Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç - EURO-2016 FUTBOL TURNUVASINDA MESUT ÖZİL ORUÇ TUTMAYACAK

Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç

[email protected]

EURO-2016 FUTBOL TURNUVASINDA MESUT ÖZİL ORUÇ TUTMAYACAK

12 Haziran 2016 Pazar

Ramazan aylarında, “oruç detokstur, mide ve karaciğeri dinlendirir, uzman doktorlar da tavsiye ediyor…” gibi söylemler sıkça tekrarlanır. Mutlu Tönbekici şöyle yazmıştı: “Dîni vecibeleri övmek için bu gibi sözde bilimsel bir takım gerekçeler sunmak kadar dine aykırı başka bir şey var mı bilmiyorum... Oruç tutan herkes bilir ki, 16 saat su içmeyen bir beden serseme döner, hele beyin iyice biter. Akşama doğru mantıklı düşünmek imkânsız hale gelir. Yani daha sonrasında oruç tuttuğumuz için zihnimiz mutlu olabilir ama bedenimiz oruçla mutlu olmuyor… Oruç eziyetli bir ibadettir” (1). Gerçekten de orucu ‘sağlık için çok yararlı olduğu’ argümanına yaslanmadan, dinsel bir vecibe olarak görüp doğru bir eksene oturtmak ve dinen de onaylanmış ‘oruç tutmamanın makul olduğu durumları’ dikkate almak gerekiyor.

Oruç tutmasının önünde mesleki ve tıbbi engel olmayanlar için, bir ibadeti yerine getirmek ve manevi arınma ve huzur elde etmek için Ramazan ayı en iyi fırsatı sunar. Ayrıca, fakirlik ve açlık yaşayan insanlarla empati kurmanın daha etkili bir yolu olmadığına; oruç sürecinde herkesin bencillikten sıyrılıp biraz daha diğerkâm olabileceğine inanıyoruz. Ama diğer taraftan bir uçuş doktoru olarak da, tüm kritik işler yapan insanların (devlet adamı, asker, doktor, hakim, veznedar, uzun yol şoförü, pilot, hava trafik kontrolörü, uçak bakım teknisyeni, vs.) görev günlerinde oruç tutmamaları gerektiğini düşünüyoruz. Oruçlu kafayla yapılabilecek hataların faturasını başka masum insanların canlarıyla ödememeleri için bunun Allah indinde bir günahı olmadığını ilahiyat profesörleri de teyit etmektedir (2).

Oruç tutan insanların tıbbi ve psikolojik durumlarında gözlenebilecek değişimler şöylece özetlenebilir:

