Onlar milli gururumuz Türk Hava Yolları’nın 10 bin 400 kabin memurundan sadece ikisi, Feride Tezgel ve Ali Yıldırım. Ortak özellikleri ise çoğu meslektaşından farklı olarak engelli yolcularla kolay iletişim kurmalarını sağlayan işaret dilini biliyor olmaları. Feride Tezgel işaret dilini işitme engelli anne ve babasından öğrenmiş. “Herkesle kolaylıkla anlaşabiliyorum” diyen Tezgel, yerden binlerce metre yüksekte yardıma ihtiyaç duyan engelli yolcuların bir an olsun yanlarından ayrılmıyor.
KENDİLERİNİ ANLADIĞIMIZI HİSSETTİRİYORUZ
Uçuş sırasında işitme engelli yolcuların yanı sıra bedensel engelli yolcularla da karşılaştığını söyleyen genç kabin memuru, bu özel yolculara ne gibi hizmetler verdiklerini şöyle anlatıyor:
“Uçuştan önce amirlerimizden yolcu bilgilerini alıyoruz. Özel durumlu bir yolcu var mı? Ailesiyle birlikte seyahat etmeyen, çocuk yolcular olsun, yaşlılar olsun, tekerlekli sandalyeli yolcular olsun. Bunlar kabin ekipleri ile uçuş öncesi paylaşılıyor. Bu tür yolcularla ilgilenecek bir kabin memuru oluyor her uçakta. Çocuklar her zaman gözümüzün önünde oluyor. Yemek servisinde öncelik veriyoruz kendilerine. Yürüme engelli yolculara klinik destek ekibi geliyor. Zihinsel engelli bir yolcu varsa zaten ailesiyle seyahat ediyor. Hepimiz hassasiyetle yaklaşıp valizine yardım ediyoruz, yer numarasını gösteriyoruz. Hangi koltukta oturuyor, görme engelli bir yolcu varsa kendisiyle ayrı bir brifing yapıyoruz. Çıkışların nerede olduğunu anlatıyoruz, ihtiyaç olması halinde lavaboya götürüyoruz. Oksijen maskelerinin, bizi çağırmaları gereken butonun nerede olduğunu, acil çıkış kapısından kaç adım uzakta olduklarını, tuvaletlerin nerede olduğunu söylüyoruz veya kendilerine eşlik ederek de anlatabiliyoruz. Uçuş boyunca o yolcuya özel ilgi gösteriyoruz. Ben önce kendimi tanıtıyorum işaret diliyle. ‘Bir şeye ihtiyacınız varsa uçakta bir buton var. Oradan çağırabilirsiniz bizi’ diye söylüyorum. Uçuş boyunca kendileri ile iletişim kurabilecek birilerin olduğunu hissettirmeye çalışıyorum.”
İster Türk olsun ister yabancı, herkesle kolaylıkla anlaşabildiğini anlatan Tezgel, “İngilizce ortak bir dil olduğu ve yolcular da bazı ortak kelimeleri bildikleri için çok kolaylıkla anlaşıyorum. Bir kelimenin karşılığı o onda aklınıza gelmiyorsa bile, ona yakın vücut diliyle, biraz da dudağınızla söyleyerek o kişiye anlaşabiliyorsunuz. “diyor. “Ne tür tepkiler alıyorsunuz yardımcı olduğunuz engelli yolculardan? “ şeklindeki sorumuz üzerine de, “Teşekkür ediyorlar. Onun haricinde diğer yolcular da ‘Aaa siz işaret dili mi biliyorsunuz ? Ne kadar güzel! Sizi özellikle mi planladılar?’ diyorlar.
ESKİ MİLLİ GÜREŞÇİ OLAN AMCAMDAN ÖĞRENDİM
THY’nin bir diğer kabin memuru Ali Yıldırım ise işaret dilini Ampute Güreş Milli Takımının eski sporcularından olan amcası ve halasından öğrendiğini söylüyor. 6 yaşına kadar işitme engelli olan halası ile zaman geçirdiğini anlatan Yıldırım, “Hatta belli bir yaşa kadar konuşamayınca annem ve babam korkmuş. ‘Acaba bizim oğlumuz da işitme engelli mi diye’. Halamı örnek aldığım için konuşmamışım belli bir yaşa kadar, ben de işaret diliyle konuşmuşum. Ama bir sıkıntı yokmuş. Bir uzun uçuş dönüşünde engelli yolcu ekonomi sınıfında seyahat ediyordu ben ise business class’ta idim. İlgilendim kendisiyle, çok şaşırdı. Ekip arkadaşlarım bile şaşırdı. Hem siz mutlu oluyorsunuz bu durumda hem yolcu mutlu oluyor.” diyor.
