KANADA’DA F-35 KRİZİ

Kanada’nın Temmuz 2010’da alımına karar verdiği 65 adet F-35 savaş uçağı, ülke siyasetinde hükümetin güvenilirliğini sarsan bir krize neden oldu. Ülkenin sayıştayı konumundaki Genel Federal Denetçi Michael Ferguson’un yaptığı incelemeler sonucunda, Kanada Savunma Bakanı Peter MacKay’in 2010’da 14.7 milyar dolar olarak açıkladığı 65 F-35 Lightning II Joint Strike Fighter tipi savaş uçağının toplam maliyetinin aslında 25 milyar dolar olduğu ortaya çıktı. Şimdi muhalefet hükümeti, uçakların gerçek maliyetini halktan gizlemekle suçluyor ve Başbakan Stephan Josep Harper’ın istifa etmesini istiyor.

Kanada’da F-35 krizi Parlamento Bütçe Komisyonu’ndan Kevin Page’in son federal seçimlerden birkaç hafta önce savaş uçaklarının maliyetinin 30 milyar dolara yakın olduğunu gösteren bir rapor yayınlaması ile başlamıştı. Savunma Bakanlığı bu raporu yalanlayarak maliyetin 14.7 milyar dolar olduğunu açıklamıştı. Seçim döneminde F-35’lerin maliyeti konusu kapatılırken Genel Federal Denetçi Michael Ferguson, dün 65 uçağın maliyetinin aslında 25 milyar dolar olduğunu açıkladı.

İstifa çağrısı

Açıklama ülke gündemine bomba gibi düşerken Başbakan Harper tarafından atanan Ferguson, federal parlamentoya toplam alım bedelini 14.7 milyar dolar olarak bildirdiğini, bu dahil birçok detayın da Mayıs 2011’de yapılan seçimlerden önce Başbakan Harper ve kabine üyelerince bilindiğini belirtti. Genel Denetçi “Gerçekleri açıklama fırsatları vardı, ancak bunu kullanmadılar” dedi.

Ferguson’un açıklamaları üzerine muhalefet ayağa kalktı. Liberal Parti Başkanı Bob Rae, Başbakan Harper’ı istifaya çağırdı. “Başbakan, ‘Benin hatam değil, ben yapmadım, başkalarının sorumluluğunda bir iş’ diyerek bundan sıyrılamaz. Sayın Harper, üst katta neler olup bittiğinden haberi olmayan genelev piyanisti olduğunu iddia edemez. Aylar boyunca parlamentoyu yanılttılar. Seçimlere kadar Kanada halkını kandırdılar” dedi. Yeni Demokratik Parti lideri Thomas Mulclair ise “Muhafazakar hükümet, Kanada’yı görülmemiş bir şekilde kandırdı” diye tepki gösterdi.

Savaş uçaklarının kralı olacak

-  Amerikalı Lockheed Martin Havacılık şirketinin geliştirdiği F-35 savaş uçağı, tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlandı.

-  F-35 radara yakalanmıyor, sesten hızlı uçuyor.

-  Gelişmiş havacılık elektroniği pilotlara çatışma alanını gerçek zamanlı görme şansı veriyor.

-  Sensörlerinin elde ettiği veriler deniz, hava ve karadaki komuta merkezleri ile paylaşılabiliyor. Bu özelliği F-35’leri ABD’nin filosunun iletişimini sağlamasında kilit konuma taşıyor.

Türkiye 100 adet F-35’i 16 milyar dolara alacak

Türkiye 2 bin 443 adet üretileceği açıklanan F-35 jetlerinin ilk nesli olan F-35A’dan 100 adet alacağını ABD’ye iletmişti. İlk etapta alınacağı açıklanan 4 jetlik sipariş 2’ye düşürülmüş, ancak 100 jetlik alım planında indirime gidilmeyeceği duyurulmuştu. Türkiye’nin proje kapsamında 2015’te teslim almayı öngördüğü iki adet F-35A model savaş jeti için Savunma Sanayi Müsteşarlığı yetkili kılınmıştı. Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, bir soru önergesine verdiği yanıtta proje kapsamında toplam 16 milyar dolar ödenmesinin beklendiğini açıklamıştı. Türkiye’nin F-35 projesinin ortağı olmak amacıyla “Konsept Gösterim Evresi, Sistem Geliştirme-Gösterim Evresi ve Üretim, Destek-Sürekli İyileştirme Evresi’ne” toplam 315 milyon ABD doları ödediği öğrenildi. Askeri kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Türkiye’nin F-16’lar ile birlikte kullanmayı öngördüğü F-35 jetlerinin tamamının 2023’e kadar envantere dahil edilmesi öngörülüyor. Kaynaklar, Türkiye’nin öngördüğü jet alımı kapsamında jet başına maliyette yaşanabilecek artışa karşın toplam maliyetinin 16 milyar doları aşmasının beklenmediğini de ifade etti.

MERİÇ TAFOLAR - Milliyet