BİR “UÇAK İMHA” OLAYI DAHA

Sabah Gazetesinden Metin Can’ın haberine göre, 1947'de Kayseri'de toprağa gömüldüğü belirlenen 50 adet Focke Wulf 190 A3a, o dönemde yaşanan tek imha olayı değil. Yeni ulaşılan belgelere göre, Alman menşeli, Junkers Ju-52/3m nakliye ve yolcu uçakları ile Gotha -145A eğitim uçakları da ABD'nin isteğiyle aynı tarihlerde imha ediliyor. Ancak bu uçaklar Focke Wulf 190 A3a savaş uçaklarından farklı olarak gömülerek değil Ankara'da yakılarak ortadan kaldırılıyor.

İKİ YIL KULLANILDI

Yakılma iddialarını tarih araştırmacıları da doğruluyor. Kıvanç Hürtürk ve Stuart Kline tarafından yazılan Türkiye'de Ticari Havacılık Tarihi adlı kitapta Junkers tipi yolcu uçaklarının envanter dışı bırakılmasının ardından Ankara'ya getirildiği ve 1947'de burada yakılarak imha edildiği belgeleriyle ortaya konuyor. Kitapta uçakların Türkiye'ye gelişi ise şu sözlerle anlatılıyor: "18 Nisan 1943'te Ankara'daki Alman büyükelçiliği aracılığıyla gizli bir takas anlaşması imzalandı. Anlaşmanın ardından Almanya'dan tanesi 1.250 TL değerinde beş adet Junkers tipi uçak sipariş edildi. Almanya'dan Türkiye'ye yol masrafı, benzin ve pilot ücretleri dahil 6 bin 820 TL tuttu. Ödemeler Almanya'nın acil ihtiyaç duyduğu hammaddeler üzerinden ödendi." Beş uçak 1947'de envanter dışı bırakıldı ve yakılarak imha edildi.

TÜRKİYE'DE ÜRETİLDİ

Uzmanlar 1947'de yaşanan uçak imhalarında, Almanya'nın 2. Dünya Savaşı'nda ağır yara alması ve ABD'nin stratejik dayatmalarının etkili olduğunu belirtiyor. Ancak olan, milli üretime oluyor. 1. Dünya Savaşı'nda başlayan Alman işbirliği, Cumhuriyet'in kurulmasından sonra, bugün yakıldığı ortaya çıkan Junkers ile üretim işbirliğine dönüşmüştü. Türkiye'de TOMTAŞ kurulmuş ve A-20'ler ülkemizde üretilmişti. Yine Gotha'lar da Kayseri Tayyare Fabrikası'nda (KTF) 1936 yılında imal edilmişti. Uçakların yakında toprak üstüne çıkarılacağını ifade eden AK Parti Kayseri Milletvekili İsmail Emrah Karayel, olayın bugüne kadar kamuoyundan gizlenmesinin de ayrı bir skandal olduğunu ifade etti. Karayel, "Toprağın altındaki metal varlığı tespit edildi. Ülkemizin nasıl geri bırakıldığının en önemli göstergelerinden birisi olarak birkaç tanesi müzede sergilenmeli" dedi.

OLAY AYDINLANIYOR

Alman Focke Wulf 190 A3a tipi uçakların gömülme nedenlerine ilişkin ilginç ayrıntılar da ortaya çıkıyor. Araştırmacı-yazar Stuart Kline şu anektodu paylaştı: "10 Ağustos 1943'te ABD'li güçler, Ploesti'ye saldırmak amacıyla Libya-Bingazi'deki hava üslerinden hareket ettiler. Uğranılan kayıplar arasında Türkiye topraklarına acil iniş yapan 7 Consolidated Liberator B- 4D uçağı ve 56 mürettebat da vardı. Türkiye'ye inen havacıların ifadelerine göre, Alman yapımı Focke Wulf 190 A3a uçakları tarafından inişe zorlanmış ve saldırıya uğramışlardı." Yani, ABD Hava Kuvvetleri, Türk forslu Alman menşeli tayyarelerden epeyce hasar görmüştü. Türkiye'ye ekonomik ve askeri yardım şemsiyesi altında modası geçmiş yüzlerce eğitim (T-6), irtibat (T-11), nakliye (C-47) bombardıman (B-26) av (P-48) uçaklar hibe edilirken, Amerikalı yetkililer, Türk Hava Kuvvetleri'nin envanterinde bulunan sadece av tipinde Alman tayyare değil, Almanya'dan gelen bütün uçakların hizmet dışına alınmasını talep etti.

METİN CAN - Sabah