundan 1941-A devresi olarak 100 havacı asteğmen, kısaltılmış devre eğitimi sonucunda -II. Dünya savaşının zorunlukları nedeniyle- mezun olmuştu.
14 Şubat 1941: İngilizlere ait Vickers Wellington tipi bombardıman uçağı, Köyceğiz yakınlarında dağa çarpmış, yanan uçaktaki yedi kişilik ekipten kurtulan olmamıştı.
15 Nisan 1941: Diyarbakır’da bulunan II. Tayyare Alayı, Adana’ya intikal etmişti.
25 Nisan 1941: Hava Harp Akademisi İstanbul Yıldız semtindeki binasından güvenlik gerekçesiyle Ankara’ya intikal etmişti.
Nisan 1941: Savaş nedeniyle İstanbul’daki tüm askeri eğitim kurumları Anadolu’da farklı yerlere taşınınca, İngiliz eğitmenlerden Yarbay Harris Eskişehir’de, Yarbay Bartolomew İzmir’de uçuş kıtalarını, başta harekât yetenekleri olmak üzere tüm faaliyetlerini incelemek üzere farklı görevler aldılar.
16 Nisan 1941: O yıllarda Darphane, banknotları (kâğıt para) yurtdışında -genellikle İngiltere’de- bastırılıyordu. İngiltere’den Türk banknotlarıyla yola çıkan İngiliz gemisine Pire limanında Alman uçakları bomba saldırısı düzenleyip batırmıştı. Ertesi günü su yüzeyine çıkan kâğıt paraları Yunanlılar toplamışlardı. Durumdan haberdar olan Türk Hükümeti yeni seri banknotların geçersiz olduğunu açıklamıştı.
18 Mayıs 1941: Çanakkale Boğazı yakınlarında Almanlara ait Heinkel He-60 tipi deniz uçağına uçaksavar ateşi açıldı. İsabet sonucu sağ motoru yanınca zorunlu iniş yapmıştı. Uçak denizden Büyükdere’ye yedekte götürülürken uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
24 Mayıs 1941: Almanlara ait bir Dornier Do-17 tipi uçak, havada rotasını kaybedince Antalya meydanına inmişti. Uçak Kayseri Uçak Fabrikasına Türk uçucular tarafından uçarak götürülmüştü. Üç kişilik ekibi de Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
25 Mayıs 1941: Savoia-Marchetti SM-84 tipi İtalyan bombardıman uçağı motor arızası nedeniyle Antalya civarında sahile inmişti. Kuma saplanan uçak kırılmıştı. Enkaz bulunduğu yerde bırakılırken altı kişilik uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti. Aynı gün bir başka İtalyan Savoia-Marchetti SM-84 tipi uçağı yakıtsızlıktan Fethiye civarına zorunlu iniş yapmıştı. Herhangi bir hasarı olmayan uçağı daha sonra ekibi tarafından Türk askerlerinin denetiminde Kayseri Uçak Fabrikasına uçarak götürüldükten sonra beş kişilik uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
Haziran 1941: II. Dünya savaşında artan tehdit nedeniyle Adana’da bulunan II. Tayyare Alayı Kütahya’ya tekrar intikal etmişti.
15 Haziran 1941: Junkers Ju-88 tipi Alman bombardıman uçağı motor arızası nedeniyle Anamur yakınlarına zorunlu iniş yapmıştı. İnişte uçak kırıldığı için enkaz bulunduğu yerde bırakılmış, üç kişilik uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti. Fransızların (işbirlikçi Vichy hükümetine ait) Dewoitine D-520 tipi av uçağı motor arızası nedeniyle Fenike yakınlarında zorunlu iniş yapmıştı. İnişte uçak kırıldığı için enkaz bulunduğu yerde terk edilmiş, pilotu da Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
18 Haziran 1941: Türkiye ile Almanya arasında 10 yıllık süreyi kapsayan saldırmazlık antlaşması (Dostluk Paktı) imzalanmıştı. Ardından savaş öncesi Almanya’dan satın alınan Heinkel He-111 ve Focke-wulf Fw-58 uçaklarının yedek parçalarını istenmiş, olumsuz cevap alınmıştı. Bu kez Türkiye İngiltere’den kendi toprakları üzerinde düşürülen Alman uçaklarından çıkarılan hasarsız parçaların, yedek parça desteği için verilmesini istemişti. Bunun üzerine 8 adet He-111 motoru, motor parçaları ile uçuş aletlerini İngiltere göndermişti.
