CEVABI KİM BİLİYOR

CEVABI KİM BİLİYOR?

İstanbul’a yapılması planlanan yeni havalimanına ilişkin yayınlanmış ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) raporunu okuyan var mı? Bu sorunun cevabı gerçekten de önemli. Yeni bir havalimanı inşa etmek ve bunu planlamak başka bir şey, bunun oluşturabileceği çevresel sıkıntıları ortaya koymak başka bir şey. Aslında her iki unsurdan bence en fazla dikkate değer olanı ikincisi. Milyonlarca dolara yapılacak ve gelecekte pişmanlık duyulmadan kullanılacak bir havalimanına sahip olmak için acele atılan ihale imzalarından çok, inceleme raporlarına ihtiyaç vardır. ÇED raporu bu anlamda bir tür etik tespit ve beyan niteliği taşımaktadır. Buna rağmen, böyle bir raporu tüm detaylarıyla medya üzerinden kamuoyu ile paylaşmadan, açık oturumlarda bilgilendirme toplantıları düzenlemeden yokmuş gibi farz etmek ve yeni havalimanı inşaatı ihalesine başlamak bir tür etik bakış tutulmasından başka şey değildir. Her zaman savunduğum gibi, etiği üst bir değer yapabilmek ve ülkemizi bu anlamda diğer ülkelerden bir adım daha öne götürebilmek için çaba göstermemiz gerekirken, her bir olayda etik dışılıkların ve etik ihlallerin varlığı gerçekten de yaşam mantığının felsefesinin zorluyor gibi.

Ben karar verdim, böyle olacak yaklaşımının kimseye bir faydası yoktur. Aksine sorumluluğu ağır olan bir durumda bu yaklaşımın bedelleri getirilerinden çok daha ağır olabilir. İstanbul’u mega üstü bir kent haline getirmenin bedeli yeni bir havalimanı değildir. Batılıların gıpta ile baktığı bir kent oluşturmadan, dünyanın en büyük havalimanı listelerini zorlayacak bir yapıyı inşa etmenin ne anlamı ne de zamanıdır. Tekrar aynı soruyu soruyorum. Bu konuyla ilgili ÇED raporunu okudunuz mu?

Anlaşıldığı kadarıyla mevcut Atatürk Havalimanı gözden çıkarılmış gibi. Modüler bir sistemle yeniden düzenlenerek yapılmaması mümkün olan böyle bir maddi değerin yok sayılması israf değil de nedir? Kentsel dönüşüm çerçevesinde, çevresindeki dolgu zeminde yer alan yüksek yapıların bir gün nasıl olsa yıkılacağı düşünüldüğünde, şimdiden bu dönüşümün yapılarak, iyi bir planlama ile Atatürk Havalimanının genişletilmesi imkansız mıdır?

Bugünün modern çağı için imkansız diye bir engel kalmamıştır. Şu an yeni yapılacak havalimanı havzasına bakınca, imkansız gibi görünenin nasıl yapılacağını fark etmek daha kolay algılanmaktadır.

Şu an birçok üniversiteye ve Avrupa yakasındaki kent merkezine en yakın konumda olan Atatürk Havalimanı için yenileme çalışması için bir proje çalışması yapılmamıştır. İstanbul’u bu hızla ve kuzeye doğru büyütmeye devam eden politikalar olduğu müddetçe, şimdiden söylüyorum ki, yapılması düşünülen havalimanı yine yetersiz kalacaktır.

Çözüm mü? İşte birkaç öneri:

Önce yeni havalimanı için hazırlanmış bilimsel ÇED raporu mutlaka okunmalıdır.

Eğer yeni havalimanı ille de yapılacaksa (bu rapora rağmen!) mevcut Atatürk Havalimanı atıl bir hale getirilmemeli, bazı seferlerin belli saatler için bu havalimanı kalkış ve varışlı olması sağlanmalıdır. Böylece yeni havalimanının yükü hafifletilmiş ve oradan gelebilecek yolcu trafiğin azalması sağlanmış olur.

Eğer ÇED raporu göz önüne alınsa bile, başka bir yerde veya alan da ille de yeni bir havalimanı yapılması istenirse (!), unutulmamalıdır ki, İstanbul’un kaynakları bu yoğunluğu ve bu büyümeyi kaldıracak kadar büyük ve sınırsız değildir. Amaç en büyüğünü yapmak değil en işlevsel, en ekonomik ve kolay olanını başarmaktır. Dünyada yaşanan ekonomik krize rağmen bu tür büyük proje risklerine girmenin mantığı artık kalmamış bir durumdadır.

Ortada yapılması düşünülen bir yanlışlık ve haksızlık söz konusudur. Bilimsel yöntemlerle hazırlanmış bir raporun paylaşılmadan etkisiz hale getirilmesinin kime bir faydası olabilir. Etik bakış açılarımız bu kadar sığ mı olmalı?

Ben sorumu yineliyorum: Yapılması düşünülen yeni havalimanı için hazırlanmış ÇED raporunu okudunuz mu?

www.haberhurriyeti.com / Doç. Dr. ÇAĞATAY ÜSTÜN

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Çağatay Üstün’ün etik, çevre ve özellikle geçtiğimiz 1 Mayıs günü yaşanan olaylarla ilgili yorumlarını aşağıdaki videolardan izleyebilirsiniz…

Doç. Dr. Üstün 21 milyon doları biber gazı için harcadığımıza dikkat çekerken, “Türkiye daha aşısını üretemiyor. Biber gazı üreteceğimize, aşı üretelim, kanser ilaçları üretelim” diyor…