TIP HAVACILIK’TAKİ CRM’DEN FAYDALANIYOR
Olası kazaların önüne geçmek için havacılıkta 1980’liyıllardan beri etkin olarak kullanılan Ekip Kaynak Yönetimi - Crew Resource Management(CRM), tıp alanında da yaygınlaşıyor. Sağlık hizmetleri sırasında ekip çalışmasını kusursuz hale getirmeyi amaçlayan CRM eğitimi Türkiye’de ilk olarak Acıbadem Üniversitesi altıncı sınıf öğrencilerine verilmeye başlandı.
HAVACILIKTAKİ KAZALARIN YÜZDE 70’İ İNSAN HATASI
27 yıllık kaptan pilot olan Bülent Boralı, Acıbadem Üniversitesi Klinik Simülasyon ve İleri Düzey Endoskopik Robotik Cerrahi Eğitim Merkezi (CASE) 6. sınıf tıp öğrencilerine Ekip Kaynak Yönetimi - Crew Resource Management(CRM) dersi veriyor. NASA tarafından yapılmış araştırmalarda havacılıktaki kazaların yaklaşık yüzde 70’nin insan hatasından kaynaklandığının tespit edildiğini belirten kaptan pilot Boralı, “Benzer oran tıp alanında da var. ABD senatosunda yapılan bir sunumda ABD’de tıbbi hatalara bağlı yılda yaklaşık 400 bin insanın öldüğü belirtilerek, hatalar nasıl ortadan kaldırılır noktasında çalışma yürütülüyor. Bu hataların sadece yüzde 70’inin insan kaynaklı olduğu düşünülürse, hiçbir yatırım yapmadan sadece insana yatırım yaparak kabaca 280 bin insanın ölümünü engelleme imkanı olabilir. Teorik olarak insan hatasını sıfıra indirmek mümkün değil. Ama en aza indirebilmenin yolları var. Bunun yöntemi de CRM. Takım çalışması yapılmak zorunda. Etkin ve doğru iletişim olmalı aralarında, kişiler kendini kararlı bir şekilde ifade edebilmeli. Bir hemşire veya mesleğe yeni başlamış bir doktor, çok tecrübeli bir cerrahın yanında gördüğü bir aksaklığı söyleyebilmeli. Ya da yeni bir yardımcı pilotun, çok kıdemli bir kaptan pilota uçağın sürati düşükse bunu söyleyebilme becerisi olmalı. ‘Hata yapıyorsun, dikkat et!’ diyebilmeli” şeklinde konuştu.
HAVACILIK MEYVELERİNİ ALIYOR
CRM eğitiminin havacılıkta 1998 yılından beri mecburi olduğunu ve pilotların belirli aralıklarla bu eğitimi tazelediklerini ifade eden Boralı, “Pilotlar CRM yetersizliğinden dolayı simülatör eğitiminde başarısız sayılabiliyor. Artık kokpitlerde eski ortam yok, otokratik bir yönetim tarzı yok. Astığı astık, kestik kestik bir kaptanla uçmanız mümkün değil bu saatte. Öyle davranan biri olduğunda şirketin en kısa sürede haberi olacaktır. Havacılıkta CRM’in başarısı kanıtlandı ve meyveleri toplanmaya başlandı” diye konuştu.
TIPTA DA YAPMAYA KARAR VERDİK
Havacılıkta kaza oranlarının düşmesinde etkili olan bu eğitimin adım adım tıp sektörüne girdiğini belirten Acıbadem Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Biyomedikal Cihaz Teknolojileri Program Başkanı ve CASE Direktörü Yrd.Doç. Dr. Emin Aksoy, “Havacılık bunu yapıyor bizim de yapmamız lazım diye belirtti. 2013 yılında Acıbadem Üniversitesinde CASE(Center of Advanced Simulation and Education) adı altında medikal simülasyon merkezinde hem mezuniyet öncesi hem mezuniyet sonrası bu kurslar yapılıyor. CRM’e gelince daha önce simülasyon eğitimlerinde kullandığımız 15 CRM kriterimiz vardı. Havacılık bu konuda çok tecrübeli. 80’lerin ortasından itibaren bu işin mecburi hale geldiğini ve bunun meyvelerini aldıklarını, sonuçlarının iyi olduğunu gördük. CRM eğitimleri sonucunda havacılıkta kaza oranlarının düştüğünü biliyoruz. Bunu tıpta da yapmamız gerektiği düşüncesine kapılarak biraz daha derinine inmek istedik. O yüzden havacılık sektöründen destek alıyoruz. Bülent Boralı Kaptan aynı zamanda Acıbadem’in çalışanı ve havacılıkta geniş tecrübesi olduğu için beraber çalışıyoruz. Bize destek verdi ve önce doğru kaynaklara ulaşmamızı sağladı.“ dedi.
AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR
Yrd. Doç. Dr. M. Emin Aksoy, CRM eğitimlerine bu yaz başladıklarını ifade ederek, “Ağaç yaşken eğilir felsefesiyle işe ilk önce öğrencilerle başlayalım dedik. CRM eğitimlerine mezuniyet öncesinde başladık. Mezuniyet sonrası ameliyat ekibi gibi, yoğun bakım ekibi gibi, acil servis ekibi gibi ekiplere de benzer eğitimleri vermeyi planlıyoruz. 6 sınıf öğrencilerine veriyoruz bu eğitimi, şimdi hemşerileri de katacağız. Önümüzdeki aylarda onlar da başlayacak. Eski neslin bunu kabullenmesi daha zor olacak. O nedenle doğru hedefin mezuniyet öncesi grup olacağını düşündük. İlk hedefte tıp öğrencileri, daha sonra muhtemelen bahar aylarında hemşirelik öğrencilerini de bu eğitimlere katmayı planlıyoruz.“ diye konuştu. Tıpta CRM eğitimi konusunda henüz başlangıç döneminde bulunduklarını belirten Aksoy, “Ben ve ekibim buna inandık, havacılık bunu yapıyor. Amaç CRM farkındalığı oluşturmak. Yeni jenerasyon takım çalışmasına daha yatkın ve yetkin. Ders ilerledikçe katkıları çok pozitif oluyor. Havacılığın başardığı gibi tıp da bunu başaracak” diye konuştu.
ÖĞRENCİ TEPKİSİ: BİR PİLOTUN TIP FAKÜLTESİNDE NE İŞİ VAR
CRM’in havacılık sektöründe ilk kez uygulanmaya başladığı 80’li yıllardan örnek veren Kaptan Pilot Bülent Boralı, “Eski, tecrübeli pilotlara bu ders verilmeye başlandığında ilk tepkiler ‘Bunlar yeni çocuklar için, biz bu işleri hallettik’ oldu. Ama yeni çocuklar bu donanımla gelmeye ve eskiler de bununla karşılaşmaya başlayınca, tepkiler bu sefer, ‘Bunlar yeni öğrendiğiniz şey değil mi ?’ şekline dönüştü. Mesleğe başladığınız yıllardaki teknoloji ile meslek hayatımızın sonlarına yaklaştığınız yıllardaki teknoloji arasında çok fark var. Bugün mesleğe başladığımız uçaklara dönsek muhtemelen uçurmakta zorlanırız. Bu nedenle CRM güvenli havacılık için çok önemli” şeklinde konuştu.
SÜLEYMAN ŞEN-AİRKULE.COM/ÖZEL
1
0
