İKİ YALIYA ‘TARİHİ İHYA’

2002’de esrarengiz bir yangınla kül olan ve THY eliyle yeniden yaratılan Boğaz’ın en nadide eserlerinden Naime Sultan Yalısı bahçesine, Anıtlar’dan izinle, orijinal planlarında yer alan seyis evi ve hamam asıllarına uygun olarak inşa edilecek.

Boğaziçi Köprüsü’nün hemen altında, Boğaz’ın mavi sularının yanında, 2002 yılında bir gece yarısı çıkan şüpheli yangında kül olan Naime Sultan ve yanındaki Hatice Sultan Yalısı, kullanım hakkının Türk Hava Yolları’na verilmesinin ardından yeniden hayat bulmaya başladı. Yüzde 80’i yanan Naime Sultan Yalısı’nın restorasyon ve diğer inşaat işlerini, Süleymaniye ve Ortaköy camileri, Kâbe’deki revakların restorasyonu ile Anadolu yakasında Mimar Sinan Camisi ve Çamlıca Cami’nin inşaatını yapan Gürsoy Grup üstlendi. Dış hava koşullarından zarar görmemesi için etrafı kapatılıp korumaya alınan Hatice Sultan Yalısı ise ‘askıya alma” tekniğiyle havaya kaldırılıp altına çelik destekler konuldu. Yalı daha sonra parça parça restorasyona alındı.

90 YILLIK HARİTADAN

1927 yılından kalma pervititch sigorta haritalarında ve 1940 yılından kalma hava fotoğraflarında Naime Sultan Yalısı’nın bahçesinde görülen, ancak zamanla yok olan seyis evi ve hamam için de Anıtlar Kurulu’na başvuruda bulunuldu. Anıtlar Kurulu her iki yapının da ‘ihya’ edilmesi projesine onay verdi. Her iki yapının temellerine ulaşabilmek için Naime Sultan Yalısı’nın bahçesinde arkeolojik kazı çalışmaları da yapıldı. Binaların temel röleveleri alındıktan sonra iki bina da aslına uygun olarak yeniden inşa edildi. Seyis evi yapılacak otelin restoranı olarak kullanılacak.

THY’nin “Boğaz’ın yeni markası” olarak hayata geçirdiği otel projesi kompleksi, Hatice ve Naime Sultan yalıları dışında, selamlık, karakol, hamam, pavyondan oluşuyor.

OTEL OLACAK

THY, VIP yolcularını deniz yoluyla otele getirip, check-in işlemlerini otelde yapıp, tekrar tekneyle uçağa götürecek. Naime Sultan Yalısı ile hemen yanındaki Hatice Sultan Yalısı, 96 odalı otel olarak müşterileri ağırlayacak. Otelin bütün odaları “Sultan odası” yani “Kral dairesi” olacak.

Birileri yaktı ama kimse bulunamadı

Naime Sultan Yalısı’ndaki yangının nedeni, ilk polis kriminal raporunda  elektrik kontağı olarak belirlendi. Ancak ikinci rapor aksi yönde çıktı. Bu raporda binanın benzinle tutuşturulduğu tespiti yapıldı. Ancak binayı kimin, ne amaçla yaktığı asla belirlenemedi. Yangının ardından, binanın restore edileceği, okul olarak kullanılacağı açıklandı. Ancak öyle de olmadı. Yalının bahçesi önce otopark oldu, ardından da yalı restore edilip otel olması için kiraya verildi.

Yandı otopark oldu

II. Abdülhamİd’in kızı Naime Sultan için 1800’lerde inşa edilen yalı, 1909’dan 13 Temmuz 2002’deki yangına dek Gaziosmanpaşa İlkokulu olarak kullanıldı. Yangınla kullanılamaz hale geldi. Yalının bahçesi 5 yıl boyunca da İstanbul Trafik Vakfı’nca otopark olarak kullanıldı.

KULÜPTÜ

1800’lerin sonunda V. Murat’ın kızı Hatice Sultan için inşa edilen yalı ise 1972’de Yüzme İhtisas Kulübü’ne tahsis edilmiş, sözleşmesi yenilenmeyen kulüp, 2006’da polis aracılığıyla tahliye edilmişti. 2008’de İl Genel Meclisi’nce yapılan ihale ile KDV hariç yıllık 5 milyon 400 bin liraya, okul yapmak için gelir sağlamak amacıyla 25 yıllığına, THY’nin yüzde 50 ortağı olduğu ikram kuruluşu Türkish Do&Co’ya kiraya verilmişti.

‘Bu bir ihya değil yapılaşma’

Mimarlar Odası İstanbul Şubesi Genel Sekreteri Ali Hacıalioğlu, Naime Sultan Yalısı’nın bahçesine yapılan seyis evi ve hamamla ilgili şu iddialarda bulundu: “İhya yolunun, tamamı mutlak yapılaşma ve inşaat yasağı altındaki yerlerde inşaatın gerekçesi olarak kullanıldığını sıkça görüyoruz. Tarihi yarımadada da benzer uygulamaları var. Burada temel bir yanlış var. Naime Sultan Yalısı müştemilatı olduğu anlaşılan yapının, ihya yoluyla yeniden elde edilmesi süreci, aslında günümüzdeki otele kiralanan yapıya bir ek hizmet binası elde etmek.”

Eyüp SERBEST-Hürriyet