Olumlu yönler: Oruç bir tür çilecilik (asceticism) yaşantısıdır. Bu sadece mistik güdülerle olmayabilir; politik, askeri, sportif, sağlık gibi idealist nedenlerle de açlık, susuzluk, eziyet, mahrumiyet ve hatta ölüm göze alınabilir. Bireyler bir süreliğine fiziksel (yeme-içme, cinsellik) ve psikososyal ihtiyaçlarını bastırdıklarında (self-denial) ruhen yükseldiklerini hissederler. Dünyevi hazlardan feragat etme, azla yetinme, acı çekerek nefs terbiyesi yapma (riyazet) veya kefaret ödeyerek günahlardan arınma tutumları başka dinlerde de (Hinduizm, Budizm, Musevilik, Hıristiyanlık) vardır (3). Tanrıyla yakınlaşma, huşû, derin düşünce veya meditasyon modundaki (namaz, sema veya yogadaki) insanların yaşadığı manevi huzur, psikoterapi gibidir. Oruç sırasında böyle bir disosiasyon söz konusu olmasa da; bazı insanları yaşamın anlamı, dünyevi hırslar, anlamsız çekişmeler, haksızlıklar, sömürü, vs. üzerinde düşünmeye ve ‘iyi insan’ olmaya yönlendirebilir. Gerçekten de oruç sürecinde bazı kişilerin çok pozitif (olgunca, hoşgörülü, affedici, sevecen, yardımsever) davrandıkları görülür.
Tıbbi sorunlar: 2016 yılı gibi yaza denk gelen Ramazan aylarındaki oruç periyodunda günlük sıvı alımı azalmasına bağlı ‘dehidrasyon’ yaşanması, bunun da bazı durumlarda (böbrek ve karaciğer yetmezliği, tiroid hastalıkları, hipotansiyon, ishal, böbrek taşı, mide ülseri, anemi, astım, alerji, kanser, gebelik, vs.) ciddi sonuçları olabileceği bilinir. 16-18 saat süreyle kanı sulandıran, şeker düzeyini kontrol eden, nefes açan, tansiyonu, kalp ritmini ve hormonları dengeleyen ve epilepsi nöbetini önleyen ilaçlarını kullanamayacak olan diyabet, hipertansiyon, kalp hastalığı, ritim bozukluğu, pıhtılaşma ve tromboz riski olan hastaların tıbbi durumlarının bozulması kaçınılmazdır.
Psikolojik, psikiyatrik, bilişsel bozulmalar: Uyku bölünmesi ve uzamış açlık-susuzluk nedeniyle dikkat, bellek, konsantrasyon bozuklukları olasıdır. Tütün bağımlısı olanlarda benzer sonuçlar getiren yoksunluk tabloları görülebilir. Panik atak, depresyon, mani, şizofreni, obsesyon, anksiyete, öfke kontrol bozukluğu ve demans gibi psikiyatrik hastalıklarda da gün boyu ilaç kullanamama nedeniyle alevlenmeler olabilir. Bazı insanların açlık, susuzluk ve nikotin eksikliğine bağlı olarak tahammülsüzlük, agresiflik sinirlilik tutumları artabilir. Bu kişilerde psikomotor beceri zafiyeti, performans ve verim azalması, hata ve kaza oranlarında artışlar gözlenir. Özellikle öğlenden iftar saatine kadar olan periyodda trafik ve iş kazalarındaki artışlara dair İslam ülkelerinden gelen istatistikler vardır (2).

Mesut Özil’in umre ve oruç hikâyesi: Türk asıllı Alman futbolcu bu yıl Mayıs ayında umreye gitti. Irkçı ve islamofobik aşırı sağcı Alman basını veryansın etti. Bir yandan Türkiye’ye demokrasi, soykırım ve insan hakları dersleri vermeye çalışırken, diğer yandan Müslümanların hepsini teröre ve şiddete yatkın, kadınları ezen, çağdışı insanlar olarak gören basın, Almanya doğumlu ve tutucu imajı olmayan bir vatandaşının bir dini vecibe olarak umreye gitmesini bile içine sindiremedi… Gazeteciler, Alman milli takımında oynayan Mesut Özil’e, ramazan ayına denk gelen Euro 2016 maçları sürecinde oruç tutup tutmayacağını sordular. Yanıtı, ‘doktorunun buna izin vermediği’ şeklinde idi… Yani, mahalle baskılarına göğüs gerecek kadar dinine bağlı, ama profesyonelliğinin gereği olarak kritik bir sportif turnuvada performansını azaltacağı kaygısıyla oruç tutmayacak kadar seküler bir davranış… Mesut Özil’i bu örnek tutumundan dolayı tebrik ediyoruz.

Sonsöz: Askeri ve sivil havacılığımızda yaşamsal misyonlar yüklenen pilot, hava trafik kontrolörü ve teknik-bakım ekiplerinin performansı futbolculardan daha önemsiz değildir.

Kaynaklar:

Mutlu Tönbekici. Vatan Gazetesi-21 Ağustos 2009.
http://airkule.com/yazar/baslik/792
Jarvis WT. Fasting. http://www.ncahf.org/articles/e-i/fasting.html

E-posta

Facebook

Twitter

Yazdır

Önceki sayfa

Sayfa başına git

YORUMLAR

Toplam 12 yorum var, 10 adet görüntüleniyor. Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.