Yabancılarla Türklerin kullandıkları işaret dilinin farklı olduğunu anlatan Yıldırım, “Bölge bölge bile değişebiliyor, Türkçe ve İngilizce’den ziyade. Ankara işaret dili, İstanbul işaret dili gibi ülke içinde bile farklılık gösterebiliyor. Eğer işitme engelli biri, uluslararası anlamda eğitim almamışsa kendi yaşadığı bölge ile ilgili bir işaret dili oluşturabilir. Sadece o kişiye bile özel olabilir o işaret dili. “şeklinde konuşuyor.
60 KİŞİLİK İSRAİLLİ GRUBA ÖZEL EKİP
Engelli yolculara yönelik hizmetlerini çeşitlendirdiklerini ve bu özel dili bilen kabin memuru sayısını artırmaya çalıştıklarını belirten Türk Hava Yolları Kabin Hizmetleri Başkanı Nevin Çolak, eğer önceden, rezervasyon sırasında talepte bulunurlarsa, ilgili uçuşlara “işaret dili” bilen kabin ekipleri planladıklarını söyledi. Çolak, örnek olarak da acentenin geçtiğimiz yıl, Fransa’dan Türkiye’ye gelecek olan 60 kişilik işitme engelli yolcu grubu olduğunu paylaşmasıyla Paris-İstanbul seferine özel bir planlama yaparak işaret dili bilen kabin ekiplerini planlamalarını gösterdi.
KAPTANIN ANONSUNU İŞARET DİLİYLE ANLATINCA ALKIŞ KOPTU
O uçuşta yer alan kabin memuru Feride Tezgel,”Evrensel işaret dilini bilen bir arkadaşımız kaptanın anonsunu yolculara direkt olarak işaret dili olarak aktardı. Çok şaşırdılar ve mutlu oldular. Hepimizin onlarla iletişim kurabilmesi onlara mutluluk verdi, çok şaşırdılar. ‘Nereden biliyorsunuz, nasıl öğrendiniz ?‘ gibi sorular ordular. Çok heyecanlandılar. Uçakta büyük bir alkış koptu. O uçuş benim için çok özeldi.” diye konuştu.
ENGELLİ YOLCULARA HANGİ HİZMETLER VERİLİYOR
Kabin Hizmetleri Başkanı Nevin Çolak, THY olarak engelli yolculara yönelik verdikleri hizmetleri ise şöyle sıraladı:
“Fiziksel olarak engeli bulunan veya yardıma ihtiyaç duyan tüm yolcularımız için tekerlekli sandalye hizmetimiz bulunuyor. Yolcularımıza check-in işlemi akabinde uçağa kadar eşlik ediliyor ve kabin personelimiz de koltuklarına yerleşmelerine yardımcı oluyor. Uçaktan ayrılırken de havalimanı dışına kadar yolcularımıza eşlik ediliyor. İşitme ve görme engelli yolcularımız için yine uçak içinde farklı hizmetlerimiz mevcut. Örneğin, uçakta uçuş öncesi yaptığımız emniyetle ilgili bilgilendirmeleri, görme engelli yolcularımız için özel olarak ‘Braille alfabesinde’ hazırlanan “görme engelli yolcu emniyet kartı” ile yapıyoruz. Oksijen maskesinin acil durumda kullanımı, kemerin açılma ve bağlanma şeklini, kabin memuru çağırma butonu ile kabin ekibine nasıl ulaşabileceğini, en yakın acil çıkışı hakkında bilgilendirme yapıyoruz. “
Çolak, ayrıca uçak içi eğlendirici sisteminde (IFE hizmeti olan uçaklarda ) Engelsiz Film seçeneği bulunduğunu ve işitme engelli yolcuların bu seçenekten faydalanarak bazı filmleri izleyebildiklerini açıkladı. Zihinsel engelli yolcuların ise sadece acil pencere hizasına oturtulmadıklarını, bu yolcuların refakatçileri ile seyahat etmeleri gerektiğini ifade etti. Çolak, THY İstihdam Müdürlüğü’nün kabin memuru işe alım süreçlerinde online başvuru formuna yabancı dillerin yanı sıra işaret dilini bilme seçeneğini de eklediğini, bunun da gelecekte işaret dili bilen kabin memuru sayısının artmasını sağlayacağını sözlerine ekledi.
SÜLEYMAN ŞEN-AİRKULE.COM/ÖZEL