23 Haziran 1941: İngiltere’yle yapılan antlaşmalar sonucu pilotaj eğitimi için yollanan 1941-A devresi 20 havacı asteğmen ile İngiltere’den satın alınmış muhrip ve denizaltıları yurda getirecek denizci ekipleri, Mersin’den Mısır’ın İskenderiye limanına Refah şilebiyle yola çıkmışlardı. Gece saat 11 civarında Doğu Kıbrıs’ın açıklarında meçhul bir denizaltı tarafından torpillenerek batırılmıştı. Şilepte bulunan 202 kişiden 168 i hayatını kaybetmiş, 34 kişi kurtulmuştu. Denizaltı saldırısının Fransa veya Almanya hatta İtalya tarafından yapıldığı şüphelerine rağmen hiçbir zaman faili bulunamamıştı.
29 Haziran 1941: Fransızların (Nazi işbirlikçisi Vichy hükümetine ait) Martin Maryland tipi bombardıman uçağı motor arızası nedeniyle Fethiye yakınlarına zorunlu iniş yapmıştı. İnişte kırılan uçağın enkazı bulunduğu yerde bırakılırken üç kişilik uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
1 Temmuz 1941: Refah şilebi faciasından sonra İngiltere’de pilotaj eğitimine gönderilecek 1941-A devresinden yine 20 kişilik havacı asteğmen kafilesi bu kez trenle Ankara’dan Kahire’ye gitmek için yola çıkmıştı. Ekip Kahire’den sonra gemi ve uçakla uzun bir yolculuktan sonra İngiltere’ye ulaşmışlardı.
4 Temmuz 1941: Saint-Didier isimli mühimmat taşıyan (işbirlikçi Vichy hükümetine ait) Fransız gemisi Kıbrıs’tan kalkan üç İngiliz savaş uçağının taarruzları sonucu Antalya limanına sığınmıştı. Burada yine İngiliz uçakları tarafından torpillenerek batırılmıştı. Olayda 5 kişi ölmüş, 15 i ağır yaralı 275 asker kurtulmuştu. Gemiye atılan torpillerden biri hedefini ıskalayıp limandaki iskeleyi hasarlamıştı.
9 Temmuz 1941: Fransızların (işbirlikçi Vichy hükümetine ait) Lioré et Olivier LeO.20 tipi bombardıman uçağı motor arızası nedeniyle Antalya meydanına inmişti. İnişte kırılan uçak meydanda terk edilirken altı kişilik ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
11 Temmuz 1941: Fransızların (işbirlikçi Vichy hükümetine ait) Dewoitine D-520 tipi av uçağı motor arızası nedeniyle Finike yakınlarına zorunlu iniş yapmıştı. İnişte kırılan uçağın enkazı yerinde terk edilirken pilotu Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
19 Temmuz 1941: Bir Alman deniz keşif uçağı Edirne’nin Enez ilçesi sahilinde uçaksavar ateşiyle denize düşürülmüştü. Pilotu ölmüş, uçak hasarlanmasına rağmen sahile çekilmişti.
7 Ağustos 1941: Almanlara ait bir Junkers Ju-88 tipi bombardıman uçağı motor arızası sonucu Fethiye yakınlarında denize zorunlu iniş yapmıştı. Uçak kırılmasına rağmen sahile çekilmiş, uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti. Rusya’ya ait Tupolev Tu-2 tipi bombardıman uçağı iltica amacıyla Çaycuma meydanına inmişti. Uçak Çaycuma’da kalırken, üç kişilik uçuş ekibi Ankara’ya gönderilmişti.
15 Ağustos 1941: Nuri Demirağ’ın kendi kaynaklarıyla Yeşilköy’de kurduğu Gök Uçuş Okulu açıldı. Aynı yerde pist, uçak üretim atölyesi yapılmıştı. Okulda pilotaj eğitiminin yanısıra havacılığın değişik alanlarında kurslar da düzenleniyordu.
17 Ağustos 1941: Nuri Demirağ Yeşilköy’deki Gök Okulunun açılışı şerefine büyük bir havacılık şenliği düzenlemişti. Gazetelere göre izleyici katılımı 10.000 kişiyi geçmişti. Ayrıca Beşiktaş’taki Tayyare İmal Atölyesi yetersiz kaldığı için Yeşilköy’de kurduğu Tayyare Fabrikası da aynı gün açılmıştı. 1941-1944 yılları arasında Gök Uçuş Okulunda 16.000 saat uçulurken 290 pilot eğitimi tamamlanmıştı. Okulda Nu D.36 tipi uçaklarının yanısıra T. Hava Kurumu için üretilen iki adet THK-9 uçakları görev yapmıştı.
21 Ağustos 1941: İtalyanlara ait CANT-306 tipi dört motorlu bombardıman uçağı Fethiye civarına bilinmeyen nedenle zorunlu iniş yapmıştı. Kırılan uçağın ekibinin bir İtalyan denizaltısıyla kaçırıldığı varsayılmıştı.