khan
25 Haziran 2016 Cumartesi 15:42

Oruc tutmamayi ove ove bitirememis. Kardesim ben de riskli bir is yaptigim icin kendimi ve baskasini tehlikeye atmamak icin calistigim gunlerde oruc tutamadim. Orucu kazaya birakmanin fetvasini da veremem, tutmayan baska kisilere de aferin de diyemem. Ben kendimi biliyorum, zor olacagi bir gercekti, zorluguna da eyvallah da isin ucunda anlik bir hata durumunda olum tehlikesi olacak bir durum sozkonusuydu. Kendi kararimi verirken ne Mesut Ozile bakarim ne de boyle bosbogazlarin uyduruk 'bilimsel(?)' yazilarina.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

doktor
20 Haziran 2016 Pazartesi 12:00

yukarıda makaleye ilk yazdığınız Dîni vecibeleri övmek için bu gibi sözde bilimsel bir takım gerekçeler sunmak kadar dine aykırı başka bir şey var mı bilmiyorum... Oruç tutan herkes bilir ki, 16 saat su içmeyen bir beden serseme döner, hele beyin iyice biter. Akşama doğru mantıklı düşünmek imkânsız hale gelir. Yani daha sonrasında oruç tuttuğumuz için zihnimiz mutlu olabilir ama bedenimiz oruçla mutlu olmuyor… Oruç eziyetli bir ibadettir” (1). bu yazdığınız dine sataşma değilde bilimsel bir yazı mı??eğer bilimsel diyorsanız size diyecek birsözüm yok.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

Dr. M. Çetingüç
20 Haziran 2016 Pazartesi 01:07

Doktor rumuzuyla yazan arkadaş, açlığa ve susuzluğa dayanmayla ilgili rakamları baz alırken bunların ‘survival’ durumları için geçerli olduğunu unutmuş görünüyor. Halbuki biz bu yazıda max. dayanma veya direnme sürelerini değil, etkin ve emniyetli performans kapasitesini konu etmekteydik. ‘Orucun manevi doyumu fiziksel sorunları yener’ anlamına gelen argüman hiç uygun değil. Kokpitleri, kuleleri ve bakım hangarlarını Çanakkale hamasetiyle görev yapılan alanlar gibi görmek de çok yanlış… Orucun kritik görev yapan kişilerin zihinsel ve psikomotor becerilerini etkileyeceği düşüncemizi, dine sataşma gibi algılamak biraz fanatiklik oluyor. Bilimsel dayanaklarımız yazının altındaki linklerde vardı ama sanırım bakılmamış. Biz bu sayfalarda alkolün de, yorgunluğun da, ilaç kullanmanın da uçuş emniyeti için risk olduğunu defalarca yazmışızdır. THY’de pilotlara alkol kontrolü yapılmasını ilk öneren ve uygulama başlayınca da ilk alkışlayan kişilerden olduğumuza eski yazılarımız şahittir. Lütfen ister alkollü, ister uykusuz-yorgun ve isterse oruç kafası içindeki bir pilotun uçuş emniyetini riske soktuğunu unutmayın, bu durumdaki bir doktora da çocuğunuzu ameliyat ettirmeyin…

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

Faruk Sayılır
18 Haziran 2016 Cumartesi 11:44

Sayın Doktor, Bizim ya da, başkasının oruç tutana engel olduğu yok. Ayrıca dediğiniz gibi ne SHGM'nin ne de onun kurallarına uymak zorunda olduğu uluslararası havacılık otoritelerinin yönetmeliklerinde oruç ile ilgili hiç bir kayıt yok. Yalnız ne var ki, havacılık tebabetinde ( ki yazısına yorum yaptığımız kişi bu işin uzmanı) beslenme ile ilgili her detay belirtilmiş. Yıllarca yaptığımız bu meslekte "bana bir şey olmaz" Diye uçuşa oruçlu gelen nice babayiğitlerin, iki bacaklı uçuşta bile kafalarının düşüp horul horul uyuduklarını gördük. Ayrıca anlayamadığım şey; ne zaman oruçla ilgili bir şey söylense tepkinin hemen 'alkol' almaya bağlanması. Mesleğe ilk başlandığında bir adet aspirinin uçuşa engel olacağı tembihlenen hiç bir aklı başında pilot ya da havacı alkou savunamaz ve o şekilde iş yapamaz. Yazar burda alkolden bahseden bir çok yazı yazdı. Toplum keşke oruç konusundaki duyarlılığını yorgunluk ve gelecek kaygısıyla uçan ve fazla mesailer yüzünden tükenmişlik sendromu yaşayanlar için de gösterse.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

