VECİHİ HÜRKUŞ ANITI AÇILIYOR

TAYYARECİ VECİHİ

Kadıköy Kızıltoprak’ta bugün Vecihi Hürkuş anıtı açılıyor... Bağdat Caddesi’nin görünür bir yerinde güzel bir anıt. Neden Kadıköy derseniz...

Birinci Dünya Savaşı’nın kahraman pilotu Vecihi Hürkuş, İzmir’de ilk Türk tayyaresini yaptığında sene 1924’tür... Uçuş ruhsatı için kurulan heyet bir türlü karar veremez. Çünkü içlerinde uçak mühendisi yoktur. Vecihi Bey dayanamayıp izinsiz deneme uçuşları yaptığı gerekçesiyle cezalandırılır. Bunun üzerine Hava Kuvvetleri’nden istifa eder... Hürkuş, ilk sivil tayyareyi Kadıköy’de bir keresteci dükkanında imal eder... Sene 1930... Aynı yıllarda Kadıköy Kalamış’ta kurduğu tezgahta seri üretime başlar. İmal ettiği uçaklar deneme uçuşları için bugün Fenerbahçe antrenman sahalarının bulunduğu düzlüğe inip kalkmakta, Kalamış’a çekilerek götürülmekte ve getirilmektedir. Gazeteci Hikmet Feridun Es’in “Eski İstanbul’dan Hatıralar” adlı kitabında şöyle bir kayıt göze çarpar:

“Mühürdar’dan Feneryolu’na ilerlerken bakarsınız tepenizde pırpır küçücük bir uçak. Süzülür gelir önünüzdeki sokağın ortasına inerdi; Vecihi...”

Amerika’nın cesur pilotlarından biri iddiaya girdiği halde onunla uçmaya cesaret edememiş, ülkesine döndüğünde ondan:

“Mukaddes havacılık deliliğine tutulmuş olan adam” diye söz etmiş.

1930’da uçağı için yine ruhsat alamayınca parçalarını vagona koyup Çekoslavakya’ya götürmüş, başarısını orada tescil ettirmiştir. İlk deniz uçağını, ilk planörü o yaptı, ilk sivil havacılık mektebini o açtı... 1965 yılında 76 yaşında hayata veda ettiğinde hâlâ aktif bir tayyareci idi...

 Vecihi’nin derme çatma malzemeyle ilk uçağı imal ettiğinden bu yana 89 yıl geçti. Hâlâ uçak yapamıyoruz... Kahraman tayyarecinin aziz hatırası önünde saygıyla eğiliyoruz...

MELİH AŞIK - Milliyet