EKONOMİK KRİZİN ETKİLERİ

Havayolları iş planlarını revize ediyor

Ekonomik krizle bağlantılı olarak azalan seyahat talebi havayollarının iş planlarını sürekli revize etmesine sebep oluyor. En yoğun önlem alması gerekenler ise ekonomik bilet düşük maliyetli havayolları.
Dünya genelinde bu işin öncülerinden sayılan ABD'li Southwest, geçtiğimiz yıllarda başlattığı 'Frequent Flier' (sık uçan yolcular için özel mil programı) programını yakın tarihte daha da çeşitlendireceğini, bedava bilet hakkını belirli millere ulaşınca vermek yerine bundan böyle belli sayıdaki uçuşu takiben uygulayacaklarını ilan etti. 3-4 yıl öncesine kadar THY, Lufthansa, Singapore, British Airways gibi network taşıyıcılarının uyguladığı Frequent Flier programı artık DMH'nın da iş planlarına dahil oldu. Sektörün dinamizmi, artan rekabet derken DMH ile network taşıyıcılarının iş modelleri artık kesişir oldu. 

Southwest, ilave olarak hali hazırda en fazla ziyaret edilenler arasında ilk sıralarda yer alan web sitelerini revize edip sadeleştirerek kullanıcıya daha kolay hale getireceklerini açıkladı. Havayolu ayrıca talebin azaldığı konjonktürde bilet fiyatlarını da düşürerek uçaklardaki doluluk oranını sabit tutmaya çalışıyor. Unutmamak gerekir ki havayolu için her zaman en pahalı koltuk, boş koltuktur.
İrlanda merkezli Ryanair havayollarının CEO yardımcısı Howard Millar, Avrupa ekonomisinin gün geçtikçe daha kötüye gittiğini ve 2009 yılına dair olumlu bir sinyal alamadıklarını belirtse de, her şeye rağmen bu ekonomik durgunluğu pazar paylarını artırmak için bir fırsat olarak görüyor. Zira İtalya'da network taşıyıcısı Alitalia'nın yaşadığı ekonomik sorunlar ve kriz sebebi ile sürekli küçülmesini fırsat bilerek Ryanair büyümeye devam ediyor. Bu arada havayolu, gelecek ay itibarıyla uçaklarda Blackberry ve cep telefonu kullanımını serbest bırakarak ticari gelirde artış elde etmeyi hedefliyor. Cep telefonu kullanımının Türkiye'de hiçbir zaman serbest olmaması gerektiğini düşünen biri olarak, Türk bayraklı taşıyıcıların bu konuda Ryanair'i örnek almamalarını diliyor, ülkemizde başarılı düşük maliyetli havayolları uygulayıcıları Pegasus, Sunexpress, Onur ve Atlas'ın da başlatmış oldukları farklı girişimlerini daha da çeşitlendirmelerini sabırsızlıkla bekliyorum. Havacılıkta yeniliklerin sonu olmadığı gibi hava ulaşımında geliri artırmanın ve çeşitlendirmenin de sonu yok...

SOUTHWEST İKİNCİ KEZ ZARAR AÇIKLADI
Düşük maliyetli havayolu (DMH) öncülerinden ABD'li Southwest, 2008'in üçüncü çeyreğinden sonra dördüncü çeyreğinde de zarar açıkladı. Geçtiğimizin yılın sonlarına doğru, 17 yıldır ilk defa bir çeyrekte zarar açıklayarak herkesi şaşırtan Southwest'in peş peşe zarar etmesi, sektör için yakın geleceğe dair hiç de iyi mesajlar taşımıyor. Southwest CEO'su Gary Kelly, bu yılın ilk ayında da yolcu talebinde azalma gözlendiğini ancak net sonuçları açıklamak için daha erken olduğunu belirtiyor. 2008'in son çeyreğinde, yapılan 2,73 milyar dolarlık ciroya rağmen Southwest'in net zararı 56 milyon dolar olarak gerçekleşti. Uçaklarındaki doluluk oranı bir önceki çeyreğe göre yüzde 69,3'ten yüzde 67,8'e gerilemiş durumda. Bilindiği üzere iç hatlarda Southwest ABD'nin bir numaralı oyuncusu konumunda. Ancak onlarda geçen yıl ekonomik konjonktürü doğru tahlil etmiş olmalılar ki, artık sadece iç hat uçmak yerine yavaş yavaş Meksika ve Güney Amerika'ya doğru büyüme planları yapıyorlar.
Açıklanan zararının bir diğer önemli sebebi ise yükselen yakıt fiyatlarından korunmak üzere 2 yıl önce başladıkları 'fuel hedging' politikası. Yani önceden, belli oranlarda yakıt miktarını belli fiyatlardan almayı taahhüt ederek anlaşmalar yapmış olmaları. Sektörden edindiğimiz bilgiye göre fiyatı 130-140 dolarken fuel hedging sayesinde yakıtın varilini 75-80 dolara mal eden Southwest, fiyatların 40 dolarlara düşmesi ile zarar etmeye başladı. Kuruluş, tekrar karlılığa dönebilmek için tüm yakıt anlaşmalarını revize ederek 2013 yılına kadar kullanacağı yakıtın sadece yüzde 10'unu hedging yapma kararı aldı.
Bu örnek bize havacılığın ne kadar dinamik bir sektör olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. Bir düşünürün dediği gibi; 'Zirveye çıkmak zor ancak zirvede kalmak daha da zor.'

TOLGA TURGUT-Akşam