doktor
17 Haziran 2016 Cuma 10:53

faruk bey ben uçabilirim hemde ailemle, ama alkol kullanan bir ekiple uçmak istemem. ayrıca nasıl engelliyeceksiniz bu durumu askeler, polisler, şöförler, öğretmenler, sağlık çalışanları kimse tutmasın kimin işi önemsiz ki hepsi insan hayatı ile ilgilir. hastaneye geldiniz acil ameliyata gireceksiniz doktor oluclu olmayacak mısınız ona ameliyat. operasyon kac saat sürecek belli değil, ayrıca yuklarıdaki kaynakları okudunuz mu hani bilimsel bir done veri??? oruc tutan ucus personelinin uçuş güvenliğini riske sokduğuna dair çalışma nerde?? ama alkolizm ilgili var.. shgm talimatı bile var. bırakın insanlar böyle mutlu.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

Faruk Sayılır
16 Haziran 2016 Perşembe 18:36

Şöyle yapalım; bu doktor rumuzla yazan sayın kişiyi, tek pilotla uçan bir uçağa bindirelim, pilota da oruç tutturalım, hatta sürekli oruç tutan bir pilotu Ramazan ayının sonlarına doğru bu uçağa pilot olarak verelim ve 10 saatin üstünde bir uçuşa gönderelim. Bakalım, kendisi ya da ailesinden biri bu uçuşa katılma cesareti gösterecek mi? Allah aklımızı korusun, bu ülke biran önce toparlanamazsa sonumuz gerçekten çok kötü olacak.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

doktor
16 Haziran 2016 Perşembe 12:32

öncelikle insan susuzluğa 3-7 gün açlığa 20-50 gün arasında dayanabilir, 15 saat su içmedi diye kimsenin beyni bitmez özelliklede kondisyon bakımında iyi olan pilot, sporcu vb gibi, her ramazanda temcit pilavı gibi pilotlar oruç tutmasın, sporculara oruç olmaz gibi anlamsız yazılar görürüz. psikolojik etmenlerin cok zaman fiziksel etmeleri alt ettiğine dair çalışamalr daha fazladır. o bakımdan isteyen istediğini yapsını diyebilme özgürlüğüne kavuşursunuz umarım... oruçtan bu kadar korkmayın aç karnına insanalrın çanakkeyi geçilmez yaptığını unutmayın.. mesela alkolizm ile ilgilide bu sekilde bir yazı bekliyorum sizden zira bu içecek havacılık sektöründe bol miktarda tüketiliyor. uçuş güvenliğinide sık sık tehlikeye soktuğunu ve bazı şirketlerin bu testleri personeline yaptığını biliyoruz.. şimdi dersiniz o özel hayat bence oruç ta özel hayat, bırakın bu işleri artık...

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

NR
13 Haziran 2016 Pazartesi 20:44

At gözlü fundamentalistlerin anlayacağı bir şey değil, siz aldırmayın. Ellerinize sağlık.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

Kaptan-2
12 Haziran 2016 Pazar 18:11

Yahu arkadaş Muzaffer Hoca dört dörtlük objektif bir yazı yazmış. Mesut Özil in sadece bir örnek olarak verildiğini anlamayan arkadaşlar sizin derdiniz ne?

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş

Bize ne
12 Haziran 2016 Pazar 14:40

Muzaffer bey, çiftçiler için tarım dergiler, bankacılar için finans dergileri, sporcular için de spor dergileri, tıp için de tıp dergileri var. Dolayısıyla da havacılar için de havacılık dergileri ve yayın organları var. Şimdi bu medya havacılık medyasıysa Mesuttan bize ne, Mesut havacı değil de burası da airkule olarak havacılık medyasıysa size ne yararı var. Bırakın da bunları spor yazarları yazsın.

Katılıyorum

Katılmıyorum

Puan verilmemiş