Uçak motorunun tüm parçalarını üretecek noktaya gelen TUSAŞ Motor Sanayi (TEI), bu alanda dünya devi olan General Electric’le (GE) ortaklığında dev bir adım daha attı. Gebze Teknoloji Serbest Bölgesi’nde açılan Ar-Ge merkezinde geleceğin uçakları için motor tasarımı yapılacak. TEI, geleceğin savaş uçağı F-136’nın motor üretim programından da 3 milyar dolar pay alacak.
Savaşan Şahin olarak da anılan F-16 savaş uçağı projesi kapsamında 24 yıl önce kurulan TUSAŞ Motor Sanayi A.Ş. (TEI), uçak motoru parçası üretimi, motor montajı ve bakımının yanında geleceğin uçaklarının motor tasarımını da yapmaya başladı. Türk mühendisleri, TEI’de yüzde 46.2 ortaklığı bulunan dünya devi GE’nin mühendisleri ile birlikte Gebze Teknoloji Serbest Bölgesi’nde 2 milyon 270 bin TL yatırımla hayata geçen Türkiye Teknoloji Merkezi’nde (TTM) ticari ve askeri uçak motorlarının tasarım ve geliştirme çalışmalarını yapıyor.
TSK’nın ihtiyacı karşılanacak
Geçen yıl geçici bir ofiste birlikte çalışmaya başlayan Türk ve yabancı uçak mühendisleri, yeni ve modern merkeze taşındı. Türkiye Teknoloji Merkezi’nin açılışını yapan Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Türkiye’nin savunma ve havacılıkta uluslararası standartlarda sanayi altyapısına kavuştuğunu belirterek, "Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarını mümkün olduğu ölçüde yurt içi geliştirme projeleriyle karşılamayı planlıyoruz. Büyük yatırımlar gerektiren havacılık alanında uluslararası konsorsiyumlarla savunma sanayimizin projelere katılımı sağlanıyor" dedi.
Uluslararası oyuncu olduk
Toplam bedeli 200 milyar doları bulacak avcı-bomdardıman uçağı (JSF-Joint Strike Fighter) projesine tam ortak olarak katılan 9 ülkeden birinin Türkiye olduğunu hatırlatan Gönül, "Hava Kuvvetleri Komutanlığımızın geleceğin savaş uçağı ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflediğimiz bu projede önemli önceliğimiz, sanayicimizin projede etkin rol alması. JSF Projesinde, Türk savunma sanayii, 6.5 milyar dolar pay alacak. Bu başarının arkasında, savunma ve havacılık sanayimizin uluslararası bir oyuncu olma aşamasında ulaştığı seviye de önemli rol oynadı" diye konuştu.
Bölgesel motor merkezi oluruz
JSF projesinde uçak motorlarıyla ilgili temel hedefin çerçevesini de çizen Bakan Gönül, "İleri teknoloji parça üretmek, Türkiye’de üretim hattı kurmak, hem kendi motorlarımızı hem de bölge ülkelerinin motorlarını üretip bakım ve onarımını yapacak ’bölgesel bir motor merkezi’ olmak istiyoruz" ifadesini kullandı. Bakan Gönül, JSF’de motor kompresörlerinin üretimiyle ilgili 3 milyar dolar tutarında, son derece önemli iş payını TEI’nin aldığını hatırlatarak projenin ilerleyen döneminde bu katılım daha da artabileceğini kaydetti.
120 askeri helikopteri Türkiye’de üreteceğiz
Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, çok amaçlı helikopter alımıyla ilgili ihalenin ne zaman yapılacağına ilişkin soru üzerine, "Konuyu 1 Temmuz’daki İcra Kurulu’na yetiştirmeye çalışıyoruz. 120 helikoptere ihtiyaç var. Bunun için hazır alım değil Türkiye’de imalatı esas alıyoruz. Genel maksatlı askeri helikopter olacak bunlar" yanıtı verdi. Rusya’dan helikopter alımının gündemde olmadığını da söyleyen Gönül, "ATAK helikopterini ABD’den talep ettik, ancak alternatiflere de arkadaşlar bakıyor. Aslında talebimiz ABD’den. Çünkü bizdeki helikopterler Süper Kobra’lar. Altyapı Süper Kobra’ya göre ayarlandığı için ona devam etmek istiyoruz" dedi.
5 yıl içinde mühendis sayısı 240’ı geçecek
Enerji, altyapı, medya, su, ulaşım, sağlık, finans alanlarında faaliyet gösteren ABD merkezli dünya devi GE’nin, ticari ve askeri uçak motoru üreten kuruluşu GE Aviation’ın mühendisleri, Gebze’deki Türkiye Teknoloji Merkezi’nde tüm ticari ve askeri uçak motorları için teknoloji tasarlayıp geliştirecek. TEI ve GE birlikteliği ile kurulan ve halen 55 mühendisin görev aldığı Türkiye Teknoloji Merkezi’nde çalışacak mühendislerin sayısı 2014 yılında 240’ı geçecek. Bu 240 mühendisten 120’si TEI’nin ve 120’si de GE mühendisi olacak.
TEI, 310 milyon dolar ciroya ulaştı
TUSAŞ Motor Sanayi (TEI) Yönetim Kurulu Başkanı, Emekli Hava Tuğgeneral Bora Çağlar, Ar-Ge merkezinin açılışının TEI için dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, "TEI, 1985 yılında F-16 projesi kapsamında kuruldu. Bugün; uçak motor parça üretimi, motor montaj ve revizyon, müşteri destek hizmetleri ve tasarımı yapıyor. 2008 yılında toplam ciromuz 310 milyon doları buldu. İhracatımız da 170 milyon dolar oldu" dedi.
Savunma sanayii Ar-Ge’ye 510 milyon dolar harcıyor
Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, TEI ve GE Aviation işbirliğinde "her iki tarafın da kazanacağını" belirterek "Dünyadaki ekonomik kriz ortamında ülkemizde böyle bir yatırımın gerçekleşmesi çok önemli. Türk savunma sanayisi, geçen yıl 510 milyon dolar Ar-Ge (araştırma-geliştirme) harcaması yaptı. Bu da bu sektördeki gelişimi gösteriyor" diye konuştu.
Hürriyet
