MİLLİ JET İÇİN DEV TEKLİF

İngiliz motor devi Rolls Royce'nin üst düzey yetkililerinin, önceki hafta gerçekleştirdiği Türkiye ziyaretinin ayrıntıları netleşmeye başladı. CEO'su Warren East başkanlığındaki heyetle Ankara'da temaslarda bulunan Rolls Royce'nin, ilk Milli Jet TF-X'in motor tasarımı ve üretimine talip olduğu kamuoyuna sızmıştı. CEO East, önce Başbakan Binali Yıldırım'la, ardından da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la basına kapalı birer görüşme gerçekleştirmişti. O görüşmelerin kilit ayrıntılarına ise AKŞAM ulaştı.

YENİ GÖRÜŞMELER YOLDA

Edinilen bilgiye göre Rolls Royce, Milli Jet'in motor üretimine talip olurken, Ankara'nın üzerinde hassasiyetle durduğu, 'ortak üretim', 'bilgi-teknoloji transferi' ve 'üçüncü ülkelere satış' dahil tüm hakların Türkiye'de bulunmasını içeren bir teklif önerdi. Rolls Royce'un bu teklifi, önümüzdeki süreçte yapılacak yeni görüşmelerde karşılıklı olarak değerlendirilecek.

2023 YILINDA İLK UÇUŞ

Ankara, teklife 'evet' derse, Milli Jet'in motor tasarımı, üretimi, teknoloji transferi ortaklaşa geliştirilecek. Türkiye, 2020 yılında seri üretim aşamasına geçilmesi, 2023 yılında ise ilk uçuşunu yapması hedeflenen Milli Jet TF-X'i, İngiltere'nin onayı aranmaksızın istediği üçüncü ülkeye satabilecek. Milli Jet'in, yazılım ve silah sistemleri de tümüyle yerli olacak.

Önce bir Türk firmayla anlaşacak

Türkiye, Rolls Rolce tarafından yapılan teklife yeşil ışık yakarsa, İngiliz devi önce Türkiye’deki bir firmayla ortaklık anlaşması imzalayacak. Kurulacak bu ortaklık uçağın motorunu birlikte tasarlayacak. Tasarımın ardından motorun geliştirilmesi ve üretimi de yine bu ortaklık tarafından gerçekleştirilecek. Tamamlanan motora ait tüm bilgi ve teknoloji eksiksiz olarak Türkiye'ye transfer edilecek.

'ATAK'taki sıkıntılar yaşanmayacak

Türkiye daha önce, Milli Helikopter ATAK'ın üçüncü ülkelere satışında sıkıntı yaşamıştı. ATAK helikopterlerin motoru İtalyan Agusto'dan sağlanmış, ancak motor bloğunun bazı parçalarının Washington’da sertifikalandırılmış olması nedeniyle, üçüncü ülkelere satışta ABD'den kaynaklanan sorunlar ortaya çıkmıştı. Washington sertifikalı olması, ATAK helikopterlerinin üçüncü ülkelere satışında ABD kongresinin onayı gerekmişti. Türkiye hali hazırda Azerbaycan, Pakistan, Katar başta olmak üzere birçok ülkeyle ATAK helikopterlerinin satışı konusunda çeşitli görüşmeler yürütüyor.

Onay almak yok!

Teklif edilen anlaşmanın en önemli maddesini ise Milli Jet TF-X'in üçüncü ülkelere satışında, motor aksamının ortaklaşa üretilmesinden kaynaklanan bir engelin bulunmaması oluşturacak. Ankara üretilecek uçağı, herhangi bir ülke, şirket veya kuruluştan 'onay' almadan satabilecek.

Görüşülecek

Türkiye'nin Rolls Royce tarafından yapılan bu teklifi değerlendirmeye aldığı ve konunun önümüzdeki haftalarda gerçekleştirilmesi planlanan Savunma Sanayi İcra Komitesi’nde görüşüleceği ifade ediliyor.

MAHMUT GÜRER-AKŞAM