Elon Musk’ın şirketi SpaceX, Crew Dragon adlı uzay aracını iki astronotla birlikte uzaya gönderiyor. İşte bu görevle ilgili merak edilen sorular ve yanıtları...
Neden bir özel şirket NASA'nın astronotlarını taşıyor?
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), 2000'lerden beri Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) ekibinin taşınması işini devretmeyi planlıyordu. 2003'te Columbia uzay aracı Dünya'ya dönerken düşmüş, ardından NASA Ay'a seyahat edecek bir uzay aracı geliştirme işine yoğunlaşmıştı.
ISS'ye ekip ve kargo taşımada özel şirketleri kullanmak bu program açısından gerekli bir adımdı. 2014'te girişimci Elon Musk'ın şirketi SpaceX ve havacılık devi Boeing, NASA'nın ekip transferi için açtığı ihaleyi kazandı. SpaceX, astronotları taşıyan uzay aracı Crew Dragon'u bugün Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden Falcon 9 roketi ile ateşleyecek.
SpaceX nedir?
SpaceX, Falcon 9 ve Falcon Heavy roketleri eşliğinde uzay araçlarına ticari ve hükümet ile güdümlü kalkış hizmetleri sağlayan bir Amerikan şirketi. Elon Musk, uzay ulaşımının maliyetini düşürerek Mars'ta koloni kurma amacıyla 2002'de şirketi kurdu.
SpaceX, yeniden kullanımını sağlama amacıyla roket parçalarını itici güçle Dünya'ya geri getiren ilk özel şirket oldu. ISS'ye düzenli kargo uçuşları yapan şirket, artık astronot taşımayı da hedefliyor. Şirket, Starship adı verdiği ve insan taşıyan daha büyük uzay araçları geliştirmeye çalışıyor. Böylece Mars'a yerleşim adımlarının hızlandırılması hedefleniyor.
Elon Musk kimdir?
Güney Afrika'da doğan Elon Musk, online ödeme servisi PayPal ve eBay satışlarıyla 160 milyon dolar servet edindi. İnsanları uzaya taşıma arzusuyla SpaceX'i kurdu. Bunun dışında Tesla gibi elektrikli araba üretimine ağırlık veren başka şirketler de kurdu.
Renkli kişiliği ve yaşam tarsi ile bazı film karakterlerine esin kaynağı oldu (Robert Downey Jr'ın Marvel'deki Tony Stark karakteri). Ancak attığı kimi tweetler nedeniyle hakkında dava açıldı ve Tesla'nın CEO'su olmaya devam etse de başkanlık görevinden alındı.
Bu sefer, neden önemli?
Uzay mekiğinin 2011'de fonksiyonunun sona ermesiyle NASA kendi astronotlarını Soyuz araçlarıyla taşıması için Rusya'ya on milyonlarca dolar ödeme yapıyor. Florida'dan Crew Dragon'un kalkışı, 9 yıldır ABD topraklarından uzaya ilk insan taşıma misyonu olacak. Bu nedenle uzaya insan taşıma yarışında Amerika'nın prestijini yeniden kazanmasında önemli bir adım olarak görülüyor. Bu ayrıca bir özel şirketin astronot taşıdığı ilk sefer olacak.
Crew Dragon nedir?
Crew Dragon, bugün ISS'ye astronotları taşıyacak olan uzay aracı. Dragon adı verilen ve kargo amaçlı imal edilen uzay aracının geliştirilmiş hali denebilir. Maksimum 7 kişi taşıma kapasitesine sahip, ama NASA uçuşlarında dört kişi taşınacak.
Küçük roket motorlarıyla donanımlı olması sayesinde uzayda manevra yapabilen ve uzay istasyonuna kendi başına kilitlenebilen özellikte. Daha önce insan taşıyan uzay araçlarının tersine bunda ekip kabininde düğmeler yerine dokunmatik ekran kontrolü bulunuyor.
Astronotlar kimler?
NASA astronotları Bob Behnken ve Doug Hurley 2000'de seçilmiş ve uzay mekiği ile iki kez uzay uçuşu yapmıştı. Hurley uzayda toplam 28 gün 11 saat, Behnken ise 29 gün 12 saat kalmış, 37 saati de uzay yürüyüşü ile geçirmişti. Her ikisi de astronotlarla evli.
Astronotlar araçta ne yapacak?
Crew Dragon ile yörüngeye girdikten sonra astronotlar aracın çevre kontrol sistemini, göstergeleri, kontrolleri ve manevra motorlarını teste tabi tutacak. Uzay istasyonuna kilitlenmek üzere yakaşırken otomatik kilitleme sistemini kontrol edip, aracın istasyondaki diğer görevler için uygunluğunu test edecekler. Dünya'ya dönüş sırasında ise Crew Dragon, Atlantik Okyanusu'na paraşütle iniş yapacak. Daha sonra kapsül ve ekip, Go Navigator adlı gemiye alınacak.
Kalkış sırasında sorun olursa ne olacak?
Crew Dragon, acil durum anında ekibin hayatını kurtarmak üzere tasarlanmış bir iptal sistemine sahip. Kalkış sırasında roket motorunda kesinti gibi herhangi bir sorun olursa, araçtaki motor devreye girerek ekibin bulunduğu kapsülü paraşütle roketten dışarı fırlatacak.
Astronotların tulumu nasıl tasarlanmış?
Astronotların kapsülde giyeceği tulumun tasarımı eski tasarımlardan oldukça farklı. Eski turuncu renkli kaba Tulum ve yuvarlak kaskların tersine, SpaceX tulumları ince ve beyaz renkli, kaskları ise üç boyutlu yazıcılarda her astronotun ölçüsüne uygun özel imal edilmiş.
Bu giysiler, Hollywood filmlerinin kostüm tasarımcısı ve Batman, X-Men ve Thor gibi filmlerde çalışmış Jose Fernandez tarafından tasarlanmış. Tasarımda, kabin basıncının düşmesi gibi acil durumlarda astronotları korumaya yönelik pratik unsurlara da dikkat edilmiş.
Sonra ne olacak?
Crew Dragon seferi başarılı olursa SpaceX ISS'ye 6 "operasyonel" sefer daha yapacak. NASA ile yapılan 2,6 milyar dolarlık sözleşme bunu gerektiriyor. Boeing'in de NASA ile yaptığı 4,2 milyar dolarlık anlaşması, CST-100 Starliner aracı ile uzay istasyonuna astronot taşınmasını içeriyor.
BBC-Türkçe