25 Ağustos 1941: Tipi belirlenemeyen (?) bir İtalyan uçağı Fethiye yakınlarına zorunlu iniş yapmıştı. Uçak inişte ağır hasarlanmış olmasına rağmen uçuş ekibi görülememişti…
Eylül 1941: Amerikan yapımı Curtiss P-40 Tomahawk uçaklarında intibak eğitimi ve ardından Türkiye’ye uçarak getirmek için dört Türk pilot, Kahire yakınlarındaki Müttefik üssüne gitmişlerdi.
Ekim 1941: Ankara’ya intikal edip eğitime yeniden başlayan Hava Harp Akademisinde, iki İngiliz havacı yarbay uçuş birliklerini inceleme görevinden öğretmenliğe tekrar dönmüşlerdi.
15 Ekim 1941: Almanlar Rusya’da, güney cephesindeki ordularını Türk Komutanlarının ziyaret etmesi için davet etmişlerdi. Orgeneral A. Fuat Erde ve emekli Tümgeneral H. Emir Erkilet, Ju-52 tipi uçakla önce Romanya, oradan da Rusçuk, ardından kâh tren, kâh otomobil ve uçakla Almanların Güney Ordular Grubu Karargâhının bulunduğu Alexsandriya’ya gitmişlerdi. Burada değişik birlikleri gezmişlerdi.
21 Ekim 1941: Kara Harp Okulundan 1941-B devresinden 101 havacı subay mezun olmuştu.
28 Ekim 1941: Almanların Güney Cephesini ziyaret eden Türk heyeti bu kez Finlandiya yakınlarında Hitler’le görüşmüşlerdi. Görüşmeyi takiben uçakla Berlin’e geçmişlerdi.
4 Kasım 1941: Berlin’de bulunan Türk heyeti, bir Alman uçağıyla Yeşilköy’e dönmüştü.
22 Kasım 1941: */ Kahire yakınlarındaki İsmailiye meydanında P-40 Tomahawk eğitimlerini tamamlayan Türk pilotlar, ilk dört uçağı teslim almıştı. Ekip uçakları uçurarak önce Adana’da mola vermiş, ardından Ankara’ya getirmişlerdi. Daha sonra yine Türk uçucular tarafından getirilen uçaklar, İzmir’de yeni oluşturulan 43. Tayyare Bölüğüne verilmişti.
*/ Uçaksavar bataryalarının görev uygulamalarında değişiklik olmuş, Genelkurmay Başkanlığı Hava Müşavirliği uçaksavar birliklerine düşman uçağı görüldüğünde “ATEŞ ET” emri vermişti! Uçak tanıma eğitimleri neredeyse hiç (!) olan uçaksavarcılar, Türk uçaklarına ateş açmaya başlamışlardı: Gözünden vurulan bir pilot Kahire’de Müttefik hastanesine götürülmesine rağmen kurtulamamıştı. Bir başka pilot uçağına isabet eden mermilerden birisiyle belinden vurulmuş, uçağını zorlukla indirebilmişti.
Aralık 1941: Türkiye’nin çok azalan akaryakıt stokları için Rusya’dan tankerlerle Karadeniz’den taşınarak İstanbul’a iletilen çeşitli akaryakıtlarla (uçak ve araç benzini, motorin vb.) normal seviyeye ulaşmıştı.
3 Aralık 1941: Bir Rus bombardıman uçağı yakıtsızlıktan Rize açıklarında denize inmişti. Uçak inişte kırılırken, denizden kurtarılan beş kişilik uçuş ekibi Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
17 Aralık 1941: İtalyanların CANT Z-1007 tipi bombardıman uçağı yakıtsızlıktan Köyceğiz civarında sahile zorunlu iniş yapmıştı. İnişte uçak kırıldığı için enkaz bulunduğu yerde terk edilmiş, beş kişilik uçuş ekibi de Ankara’ya gönderilerek enterne edilmişti.
31 Aralık 1941: */ D.H.Y. yıl içinde Adana’ya tarifeli sefer başlatmıştı; ayrıca yıl boyu 177.060km uçarken, 2.189 yolcu ve 5.710kg kargo taşımıştı.
*/Türk Hava Kuvvetlerinin toplam personel mevcudu 3.200 kişiye ulaşmıştı.
*/ Kayseri Tayyare Fabrikasında yıl boyunca beş adet Magister Miles uçağı üretilmişti. Ayrıca Etimesgut Uçak Fabrikasında üretimi başlayacak Miles Magister uçakları için Kayseri Tayyare Fabrikasından bir tane örnek uçak talebi de karşılanmıştı.
*/ Yıl boyunca T. Hava Kuvvetlerinde 12 uçucu uçak kazalarında hayatını kaybederken, Refah şilebi faciasında da 14 havacı subay şehit olmuştu.
Devam edecek…